Bijgewerkt op 11 juni 2018
Wat is veganistisch eten?
Mensen die veganistisch eten, ook wel veganisten of vegans genoemd, gebruiken geen voedingsmiddelen en andere producten afkomstig van dieren. Hun dieet bestaat dus enkel uit plantaardige producten. Maar bij veganisme gaat het niet alleen om het eten van dierlijke producten, maar ook om kleding afkomstig van dieren en make-up die getest is op dieren wordt door veganisten niet gebruikt.
Vegetariërs eten geen vlees en vis, veganisme gaat nog een stapje verder. Veganisten eten ook geen eieren, zuivel en andere producten die worden geproduceerd door een dier, zoals honing. Veganistisch eten is geen dieet, maar een manier van leven vanuit een ethisch standpunt. De centrale gedachte hierbij is dat dierlijke producten niet nodig zijn om mensen een volwaardig leven te geven.
Ook gaan steeds meer mensen veganistisch eten om rekening te houden met het milieu. Het verbouwen van plantaardig voedsel heeft een veel kleinere impact op het milieu. Het verbouwen van dieren, en dan met name koeien, is een erg grote belasting op het milieu.
Naast dat veganistisch eten beter is voor het dierenwelzijn en het milieu, heeft het ook een positieve invloed op je gezondheid. Zo krijg je bijvoorbeeld minder verzadigde vetten binnen, waardoor de kans op hart- en vaatziekten veel kleiner wordt.
Wat eet je als je veganist bent?
Een veganistisch dieet is honderd procent plantaardig. Veel mensen zijn bang dat veganistisch eten niet gevarieerd genoeg is, maar niets is minder waar. Ook bij een veganistisch dieet zijn er veel manieren om te variëren in je maaltijden. In het begin vergt het wat meer energie om nieuwe producten te zoeken, maar wanneer je bekend met wat er allemaal verkrijgbaar is, is variatie geen probleem. Zo zijn er extreem veel soorten groenten uit verschillende werelddelen die je zelf niet snel zou bedenken. Ook is de keuze in soorten zaden en granen erg groot.
Om je te helpen, zijn er veel veganistische recepten te vinden op internet. Als veganist eet je vooral veel groenten, peulvruchten, granen, zaden, noten en eventueel vleesvervangers van plantaardige alternatieven.
In de Nederlandse keuken zijn weinig recepten te vinden zonder dierlijke producten, maar in bijvoorbeeld het Midden-Oosten wordt veel minder vlees gegeten en zijn veel recepten plantaardig. Een maaltijd met vlees, aardappelen en groente is lastig aan te passen naar een lekkere, veganistische maaltijd. Maar een veganistische Indiase curry maakt veganistisch eten al een stuk aangenamer. Zo zijn er nog veel meer wereldkeukens en recepten waarmee veganistisch eten helemaal niet moeilijk is.
Maar naast het veganistisch eten, hoort ook de manier van veganistisch leven. Dit wil zeggen dat je geen kleding draagt van onder andere wol, leer, bont, zijde en suède, omdat deze afkomstig zijn van dieren. Ook kopen veganisten geen cosmetica waar dierproeven voor gedaan zijn. Gelukkig zijn ook hiervoor tegenwoordig genoeg alternatieven.
Waarom veganistisch eten?
De meeste mensen gaan veganistisch eten, omdat het leed van dieren een groot probleem is. Maar die is niet de enige rede om veganistisch te eten. De voornaamste redenen waardoor mensen veganist worden zijn:
- Dierenleed – Wanneer één iemand veganistisch gaat eten, heeft dit per jaar al invloed op meerdere dieren. Bij veganistisch eten wordt de omgang met de dieren in de industrie niet geaccepteerd. Dieren worden gebruikt als voorwerp om zoveel mogelijk geld te verdienen. Tegenwoordig wordt dierenwelzijn wel belangrijker, maar de omstandigheden waarin de meeste dieren in de bio-industrie leven is verre van diervriendelijk. De dieren zitten vaak in veel te kleine hokjes, leven erg kort en worden uitgebuit. Wanneer steeds meer mensen veganistisch gaan eten is dit dierenleed niet meer nodig.
