Bijgewerkt op 24 juni 2022
Wat zijn voedingssupplementen?
Voedingssupplementen zijn producten die dienen als aanvulling op onze normale voeding om zo het lichaam te voorzien van alle nodige voedingsstoffen. Volgens de Europese wetgeving is een supplement een bron van een enkele of meerdere mineralen, vitamines of andere voedingsstoffen die effect hebben op het lichaam. Zo kan een supplement ook vetzuren, antioxidanten, probiotica of aminozuren bevatten. Supplementen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, zoals poeder, capsules, pillen en druppels. Mensen nemen voedingssupplementen met als doel om hun gezondheid te verbeteren. Zoals de definitie al aangeeft, zijn voedingssupplementen enkel bedoeld als aanvulling op de normale voeding. Supplementen kunnen dus nooit volledig onze voeding vervangen. Dit komt voornamelijk doordat de positieve werking van supplementen tot op heden nog niet wetenschappelijk is onderbouwd. Tegenwoordig zijn supplementen verkrijgbaar bij veel supermarkten, drogisterijen en apotheken. Hier vind je veel verschillende merken en soorten. De bekendste supplementen zijn de mulvitamine- en vitamine C-pillen. Over het algemeen kunnen voedingssupplementen worden ingedeeld in drie groepen, namelijk:
- Voedingssupplementen die bestaat uit slechts één soort vitamine of mineraal.
- Voedingssupplementen die bestaan uit meerdere vitamines en mineralen. Dit kan bijvoorbeeld een combinatie zijn van verschillende B-vitamines of een multivitaminepil.
- Voedingssupplementen die bestaan uit bioactieve stoffen. Deze supplementen worden ook wel nutraceuticals genoemd. Deze producten bevatten bioactieve stoffen, vitamines of mineralen die industrieel geproduceerd zijn. Voor de werking van het supplement maakt het niet uit of de vitamines van natuurlijke- of kunstmatige oorsprong zijn.
De gemiddelde persoon heeft geen supplementatie nodig, aangezien je alle benodigde voedingsstoffen kan halen uit eten. Hierbij is het wel belangrijk dat je gevarieerd eet. Wel zijn er enkele groepen die een verhoogde behoefte hebben aan bepaalde vitamines, waardoor supplementatie nodig kan zijn.
Waarom worden voedingssupplementen gebruikt?
Zoals al genoemd werd, bevatten normale etenswaren over het algemeen genoeg voedingsstoffen om het lichaam te kunnen laten functioneren. Tegenwoordig denkt men al snel dat je te weinig vitamines en mineralen binnenkrijgt door normale voeding, waardoor steeds meer mensen gebruik maken van supplementen. De voornaamste reden dat mensen supplementen nemen is dan ook omdat het soms lastig is om gezond en gevarieerd te eten, waardoor het lichaam een tekort kan krijgen aan bepaalde voedingsstoffen. Natuurlijk is het in dat geval gezonder om gezonder te eten en supplementen links te laten liggen.
In bepaalde situaties kan de behoefte aan bepaalde voedingsstoffen zijn verhoogd. Denk hierbij aan roken, het gebruik van bepaalde medicijnen, stress of leeftijd. In zulke situaties kan het gebruik van supplementen de gezondheid bevorderen.
Daarnaast worden supplementen ook steeds populairder doordat er meer bekend wordt over ons eten. Zo is de productie, de bodem, het lange transport en de bereiding van eten tegenwoordig niet optimaal. Zo gaan er tijdens het hele verwerkingsproces van voedsel veel vitamines en mineralen verloren. Hierdoor worden mensen bang dat zij te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen en zullen ook om deze reden gebruik kunnen maken van voedingssupplementen.
Voor wie wordt supplementatie aangeraden?
