Bijgewerkt op 16 juli 2018
Wat is een eliminatiedieet?
Een eliminatiedieet is een dieet dat kan worden gevolgd om voedselallergieën op te sporen. In tegenstelling tot de meeste diëten is het eliminatiedieet dus niet bedoeld om af te vallen. Het doel is om te achterhalen welke producten zorgen voor negatieve reacties, zodat deze vervolgens uit het voedingspatroon weggelaten kunnen worden. Door deze producten vervolgens weg te laten uit de voeding zullen de klachten te verminderen of zelfs compleet worden weggenomen.
Het eliminatiedieet is effectief wanneer sprake is van een voedselintolerantie, voedselallergie of overgevoeligheid. Wanneer de klachten met een eliminatiedieet niet verminderen of verdwijnen is er waarschijnlijk een andere oorzaak voor de klachten.
Het eliminatiedieet werd in 1926 bedacht door Dr Albert Rowe. Hij publiceerde erover in zijn boek ‘Elimination Diets and the Patient’s Allergies’ uit 1941.
Toepassingen
Het eliminatiedieet wordt vaak gevolgd door mensen die het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) hebben. Vaak is het vrij duidelijk welke producten voor ongewenste reacties zorgen. Zo niet, dan kan dit met behulp van het eliminatiedieet achterhaald worden.
Ook wordt het eliminatiedieet steeds vaker gebruikt voor kinderen die ADHD of een andere gedragsstoornis hebben. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen het ongewenste gedrag veroorzaken. Met een individueel afgestemd dieet, kan voeding de symptomen van ADHD verminderen of volledig wegnemen.
Hoe werkt het dieet?
Een eliminatiedieet duurt gemiddeld zo’n vier tot acht weken. Dit dieet vindt bijna altijd plaats onder begeleiding van een arts of diëtist. Het dieet is namelijk niet gemakkelijk. Bovendien is het dieet voor ieder persoon anders. In overleg wordt een individueel dieet opgesteld, afhankelijk van persoonlijke klachten en problemen.
In je persoonlijke plan wordt vastgesteld welke producten je in eerste instantie niet mag en in welke volgorde deze weer geïntroduceerd gaan worden om te kijken welke producten reacties veroorzaken.
De eerste weken volg je het eliminatiedieet, waarbij je veel producten die allergieën kunnen veroorzaken vermijdt. In deze weken nemen vaak klachten en symptomen af.
Na de eliminatiefase kan je weer langzaam producten gaan introduceren, de introductiefase. Tijdens deze fase wordt duidelijk welke producten voor problemen zorgen. Tot slot kan een voedingspatroon worden opgesteld, waarbij de producten die negatieve reacties veroorzaken worden weggelaten.
Waarom een eliminatiedieet volgen?
Voor veel mensen is lekker eten een belangrijk onderdeel van hun leven. Maar wanneer eten ervoor zorgt dat je niet lekker in je vel zit en je last krijgt van vervelende klachten is het zeker de moeite waard om het eliminatiedieet eens te proberen. Het is niet zo dat je na het dieet niks lekkers meer mag eten. De eerste paar weken waarbij je veel producten niet mag eten zijn erg zwaar, maar wanneer duidelijk is wat jouw lichaam wel en niet aankan, kan je lekker eten zonder dat je lichaam hier last van krijgt. Wanneer voeding niet zorgt voor problemen is het natuurlijk niet nodig om het eliminatiedieet te volgen.
Veel mensen die het eliminatiedieet volgen hebben last van allergische reacties, uitslag, een gedragsstoornis (ADHD, ADD), hoofdpijn, een opgeblazen gevoel, vermoeidheid, slaapproblemen, stemmingswisselingen of artritis. Het dieet kan dus worden toegepast bij veel verschillende klachten. Het is natuurlijk niet zeker dat voeding de oorzaak is van deze symptomen, maar in veel gevallen is gebleken dat voeding een groot verschil kan maken.
Hoe start je het dieet?