- Het milieu – Het broeikaseffect heeft een grote invloed op de aarde. Veel mensen staan er niet bij stil dat het verbouwen van dierlijke producten hier een grote rol bij speelt. Bij het verbouwen van vee komen veel broeikasgassen (CO2 en methaan) vrij. Voornamelijk het verbouwen van koeien heeft een extreem grote impact op het milieu. De dieren hebben veel land, water en voedsel nodig. Daarbij stoten zij broeikasgassen en mest uit, wat milieuproblemen veroorzaakt. Door deze productie te verminderen, zal de aarde langer leefbaar blijven.
- Gezondheid – Een voedingspatroon dat veel dierlijke producten bevat, bevat ook vaak veel verzadigde vetten. Er wordt gezegd dat je enkele dierlijke producten nodig hebt om een volwaardig dieet te volgen, maar dit is niet waar. Wanneer je gevarieerd plantaardig eet, krijgt je lichaam genoeg voedingsstoffen binnen. Bovendien wordt het risico op verschillende ziektes aanzienlijk verkleind. Denk hierbij aan obesitas, kanker, suikerziekte en hart- en vaatziekten. Veganistisch eten wordt niet alleen populairder onder de gewone bevolking, maar ook topsporters gaan steeds vaak veganistisch eten. Dit omdat een plantaardig dieet een positieve invloed heeft op je gezondheid en je zeker niet te weinig voedingstoffen binnen hoeft te krijgen.
Hoe kan je zien of een product plantaardig (veganistisch) is?
Plantaardig eten klinkt vrij simpel, want je mag geen producten eten waar ook maar iets dierlijks in aanwezig is. Maar om te achterhalen welke ingrediënten een product allemaal bevat, kan nog weleens lastiger zijn dan je denkt. Van verse producten zoals groenten en graanproducten weet je zeker dat ze plantaardig zijn. Maar in bewerkte producten die veel verschillende ingrediënten bevatten is het weleens lastiger te bepalen. Op elk product is een ingrediëntendeclaratie te vinden. Hierop moeten alle ingrediënten staan die in het product zitten. Als je volledig vegan wilt eten, is het essentieel om het etiket goed te bekijken. Soms heeft een product een veganistisch keurmerk en weet je dus al dat het product volledig plantaardig is. Wanneer er geen keurmerk op vermeld staat en je twijfelt, moet je de ingrediëntenlijst bekijken om er zeker van te zijn of er wel of geen dierlijke producten in zitten. Wanneer een voedingsmiddelen eieren, weekdieren, vis of melk bevat, wordt dit gemeld bij de allergenen. Wanneer het deze allergenen niet bevat, is het nog steeds mogelijk dat een product dierlijke ingrediënten bevat.
Het is algemeen bekend dat eieren, melkproducten, vis en vlees dierlijke producten zijn die ja als veganist natuurlijk niet wilt eten. Maar er zijn nog zoveel ingrediënten afkomstig van dieren die bij de algemene Nederlander niet bekend zijn. Wanneer je een verpakking bekijkt, let dan ook op de volgende ingrediënten: gelatine, trassi, lactose, caseïne, wei, bijenwas, honing, glycerine en verschillende E-nummers (o.a. E120, E901 en E904). Deze ingrediënten zijn bijvoorbeeld afkomstig van koeien, garnalen en bijen. Natuurlijk zijn er nog meer minder bekende dierlijke producten. Het is belangrijk om goed research te doen naar wat je wel en niet mag eten als veganist.