Enkele bevolkingsgroepen binnen de samenleving hebben een verhoogde behoefte aan vitamines en mineralen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Wanneer je gezond bent en gezond eet, is supplementatie overbodig. De volgende bevolkingsgroepen hebben baat bij het nemen van supplementen:
- Baby’s (onder de drie maanden). Aan deze groep wordt aangeraden om extra vitamine D en vitamine K binnen te krijgen.
- Kinderen (onder de vier jaar). Ook aan deze groep wordt supplementatie van vitamine D aangeraden.
- Vrouwen die proberen om zwanger te worden en zwangere vrouwen. Bij deze groepen is het belangrijk om extra foliumzuur binnen te krijgen om afwijkingen bij de baby te voorkomen. Ook wordt aan zwangere vrouwen aangeraden om extra vitamine D in te nemen.
- Mensen met een donkere huid. Mensen met een donkere huidskleur kunnen minder goed zonlicht omzetten in vitamine D. Hierdoor wordt aangeraden om extra vitamine D binnen te krijgen.
- Mensen die weinig buiten komen. Zij komen weinig in aanraking met zonlicht, waardoor een tekort aan vitamine D kan ontstaan. Supplementatie van vitamine D wordt bij deze groep aangeraden.
- Mannen ouder dan zeventig jaar en vrouwen tussen de vijftig en zeventig jaar. Wanneer je ouder wordt, wordt de behoefte aan bepaalde voedingsstoffen verhoogd. Om deze reden wordt bij deze groepen extra vitamine D aangeraden.
- Doordat zij geen dierlijke producten eten, kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan. Deze vitamine is voornamelijk aanwezig in dierlijke producten. Daarom wordt supplementatie van vitamine B12 aangeraden aan deze groep.
Soorten supplementen
Een supplementen kan bestaan uit één vitamine of mineraal, maar kan ook een combinatie zijn van verschillende voedingsstoffen. Bovendien zijn er supplementen verkrijgbaar die andere bioactieve stoffen bevatten, zoals aminozuren, vetzuren, antioxidanten of probiotica. De inhoud van supplementen wordt gebaseerd op voedingsstoffen waarvan het lichaam een tekort zou kunnen hebben. Op basis daarvan zijn de volgende supplementen verkrijgbaar:
- Supplementen die één vitamine of mineraal bevatten. De meest bekende is het vitamine-C-supplement. Maar er zijn ook supplementen die bijvoorbeeld enkel vitamine A, vitamine D, calcium of ijzer bevatten.
- Dit is een van de meest bekende en meest populaire supplementen. In dit supplement zijn verschillende vitamines aanwezig, vaak in de hoeveelheden die het lichaam dagelijks nodig heeft. Zo krijg je door middel van één capsule per dag het grootste gedeelte van de vitamines en mineralen binnen die je lichaam nodig heeft.
- Eigenlijk behoort dit supplement tot de supplementen die bestaan uit één vitamine. Maar aangezien foliumzuur erg belangrijk is voor bepaalde groepen, wordt deze apart behandeld. Foliumzuur is een andere naam voor vitamine B11. Aan zwangere vrouwen wordt aangeraden om extra foliumzuur te gebruiken voor- en tijdens de zwangerschap om een open ruggetje bij het kind te voorkomen en om de groei goed te laten verlopen.
- Vetzuren zijn te onderscheiden in verzadigd en onverzadigd. Verzadigd vet zit voornamelijk in dierlijke producten en is slecht voor de gezondheid. Verzadigd vet daarentegen zit voornamelijk in vette vis en plantaardige olie, maar wordt vaak niet genoeg gegeten door veel mensen. Om deze reden zijn er veel supplementen verkrijgbaar waar vetzuren in zitten. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden in omega-3-, omega-6- en omega-9-vetzuren. Bij supplementatie zijn omega-3-vetzuren het belangrijkst. Deze spelen een belangrijke rol voor de gezondheid van onze hart- en bloedvaten. Ook draagt het bij aan een gezonde groei, het functioneren en groeien van de hersenen, het zenuwstelsel en de ogen. Doordat de gemiddelde Nederlander niet regelmatig vette vis eet, kan supplementatie van omega-3 nodig zijn. Hiervoor zijn capsules verkrijgbaar die deze vetzuren bevatten. Deze supplementen staan bekend onder de naam: visolie.