Het begin van het eliminatiedieet is het lastigst. In de beginfase elimineer je alle producten die negatieve reacties kunnen veroorzaken. Hieronder vallen verschillende productgroepen, waaronder zuivel, sojaproducten, producten die gluten bevatten, peulvruchten, kip, rundvlees, citrusvruchten, koffie, noten et cetera. Maar wat mag je tijdens de eliminatiefase van het dieet nou wel en niet eten?
Wel
- Verse groenten: rauw, gekookt, gebakken of gestoomd
- Vers fruit
- Graanproducten: rijst of boekweit
- Vis
- Vlees: wild, lam of kalkoen
- Zuivel: kokosmelk of rijstmelk, geen dierlijke zuivel
- Drinken: water of thee
- Bereidingsvetten: lijnzaadolie, kokosolie of olijfolie (koudgeperst)
- Kruiden: verse specerijen (peterselie, knoflook, gember enz.)
- Zoetstoffen: Stevia
Niet
- Groenten: aubergine, aardappelen of tomaten
- Fruit: Citrusvruchten
- Graanproducten: mais, haver, tarwe, spelt etc. (alle glutenbevattende granen)
- Peulvruchten: erwten, sojabonen, tempeh, linzen, tofu en alle soorten bonen
- Zaden en noten: alle soorten
- Vlees: varkensvlees, rundvlees, kip en producten die daarvan zijn gemaakt
- Eieren
- Zuivel: alle dierlijke zuivelproducten, zoals kaas, yoghurt, melk, room, boter etc.
- Drinken: koffie, groene- of zwarte thee, alcohol of frisdrank
- Bereidingsvetten: bewerkte oliesoorten, margarine of boter
- Kruiden: sojasaus, mosterd, ketchup of azijn
- Zoetstoffen: kunstmatige zoetstoffen, siropen, suikers, stropen of honing
Producten introduceren
Wanneer je de eliminatiefase hebt voltooid, zijn klachten waarschijnlijk sterk verminderd. In dat geval kan je langzaamaan weer producten gaan introduceren in je dieet.
Bij kinderen is vaak binnen een week al vermindering van klachten waar te nemen, terwijl dit bij volwassenen wel drie weken kan duren. Na de eliminatie ga je producten weer één voor één introduceren. Je begint met bijvoorbeeld het eten van een stukje vlees en kijkt de dagen daarna aan wat het doet met je lichaam.
Je dient alles op te schrijven in een dagboek, zowel wat je eet, als de waarnemingen die je doet en klachten die je hebt. Wanneer het geïntroduceerde producten niet voor problemen zorgt, kan je het volgende product gaan introduceren. Wanneer je merkt dat een product een negatieve reactie veroorzaakt, stop je gelijk met het eten van dit voedingsmiddel. Per product of productgroep doe je dit, totdat je weet welke producten je prima kan eten en welke je beter kan vermijden.
Voordelen van het eliminatiedieet
Uit ervaringen blijkt dat het eliminatiedieet in veel gevallen zeer effectief is. De invloed van voeding op ons lichaam wordt vaak onderschat. Toch wordt steeds meer duidelijk over voeding en de invloed ervan op ons lichaam en onze gezondheid. Volgens een expert op het gebied van het eliminatiedieet, Dr William Cole, heeft het dieet de volgende voordelen:
- Je krijgt meer energie. Door veel producten niet te eten, waaronder koffie en suikerrijke producten, ervaar je minder pieken en dalen in je energie. Je lichaam wordt van binnen schoner door het eliminatiedieet, waardoor je meer energie krijgt.
- Het eliminatiedieet is individueel afgestemd. Het dieet is voor iedereen anders, omdat iedereen andere klachten heeft en anders reageert op bepaalde voedingsmiddelen. Doordat het eliminatiedieet persoonlijk wordt opgesteld met een arts of diëtist is het geen algemeen dieet, maar op maat gemaakt om maximaal resultaat te behalen. Tijdens het dieet vinden consulten plaats om de voortgang te bekijken en het dieet aan te passen wanneer dat nodig is.