Mogelijke tekorten bij veganisten
Er wordt vaak gezegd dat een veganistisch voedingspatroon je lichaam niet genoeg voedingsstoffen kan geven om optimaal te functioneren. Toch kan een veganistisch dieet je zeker voorzien in genoeg voedingsstoffen. Bovendien krijg je vaak meer gezonde voedingsstoffen binnen, doordat je veel groenten, fruit, zaden en noten eet. Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan vezels, vitamines en mineralen. Ook bevatten groenten en fruit in verhouding veel vocht. Door de hoge inname van vezels en water wordt je stofwisseling verbeterd. Wanneer je regelmatig peulvruchten en eiwitrijke groenten (spinazie en broccoli) eet, krijg je meer dan genoeg eiwitten binnen. Dit is erg belangrijk, omdat je normaal gesproken veel eiwitten binnenkrijgt uit dierlijke producten. Eiwitrijke groenten zijn hiervoor goede vervanging. Varieer wel genoeg met peulvruchten en groenten om de verschillende bouwstenen van eiwitten (aminozuren) binnen te krijgen. Doordat elk product een andere aminozuursamenstelling heeft, krijg je door te variëren van elke genoeg binnen.
Vitamine B12
Wel gebruiken veganisten vaak supplementen voor enkele vitamines. Een daarvan is vitamine B12. Vitamine B12 is alleen te vinden in dierlijke producten. Vegetariërs krijgen dit nog wel binnen door bijvoorbeeld eieren te eten. Doordat veganisten helemaal niks dierlijks eten, ontbreekt vitamine B12 in hun voeding. Dieren krijgen deze vitamine binnen vaak binnen door bacteriën die deze vitamine produceren of door extra vitamine B12 in hun voeding. Vitamine B12 is aanwezig in dierlijke producten, maar is zelf geen dierlijk product, waardoor veganisten die zonder problemen als supplement kunnen gebruiken.
Vitamine D
Ook kiezen sommige veganisten ervoor om vitamine D supplementen te nemen. Dit heeft niet specifiek te maken met veganistisch eten. Een tekort aan vitamine D ontstaat wanneer je te weinig in aanraking komt met zonlicht. Doordat Nederland het grootste deel van het jaar niet erg zonnig is, kan in de winter weleens een tekort ontstaan. Zo gebruikt bijna de helft van de Nederlanders vitamine-D supplementen. Als veganist is het belangrijk om er zeker van te zijn dat een supplement geen dierlijke producten bevat. Vitamine D is gemakkelijk verkrijgbaar als capsules of druppels. Maar ook zijn verschillende (plantaardige) bakproducten en margarines verrijkt met vitamine D om tekorten te voorkomen.
Voordat je begint met het nemen van supplementen, wordt aangeraden om bloed te laten afnemen. Zo kan worden vastgesteld of er daadwerkelijk een tekort is aan bepaalde vitamines of mineralen. Wanneer geen sprake is van een tekort zijn supplementen ook niet nodig. Bovendien kan een overschot aan voedingsstoffen weer andere effecten hebben. Zorg dus voor een goede balans.
Voor- en nadelen van veganistisch eten
Veganistisch eten is en volwaardig dieet, waarbij je genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt en rekening houdt met dierenwelzijn, het milieu en je gezondheid. Maar net zoals elk voedingspatroon, heeft ook veganistisch eten voor- en nadelen. De belangrijkste worden op een rijtje gezet.
De voordelen van veganistisch eten
- In vergelijking met een gewoon voedingspatroon, eet je meer fruit en groenten.
- Je zorgt ervoor dat dierenleed zoveel mogelijk wordt verminderd.
- De inname van verzadigde vetten is een stuk lager. Hierdoor kan je het risico op suikerziekte, hart- en vaatziekten, Parkinson en darmkanker aanzienlijk verkleinen.
- Je krijgt meer antioxidanten binnen die het ontstaan van ontstekingen in je lichaam kunnen tegengaan.