De supplementatie van omega-6 en omega-9 is niet nodig. Omega-6 is in voldoende mate aanwezig eieren, plantaardige olie, margarines en bakproducten. Daarnaast is omega-9 ook niet nodig als supplement, aangezien het lichaam dit vetzuur zelf aan kan maken. Bovendien is het aanwezig in olijfolie, wat een product is dat veel Nederlanders dagelijks gebruiken. Wanneer je toch bang bent om een tekort te krijgen aan deze vetzuren, zijn er supplementen verkrijgbaar waarin alle drie de vetzuren verwerkt zijn.
- In eerste instantie klinkt het vrij raar om kruiden in te nemen door middel van supplementen. Maar van een aantal kruiden is aangetoond dat zij een positieve invloed hebben op onze gezondheid. Om deze reden komen er steeds meer kruidensupplementen op de markt. Enkele voorbeelden hiervan zijn: valeriaan, achinacea, sint janskruid, ginseng en knoflook. Zo kunnen deze kruiden onder andere je cholesterol verlagen, depressiviteit verminderen, de weerstand verbeteren of zorgen voor meer energie.
- Dit is een suiker dat dient als voedingsstof voor andere stoffen die zorgen voor de opbouw van botten, kraakbeen, pezen en andere bindweefsels. In principe wordt deze stof door het lichaam zelf aangemaakt. Maar wanneer je ouder wordt, verliest het lichaam een deel van deze capaciteit. Hierdoor krijgen ouderen vaak last van pijn aan hun gewrichten. In zo’n geval kan supplementatie van glucosamine een positief effect hebben.
Wetgeving
Supplementen behoren niet tot voedingsmiddelen, maar ook niet tot medicijnen. Hierdoor liggen supplementen net tussen deze twee groepen in. De vorm van inname is vergelijkbaar met die van medicijnen, maar het bevat voedingsstoffen die normaal gesproken in voedingsmiddelen aanwezig zijn. Hierdoor is de wetgeving rondom voedingssupplementen niet optimaal geregeld. Door onduidelijke wetgeving doen fabrikanten tal van aannames op de verpakking van de voordelen die de supplementen zouden kunnen geven. Wanneer deze aannames geen farmacologische claims zijn, is dit toegestaan. Dit terwijl deze effecten niet wetenschappelijk zijn aangetoond. Hierdoor kunnen verpakkingen van supplementen misleidend zijn. Bovendien kunnen fabrikanten van supplementen op een creatieve manier vaak claims doen dat hun product een positief effect heeft op ziekte, terwijl dit over het algemeen niet mag wanneer een product onder de Warenwet valt. Hierdoor zijn op supplementen vaak vage en tal van verschillende claims te vinden. In Europa wordt op dit moment hard gewerkt aan duidelijke regelgeving voor gezondheidsclaims die mogen worden gedaan met supplementen.
Kwaliteit
Door de verschillende claims die worden gedaan op supplementen is het soms lastig te bepalen of de kwaliteit van het product goed is. Je kan zelf de kwaliteit van een voedingssupplement bepalen door te kijken naar verschillende zaken. Hierbij kan je het beste goed het etiket van het product bestuderen. Hierop zijn alle ingrediënten te vinden. Let hierbij op de volgende zaken:
- Let erop of het product bestaat uit natuurlijke bestanddelen. Een natuurlijke vorm van vitamine E kan bijvoorbeeld in het lichaam een stuk effectiever zijn dan een synthetische vorm. Ook zijn er van vitamine D verschillende vormen en kan een supplement verschillende soorten bevatten. Zo is vitamine D3 een stuk sterker dan vitamine D2, maar bevatten veel supplementen toch vitamine D2.
