Bijgewerkt op 22 april 2017
Wat zijn multivitaminen?
Multivitaminen zijn voedingssupplementen die essentiële vitamines en mineralen bevatten. Het voedingssupplement wordt verkocht in de vorm van een capsule die alle vitamines en mineralen bevat die het lichaam nodig heeft. Daarnaast zijn er vaak enzymen of aminozuren aanwezig die ervoor zorgen dat de vitamines en mineralen optimaal worden opgenomen.
Multivitaminen worden voornamelijk gebruikt door mensen die een verhoogd risico hebben op tekorten of bij wie de behoefte aan voedingsstoffen hoger is dan normaal.
Naast capsules zijn multivitaminen ook verkrijgbaar in poeder- of tabletvorm. Ook zijn er verschillende supplementen verkrijgbaar waarbij de verhoudingen van bepaalde vitamines en mineralen variëren. Zo zijn er bepaalde multivitaminen speciaal voor zwangere vrouwen, ouderen, vegetariërs en kinderen.
Wanneer je gevarieerd eet en genoeg vitamines en mineralen binnenkrijgt, is het niet nodig om deze aan te vullen met multivitaminen.
Welke vitaminen bevat het?
Zoals al werd genoemd, bevatten multivitaminen alle mineralen en vitamines die ons lichaam nodig heeft. Over het algemeen moeten wij zestien mineralen en dertien vitamines binnenkrijgen om gezond te leven. Zo spelen veel van deze voedingsstoffen een rol bij enzymatische processen die zorgen voor de opbouw van ons lichaam en de productie van bepaalde hormonen. Zo zijn vitaminen en mineralen dus nodig om het lichaam te onderhouden, om te groeien, om lichaamsprocessen te laten verlopen en om ons voort te kunnen planten. In multivitaminen zijn al deze vitamines en mineralen aanwezig, maar de verhoudingen kunnen per product verschillen. Daarnaast kunnen er nog andere stoffen aanwezig zijn zoals vetzuren en aminozuren.
In Nederland is er geen duidelijke wetgeving voor multivitaminesupplementen, waardoor producten zelf kunnen bepalen welke vitamines en mineralen zij toevoegen en in welke hoeveelheden. Ook komt het weleens voor dat een supplement niet alle ingrediënten bevat die worden vermeld op de verpakking. Om deze reden is het belangrijk om multivitaminen enkel te kopen van betrouwbare leveranciers. De voedingsstoffen die aanwezig zijn in multivitaminen kunnen afkomstig zijn uit eten, maar ook worden geproduceerd in laboratoriums. Qua functie van de voedingsstoffen heeft dit geen invloed.
Waarom multivitaminen innemen?
Multivitaminen zijn in principe bedoeld voor kwetsbare bevolkingsgroepen die een verhoogde behoefte hebben aan bepaalde vitamines en mineralen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ouderen, zwangere vrouwen, kinderen en vegetariërs. Tegenwoordig worden multivitaminen ook steeds meer gebruikt door de rest van de bevolking. Dit komt voornamelijk doordat zij twijfelen of er in ons gewone voedsel wel genoeg vitamines en mineralen aanwezig zijn. Multivitaminen worden dan gebruikt als aanvulling op de gewone voeding, aangezien voedingsmiddelen misschien niet kunnen voorzien aan de algehele behoefte. Een lage hoeveelheid aan vitamines en mineralen in voedingsmiddelen kan ontstaan door:
- De bodem waarop voedingsmiddelen verbouwd worden is arm aan voedingsstoffen. Zo neemt een plant de voedingsstoffen op uit de bodem. Maar wanneer de bodem steeds armer wordt, wordt de plant dit ook.
- Mindere aanraking van het product met de zon. Bijvoorbeeld gewassen die worden verbouwd in kassen, staan niet in direct contact met zonlicht. Om vitamine C te produceren, dient een product direct in contact te staan met zonlicht. Producten die worden verbouwd in kassen kunnen een kleinere hoeveelheid vitamine C bevatten.
- Fruit wordt steeds vaker geplukt wanneer het nog niet rijp is. Dit komt doordat fruit na het plukken nog vervoerd en verkocht moet worden. Door de tijd die daartussen zit is het fruit al overrijp en wil de consument het niet meer hebben. Wanneer je vruchten eerder plukt kunnen deze tijdens transport nog verder rijpen. Dit zal ook zeker gebeuren, maar deze rijping verloopt niet zo goed als op de natuurlijke plek. Zo worden vruchten vaak in donkere dozen en containers vervoerd, waardoor zij niet in contact staan met zonlicht en er minder vitamines en mineralen worden geproduceerd.