- De variatie in eten is veel groter dan je denkt. Veganisten gaan vaak op zoeken naar nieuwe, uitdagende recepten, waardoor hun dieet vaak gevarieerder en spannender wordt dan die van de gemiddelde Nederlander. Zij gaan vaker naar buitenlandse- en natuurwinkels om nieuwe dingen te proberen.
- Je verliest gemakkelijk gewicht en voorkomt hiermee overgewicht en obesitas.
- Je draagt bij aan een duurzamere aarde. Als de bio-industrie kleiner wordt, wordt de milieuvervuiling een stuk kleiner en blijft de aarde leefbaar op de lange termijn.
- Plantaardige producten zijn goedkoper dan dierlijke producten, waardoor veganistisch eten goedkoper is.
- Je eet meer vitamine C, vitamine E en mineralen. Dit komt door een hogere inname van bladgroenten en noten die rijk zijn aan deze gezonde voedingsstoffen die je normaal gesproken niet in zulke grote hoeveelheden binnenkrijgt. Deze hebben een positieve invloed op je gezondheid.
- Veganistisch eten kan een positieve invloed hebben op slapen en je energieniveau. Veel mensen ervaren meer energie en minder dipjes gedurende de dag. Bovendien lijkt je lichaam rustiger, waardoor je beter slaapt.
- De hoge inname van vezels zorgt voor een goede stoelgang. De combinatie van vezels en veel vocht zorgt ervoor dat je stofwisseling wordt verbeterd en je geen problemen ervaart met je stoelgang.
- Je huid en haar kunnen sterker en gezonder worden. Voor een gezonde huid zijn vitamine E en vitamine A essentieel. Bij een veganistisch dieet krijg je deze in grote mate binnen en wordt je huid mooier. Ook wordt je haar sterker en krijgt het een gezonder uiterlijk.
- De keuze in veganistische producten wordt steeds groter. Denk aan het schap plantaardige melkvarianten en plantaardige yoghurtproducten. Ook worden er steeds meer vleesvervangers gemaakt die ook van steeds betere kwaliteit worden. Dit is zeker een positieve ontwikkeling op het gebied van veganisme.
De nadelen van veganistisch eten
- Het kost in het begin veel moeite om gevarieerde, lekkere recepten te vinden die compleet plantaardig zijn. Hierbij is het belangrijk dat maaltijden voedingsrijk en gevarieerd zijn, zodat je genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt. Wanneer je dit zelf lastig vindt, kan een diëtist of andere veganist je hier zeker bij helpen.
- Uit eten gaan kan nog weleens lastig zijn. Niet elk restaurant houdt rekening met allergieën of bepaalde voedingspatronen, zoals veganistisch eten. Tegenwoordig zijn er steeds meer veganistische restaurants en wordt in veel restaurant wel rekening gehouden met diëten en persoonlijke voorkeuren. Voordat je uit eten gaat kan je het beste research doen naar geschikte restaurants om het jezelf makkelijker te maken.
- Het ontdekken en testen van recepten voor een andere levensstijl kost veel tijd. Om je voedingspatroon compleet om te gooien is tijd nodig, niet alleen om kennis op te doen, maar ook om plantaardige maaltijden te bereiden. Vooral als je voorheen heel anders at. Na verloop van tijd ben je bekend met verschillende, snelle recepten en gaat het een stuk makkelijker.
- Je hebt veel minder slaap nodig dan eerst, wat natuurlijk eigenlijk alleen maar positief is. Het is dan ook niet een volledig nadeel, maar een overvloed aan energie kan soms lastig zijn. Bijvoorbeeld als je op je werk zit en je energie niet kwijt kan of met andere mensen bent die een veel lager energieniveau hebben dan jij.
- Veganistisch eten is dagelijks een discussiepunt. Iedereen wil altijd weten waarom je nou eigenlijk veganistisch bent en de meeste mensen hebben hun mening al klaar liggen. Er zijn mensen die oprecht geïnteresseerd zijn en er met je over willen praten, maar ook is er nog een grote groep die vooral vooroordelen heeft over veganisme. Al is het een interessant onderwerp, het wordt op een gegeven moment vermoeiend om dagelijks dezelfde gesprekken te voeren.