- Kijk naar de verbindingsvorm. Aan supplementen worden vaak stoffen toegevoegd, waardoor supplementen beter worden opgenomen in het lichaam. Zo worden stoffen toegevoegd die het lichaam herkend, waardoor de opname beter verloopt. Organische verbindingen zorgen voor een verbeterde opname ten opzichte van anorganische verbindingen. Voorbeelden van organische verbindingen zijn: ascorbaar, acetaat, gluconaat, citraat, picolinaat, chelaat, citraat en orotaat. Anorganische verbindingen zijn: carbonaat, oxide, fosfaat en nitraat. Als er bijvoorbeeld op een etiket staat “magnesiumoxide”, wordt als verbinding oxide gebruikt wat zorgt voor een slechte opname in het lichaam. Ook kan een supplement helemaal geen verbindingsstof bevatten. Deze supplementen worden slecht opgenomen en kan je beter niet kopen.
- Kijk of er geen onnodige toevoegingen aanwezig zijn. Aan sommige supplementen wordt zout, suiker of gluten toegevoegd. Ook kunstmatige kleur- en geurstoffen zijn soms aanwezig in supplementen, maar zijn bij supplementen absoluut niet functioneel.
Het is lastig om goede supplementen te kiezen. Om het wat makkelijker te maken zijn er enkele merken die betrouwbare producten produceren, namelijk: Bonusan, NOW, Minami en Vitals. Toch wordt nog aangeraden om goed te kijken naar het etiket, voornamelijk bij de goedkopere supplementen.
Eventuele negatieve gevolgen van supplementatie
Voor sommige bevolkingsgroepen kunnen supplementen essentieel zijn om te voorzien in de dagelijkse behoefte aan vitamines en mineralen. Maar over het algemeen is supplementatie niet nodig. Bovendien kan een overdosering van bepaalde stoffen zorgen voor schadelijke gevolgen voor ons lichaam. Voornamelijk vitamine A, vitamine B6 en vitamine D kunnen in hoge mate schadelijk zijn voor de gezondheid. Maar ook een overschot aan mineralen als magnesium, jodium, calcium en zink kan een negatief effect hebben. Zo kunnen er veel verschillende symptomen optreden, waaronder misselijkheid, moeheid, zwakheid, verstoring van lichaamsprocessen en verzwakking van de botten. Voor alle vitamines en mineralen is een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid bekend, waardoor je zelf kan bepalen of supplementatie eventueel nodig is. Een overschot aan bepaalde vitamines of mineralen wordt veroorzaakt wanneer je supplementen neemt, wanneer dit niet nodig is. Maar ook kan het worden veroorzaakt door onbetrouwbare supplementen die bijvoorbeeld via het internet hebt gekocht. Hierbij kan de dosering anders zijn dan wordt vermeld en bovendien kan het product andere stoffen bevatten dan wordt vermeld.
Tijdens een zwangerschap is een overdosering van vitamine A het grootste risico. Vitamine A zit voornamelijk in leverproducten, waardoor consumptie hiervan tijdens een zwangerschap wordt afgeraden. Een overdosering van vitamine A tijdens de zwangerschap kan leiden tot aangeboren afwijkingen bij het kind.
Tot slot zijn in sommige supplementen grote hoeveelheden antioxidanten aanwezig. Extreem hoge hoeveelheden antioxidanten kan het risico op het krijgen van kanker vergroten. Zo wordt het risico op longkanker en maagdarmkanker verhoogd bij een hogere consumptie dan 15 milligram betacaroteen (per dag). Normaal gesproken gaan antioxidanten juist ontstekingen en ziektes tegen. Bij hoge hoeveelheden gebeurt juist het tegenovergestelde.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 30 april 2017
Auteur: Lisa Bruijstens
Laatst bijgewerkt op: 30 april 2017
Dank u voor het artikel, het is heel goed uitgelegd!