- In de supermarkt wordt fruit vaak gepresenteerd onder fel licht, zodat de producten er aantrekkelijk uitzien. Voor het uiterlijk is dit gunstig, maar voor de inhoud van het product niet. Veel vitamines en mineralen gaan verloren onder invloed van licht. Zo gaan er wanneer zij in de winkel liggen gunstige voedingsstoffen verloren.
Doordat er voedingsstoffen tijdens de productie, het transport en de verkoop verloren gaan, kan het verstandig zijn om je eetpatroon aan te vullen met multivitaminen. Maar multivitaminen kunnen natuurlijk nooit je voeding vervangen. Een combinatie van gezonde voeding en een veilige dosis multivitaminen is optimaal.
Voor wie worden multivitaminen aangeraden?
Multivitaminen kunnen in principe door iedereen gebruikt worden, maar in te hoge dosis kunnen multivitaminen schadelijk zijn. Hierdoor is het belangrijk om te overwegen of je multivitaminen echt nodig hebt. Voor enkele bevolkingsgroepen kunnen multivitaminen erg gunstig zijn. Aan de volgende bevolkingsgroepen wordt aangeraden om gebruik te maken van multivitaminen:
- Zwangere vrouwen. Tijdens de zwangerschap is de behoefte aan vitamines en mineralen verhoogd, doordat een groot deel van de voedingsstoffen naar het ongeboren kind gaat. Voor zwangere vrouwen zijn specifieke multivitaminen te koop die de nodige vitamines en mineralen in de goede verhoudingen bevatten. Zo kunnen sommige vitamines tijdens de zwangerschap juist negatieve effecten hebben. Voor het gebruik van supplementen tijdens de zwangerschap wordt altijd aangeraden om te overleggen met een arts om schadelijke gevolgen te voorkomen.
- Veganisten en vegetariërs. Doordat vegetariërs en veganisten geen dierlijke producten eten, lopen zij het risico op een vitamine B12-tekort. Daarnaast krijgen zij soms weinig zink, ijzer, calcium, omega-3 en vitamine D binnen. Om deze reden zijn er voor deze doelgroep specifieke supplementen verkrijgbaar om de tekorten aan te vullen.
- Naarmate je ouder wordt, kan je lichaam voedingsstoffen minder goed opnemen. Hierdoor groeit voornamelijk de behoefte aan vitamine B12, vitamine D en calcium. Ook voor deze doelgroep zijn specifieke preparaten verkrijgbaar.
Naast deze bevolkingsgroepen kan een persoon in sommige situaties tijdelijk een verhoogde behoefte aan vitamines en mineralen hebben. Bijvoorbeeld tijdens een dieet waarbij je weinig voedingsstoffen binnenkrijgt, tijdens het herstellen van een operatie of wanneer iemand om de een of andere reden niet genoeg kan eten. Ook voor deze personen kan het gebruik van multivitaminen nodig zijn.
Hoeveel multivitaminen heb je per dag nodig?
Doordat alle multivitaminen een andere dosis aan vitamines en mineralen bevat is het lastig te bepalen wat een veilige dosering is. Als het goed is wordt op de verpakking van het supplement vermeld hoeveel je ervan in zou moeten nemen. Wanneer dit echter niet duidelijk is, kan je de dosis het beste bepalen aan de hand van de hoeveelheid B6 die het supplement bevat. Je lichaam heeft per dag zo’n 20 milligram vitamine B6 nodig. Stel dat een capsule 10 milligram bevat, is het aannemelijk dat je per dag twee capsules moet nemen.
Kwaliteit multivitaminen
Doordat er zoveel verschillende multivitaminen verkrijgbaar zijn, is het moeilijk te bepalen welke supplementen van goede kwaliteit zijn en welke niet. De volgende tips kunnen je helpen om de goede multivitaminen te kiezen:
- Bestudeer het etiket. Bij multivitaminen staat altijd een hele lijst vermeld van alle vitamines en mineralen die het bevat. Dit zegt natuurlijk niet zoveel, aangezien de meeste multivitaminen ongeveer dezelfde voedingsstoffen bevatten. Let er op dat de capsule hulpstoffen bevat, waardoor de voedingsstoffen goed worden opgenomen in het lichaam. Selenium is een voorbeeld van zo’n hulpstof. Wanneer deze op het etiket staat, worden de multivitaminen goed opgenomen.