- Veganisten beginnen met plantaardig eten en het vermijden van andere dierlijke producten. Na verloop van tijd wordt veganisme vaak nog extremer. Zo ga je steeds meer letten op dingen die slecht zijn in de wereld, zoals mensenrechten en duurzaamheid. Je gaat je steeds meer betrokken voelen bij problemen waar je eerst niet eens bij stilgestaan had.
- Je eet vaak meer maaltijden per dag, doordat de energie-inname bij plantaardige producten vaak een stuk lager is dan die bij dierlijke producten. Wanneer je niet regelmatig eet, krijg je minder energie binnen. Als veganist eet je daardoor vaker tussendoortjes of maaltijden om genoeg energie binnen te krijgen.
Tips om een veganistisch dieet te beginnen
Beginnen aan een dieet is nooit makkelijk. Maar om veganistisch te gaan eten, zijn wat tips om het wat makkelijker te maken:
- Begin het proces “open minded” – Als je begint met een negatieve houding, zal je nooit slagen. Je moet het veganistisch eten niet zien als een straf, maar als een positieve ontwikkeling. Wanneer je niet volledig achter veganistisch eten staat, is de kans op slagen minimaal. Zorg dus voor een positieve houding en een berg motivatie.
- Probeer geen junkfood te eten – Er zijn zeker junkfood producten die veganistisch zijn, zoals pizza’s en kant-en-klaar maaltijden. Maar dat deze producten veganistisch zijn, wil dit nog zeker niet zeggen dat zij gezond zijn. Een veganistisch dieet gebaseerd op junkfood is geen basis voor succes. Naast het kiezen voor veganistische producten, is het ook belangrijk om te kiezen voor gezonde producten om veganistisch eten lang vol te houden.
- Plan wat meer tijd in om te koken dan dat je normaal zou doen – Met name in het begin van veganistisch eten zal het bedenken en bereiden van maaltijden wat meer tijd kosten. Wanneer plantaardig koken nog vrij onbekend is, kost het wat tijd om dit te leren.
- Plan ook in de supermarkt wat meer tijd in – Vooral de versafdeling is heel belangrijk voor veganisten. Daar vindt je gezonde, bijzondere producten die perfect passen in een veganistisch dieet. Bovendien zullen groenten bij veganistisch eten het meeste variatie geven. Zo worden maaltijden kleurrijker en gevarieerd.
- Wees zeker van je zaak – Er zullen genoeg mensen zijn die hun twijfels hebben over veganistisch eten, simpelweg omdat zij het zelf niet willen doen of er niet genoeg van weten. Ga door andere mensen niet twijfelen over veganistisch eten. Wanneer jij achter je beslissing staat, maakt het niet uit wat andere mensen zeggen.
- Neem altijd wat eten mee wanneer je de deur uit gaat – Wanneer je onverwacht langer onderweg bent, is het handig om wat eten bij je te hebben. Het kan buiten de deur lastiger zijn om een geschikte maaltijden of tussendoortje te vinden. Om te voorkomen dat je tegen dit probleem aanloopt, kan je makkelijk altijd wat fruit, noten of een salade meenemen.
- Je wilt niet dat andere mensen oordelen over jouw manier van leven, doe dit dan ook niet bij andere mensen. Dat jij geen dierlijke producten eet is jouw keuze. Dat iemand anders er voor kiest om wel vlees te eten, is niet jouw probleem. Wanneer iemand ziet dat jij veganistisch eet, kunnen zij hier een voorbeeld aan nemen. Maar ga niet je veganistische ideeën bij andere proberen te forceren. Dit levert alleen maar negativiteit op.
Andere talen
Engelse vertaling
vegan food
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 11 juni 2018
Auteur: Lisa Bruijstens
Laatst bijgewerkt op: 11 juni 2018