Ideale gewicht

Bijgewerkt op 16 juli 2023

Wat is het ideale gewicht?

Veel mensen, en dan voornamelijk vrouwen, maken zich druk om hun gewicht. Zo streven veel mensen naar gewichtsverlies tot een bepaald ideaal gewicht of het behouden van het ideale gewicht dat zij nu hebben. Echter, veel mensen streven naar een gewicht dat voor hun lichaam niet ideaal is. Het ideale gewicht voor hun lichaam kan soms wel een stuk hoger liggen dan zij zelf denken.

Het ideale gewicht is in principe het gewicht dat gezond is voor jouw lichaam met betrekking tot geslacht, leeftijd, lengte en lichaamssamenstelling. Het ideale gewicht is voor ieder persoon weer anders. Veel factoren hebben invloed op het ideale gewicht voor jouw lichaam. Zo hebben vrouwen in verhouding meer vetweefsel dan mannen en mag een langer persoon natuurlijk meer wegen dan een minder lange persoon. Je gewicht is ideaal wanneer je lichaam gezond is en je vetpercentage niet te hoog is. Het is belangrijk om een gezond gewicht te hebben, omdat overgewicht vele risico’s met zich meebrengt. Zo hebben mensen met overgewicht een grotere kans op diabetes type 2, hart- en vaatziekten, last van gewrichten, een hoge bloeddruk en verschillende soorten kanker. Daarentegen kan ondergewicht natuurlijk ook klachten veroorzaken. In Nederland wordt het ideale gewicht en de marges daarvan vaak aangegeven en berekend door middel van de Body Mass Index (BMI).

Wat is BMI?

BMI is de afkorting voor Body Mass Index. Je BMI wordt berekend op grond van je lengte en gewicht en geeft aan of je gezond gewicht hebt, ondergewicht, overgewicht of obesitas. De Body Mass Index is de graadmeter die het voedingscentrum aanraadt om te berekenen of je gewicht gezond is of welk gewicht gezond zou zijn voor jouw lengte. In het model zijn de grenzen vastgelegd van onder- en overgewicht. De mate van overgewicht wordt gerefereerd met verschillende gezondheidsrisico’s die de kilo’s met zich mee kunnen brengen. Wanneer je zelf je BMI berekend wordt niet meegenomen wat je leeftijd is en je lichaamssamenstelling. Neem daarom de BMI niet als uitgangspunt voor je ideale gewicht, maar als referentie.

Hoe bereken je je BMI?

Op veel websites kan je gemakkelijk je geslacht, leeftijd, lengte en gewicht invoeren en de website doet de rest van het werk. Zo kan je op de website van het voedingscentrum deze gegevens invullen en zij berekenen je BMI. Hierbij wordt ook aangegeven of je ondergewicht, gezond gewicht, overgewicht of obesitas hebt. Hierbij wordt een advies gegeven bij de betreffende uitkomst. Wanneer je liever zelf je BMI berekend kan dit door middel van de volgende formule: BMI = gewicht/lengte². Hierbij is het gewicht in kilogram en je lengte in meters. Als je bijvoorbeeld 1,70 meter lang bent en 71 kilo weegt, bereken je je BMI als volgt: 71/1,70²=24,6. Hierbij wordt echter geen rekening gehouden met je geslacht en leeftijd.

De grenzen volgens de BMI

Voor een gezond gewicht bestaat natuurlijk een onder- en bovengrens. Bij de Body Mass Index is onderscheid te maken in zes groepen, namelijk de groep met ondergewicht, de groep op gezond gewicht, de groep met overgewicht, een groep met matige obesitas, een groep met zware obesitas en een groep met zeer zware obesitas. In de tabel worden de vier groepen genoemd met bijbehorende BMI-waarden.

Groep	BMI
Ondergewicht	<18,5
Gezond gewicht	18,5 – 24,9
Overgewicht	25,0 – 29,59
Matige obesitas	30,0 – 34,9
Zware obesitas	35,0 – 39,9
Zeer zware obesitas	>40,0

Deze gewichtsklassen brengen elk verschillende kenmerken en risico’s met zich mee. Deze worden per groep beschreven.