- Let op dat de volgende ingrediënten er niet in zitten:
- Magnesiumoxide: Deze stof maakt de darmen schoon, maar werkt laxerend. Magnesium is een gunstig mineraal, maar magnesiumoxide is dit zeker niet. Hierdoor zullen de voedingsstoffen zeker niet optimaal worden opgenomen.
- E-nummers: E-nummers zijn kleurstoffen, conserveermiddelen of geurstoffen. In multivitaminen hebben deze stoffen geen gunstige functie en zijn volledig overbodig in supplementen.
- Natrium en fosfor: De mineralen fosfor en natrium hoef je niet binnen te krijgen door middel van multivitaminen, aangezien je deze in grote hoeveelheden binnenkrijgt met je normale voeding. Wanneer deze wel in het supplement aanwezig zijn, krijg je snel een overschot aan deze stoffen.
Zelfs met deze tips is het nog lastig om er zeker van te zijn dat je een goed multivitaminesupplement koopt. Natuurlijk kan je altijd advies vragen in de betreffende winkel. Over het algemeen zijn Solgar en Bonusan betrouwbare merken, maar ook hebben veel drogisterijen huismerken die van prima kwaliteit zijn.
Gezondheidsvoordelen multivitaminen
Uit verschillende onderzoeken is naar voren gekomen dat multivitaminen in een veilige dosis een gunstige invloed kunnen hebben op onze gezondheid. Zo is aangetoond dat het risico op hartziekten wordt verkleind bij het gebruik van multivitaminen. Hierbij is wel een regelmatige inname van drie jaar nodig. Ook kan het risico op kanker worden verkleind wanneer je gebruik maakt van multivitaminen. Uit onderzoek is echter gebleken dat dit enkel geldt voor mannen en dus niet voor vrouwen. Deze zaken zijn echter niet voldoende onderbouwd om er zeker van te zijn dat dit daadwerkelijk zo is.
Andere gezondheidsvoordelen van multivitaminen zouden kunnen zijn dat zij een positief effect hebben op het functioneren van de hersenen en de gezondheid van de ogen. Zo zouden multivitaminen zorgen voor een beter geheugen bij ouderen. Bovendien kunnen multivitaminen zorgen voor verbetering van ons humeur, doordat een tekort aan vitaminen en mineralen zorgt voor een slecht humeur. Ook kunnen multivitaminen symptomen van depressie verminderen. Daarnaast kan de gezondheid van de ogen positief worden beïnvloed. Mineralen en vitamines kunnen zorgen voor de remming van aandoeningen die blindheid veroorzaken. Daarbij kan het risico op staar verkleind worden door het supplementeren van multivitaminen.
Negatieve gevolgen
Wanneer je gebruik maakt van multivitaminen, terwijl je inname van vitamines en mineralen via je voeding genoeg is, kan dit negatieve effecten hebben op je gezondheid. Er ontstaan overschotten aan bepaalde vitamines en mineralen waar je lichaam verder niks mee kan. Sommige overschotten kunnen gemakkelijk worden uitgescheiden door het lichaam en veroorzaken geen problemen. Maar er zijn ook bepaalde vitamines die zich bij een overschot gaan ophopen in het lichaam.
Vitamines kunnen worden ingedeeld in twee groepen, namelijk wateroplosbare vitamines en vetoplosbare vitamines. Wateroplosbare vitamines kunnen gemakkelijk door het lichaam worden uitgescheiden door middel van urine. Vetoplosbare vitamines daarentegen, kan het lichaam niet gemakkelijk uitscheiden en hopen op. De vetoplosbare vitamines die in overschot problemen kunnen veroorzaken zijn vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K. Hierbij zijn de vitamines E en K het minst schadelijk. Bij zwangere vrouwen kan een overschot aan vitamine A leiden tot afwijkingen van het ongeboren kind. Een overschot aan vitamine D zal door middel van multivitaminen niet snel ontstaan en zorgt dus niet vaak voor problemen. Wanneer je rookt kan een overschot aan vitamine A zorgen voor een verhoogd risico op longkanker.
Ook kan een overschot aan mineralen slecht zijn voor de gezondheid. Zo kan een overschot aan ijzer bijvoorbeeld zorgen voor symptomen als buikpijn, gewrichtspijn, beschadiging van de alvleesklier en een vergrote lever.
Doordat een overschot aan bepaalde vitamines of mineralen negatieve gevolgen kan hebben, wordt aangeraden om geen multivitaminen te gebruiken wanneer dit niet nodig is. Het beste is natuurlijk om gevarieerd te eten, waardoor je alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 22 april 2017
Auteur: Lisa Bruijstens
Laatst bijgewerkt op: 22 april 2017