• Ondergewicht: het ziektecijfer binnen deze groep ligt laag. Mensen binnen deze groep zijn mager.
• Gezond gewicht: het risico op ziekten is matig. Het gezond gewicht wordt gezien als het ideale gewicht.
• Overgewicht: bij deze groep is een verhoog risico op verschillende ziekten. De personen binnen deze groep wegen teveel voor hun lengte.
• Matige obesitas: deze vorm van overgewicht is een zwaar risico op de gezondheid. Ookal is het de laagste klasse van obesitas, het overgewicht zorgt wel degelijk voor gevaren voor de gezondheid. De groep wordt ook wel obesitas klasse 1 genoemd.
• Zware obesitas: ook wel obesitas klasse 2 genoemd. Er is een erg zwaar risico op ziekten door het overtollige gewicht.
• Zeer zware obesitas: ook bij zeer zware obesitas is het risico op verschillende gewicht gerelateerde ziekten zeer hoog. De groep wordt ook obesitas klasse 3 genoemd en is de zwaarste vorm van obesitas.

Overgewicht en obesitas verhoogt het risico op verschillende gewichtsgerelateerde ziekten. Hierbij betreft het voornamelijk hart- en vaatziekten, diabetes en gewrichtsklachten.

De marges voor een ideaal gewicht volgens de BMI

De BMI geeft marges aan binnen welke grenzen je gewicht moet liggen om een gezond gewicht te hebben. Om een indicatie te geven van deze marges worden de marges gegeven bij de gemiddelde lengte van mannen en vrouwen in Nederland.

De gemiddelde man in Nederland is zo’n 1,82 meter. De ondergrens bij deze lengte ligt op 67,1 kilogram. Een gezond gewicht bij een lengte van 1,82 is tussen de 67,1 en 83,5 kilogram met als ideaal gewicht 73,5 kilogram.

Daarnaast is de gemiddelde vrouw in Nederland ongeveer 1,70 meter. De ondergrens bij deze lengte ligt op 53,5 kilogram. Een gezond gewicht bij een lengte van 1,82 is tussen de 53,5 en 68,0 kilogram met als ideaal gewicht 59,9 kilogram.

Wat te doen als je niet op je ideale gewicht zit?

Wanneer je je BMI berekend, hoop je natuurlijk dat je gewicht binnen de grenzen van gezond gewicht zit. Maar wanneer je hierbuiten valt, kan je hier zeker nog wat aan doen om wel binnen de marges te komen. Het meest voorkomende probleem is dat mensen te zwaar zijn en hun BMI dus te hoog is. Voor mensen met overgewicht of obesitas is het belangrijk om je voor te bereiden op het proces om af te vallen. Je moet jezelf zo ver zien te krijgen dat je echt de schouders eronder gaat zetten om een gezond gewicht te bereiken. Om af te vallen moet je minder gaan eten en meer gaan bewegen. Het is belangrijk om genoeg en gezonde voedingsstoffen binnen te krijgen en meer energie te verbranden dan dat je binnenkrijgt. Schakel hierbij een voedingscoach in of maak voor jezelf goede keuzes. Wanneer je je ideale gewicht hebt bereikt, zorg er dan voor dat je op dit gewicht blijft. Dit geldt ook als je in eerste instantie al op een gezond gewicht zat. Dan is natuurlijk belangrijk om dit gewicht te behouden. Daarentegen, als je ondergewicht hebt, is het belangrijk om je dieet aan te passen om gewicht aan te komen.

Alternatieve manier om je ideale gewicht te berekenen

De Body Mass Index is de meest bekende en gebruikte manier om je ideale gewicht te bepalen. Het model heeft echter ook tegenstanders. Aangezien bij het berekenen van je BMI geen rekening wordt gehouden met bijvoorbeeld de samenstelling van je lichaam en lichaamstype, kan misschien voor jouw lichaam een ander gewicht ideaal zijn. Je ideale gewicht bepaal je eigenlijk door te kijken of de hoeveelheid vet op je lichaam binnen gezonde grenzen ligt. Zo kan je ook simpelweg je vetpercentage meten om te kijken of je lichaam en gewicht gezond is. Hiervoor bestaan speciale weegschalen die door middel van elektrische stroming je vetpercentage meten. Deze methode is gebaseerd op het feit dat de straling makkelijk spierweefsel binnentreedt dan vet. Met de weegschaal wordt het verschil tussen vet- en spiermassa aangegeven, waardoor het vetpercentage bepaald kan worden.

Daarnaast kan je ideale gewicht bepaald worden door middel van de Lorentz formule. De Lorentz formule houdt, in tegenstelling tot de BMI, rekening met je geslacht. Er zijn dus twee Lorentz formules:

• Ideaal gewicht voor mannen = lengte – 100 – ((lengte – 150)/4)
• Ideaal gewicht voor vrouwen = lengte – 100 – ( (lengte – 150)/2)

Hierbij is de lengte in centimeters.

Net zoals de BMI is de formule van Lorentz een referentie en kan je ideale gewicht natuurlijk afhangen van meer factoren zoals je leeftijd, je afkomst, je lichaamssamenstelling, genetische factoren en lichaamstype.