- Je kan achterhalen welke producten jouw klachten veroorzaken. Veel mensen hebben last van vermoeidheid of een opgeblazen gevoel na het eten van een maaltijd. Maar wat hiervan de oorzaak is, is vaak niet duidelijk. Wanneer je graag van deze klachten af wil, is het eliminatiedieet een goede oplossing. Na het dieet kan je met zekerheid zeggen welke producten de oorzaak zijn en hierop kan je je voedingspatroon aanpassen om je beter te voelen.
- Het is geen dieet om af te vallen, maar om je beter te voelen. Veel diëten zijn gefocust op afvallen of je lichaam tijdelijk voorzien van weinig voedingsstoffen. Vaak gaat je lichaam zich van deze diëten zeker niet beter voelen. Met het eliminatiedieet is je lichaam wel blij, omdat je je lichaam zo min mogelijk probeert te belasten en er rust terugkeert in je lichaam.
- Je krijgt minder bewerkt voedsel binnen. Tijdens de eliminatiefase vermijd je bewerkte producten. Zo is het natuurlijk vanzelfsprekend dat verse producten beter zijn voor je, waardoor je lichaam zich snel beter en gezonder zal voelen.
Handige tips
De eerste weken van het eliminatiedieet zijn erg zwaar, doordat je van de een op de andere dag veel producten tijdelijk niet mag eten. Om de eerste weken wat makkelijker te maken, kan je de volgende tips gebruiken:
- Maak vooraf een boekje met recepten van maaltijden die in het eliminatiedieet passen. Zo hoef je niet dagelijks na te denken over wat je wel of niet mag eten, omdat de recepten al vast staan.
- Begin met het dieet wanneer je weinig feestjes en etentjes hebt. Buitenshuis eten tijdens het eliminatiedieet kan lastig zijn, omdat je in de verleiding komt of omdat er weinig wordt geserveerd wat in jouw dieet past.
- Schrijf álles op in een dagboek. Zet daarin exact wat je elke dag eet en ook hoe je je daarna voelt. Zelfs de kleinste stemmingswisselingen of symptomen kunnen aanduiden dat je gevoelig bent voor een product. Door alles bij te houden kan je het makkelijkst conclusies trekken.
- Haal alleen producten in huis die tijdens het dieet zijn toegestaan. Zo kom je niet in de verleiding om andere dingen te gaan eten. Vraag ook aan je omgeving of zij rekening houden met jouw dieet, zodat je niet ongewenst in de verleiding komt om van het dieet af te wijken.
Andere oorzaken voor klachten
Wanneer het eliminatiedieet niet het gewenste resultaat geeft, kan het zijn dat andere oorzaken ten grondslag liggen aan jouw klachten. Dit wil niet zeggen dat je klachten niet worden veroorzaakt door voeding. Naast een voedselallergie of -intolerantie kunnen ook andere factoren zorgen voor ongewenste reacties:
Coeliakie
Bij coeliakie heeft voeding ervoor gezorgd dat het slijmvlies van de darm extreem beschadigd is. Graaneiwitten (gluten) hebben ervoor gezorgd dat de darm is gaan ontsteken. Hierdoor wordt de opname van voedingsstoffen verminderd, omdat de vertering is verslechterd. Deze aandoening zorgt voor vervelende klachten die vergelijkbaar zijn met klachten van het Prikkelbare Darm Syndroom. Bovendien komt coeliakie vaker voor bij mensen die PDS hebben. In het geval van coeliakie heeft het eliminatiedieet geen effect, doordat de darmen erg beschadigd zijn.
Voedselvergiftiging
Een ongewenste reactie kan ook ontstaan door voedselvergiftiging. Normaal gesproken reageert ons lichaam op bedorven voedsel door het giftige voedsel weer zo snel mogelijk het lichaam uit te gooien. Dit is een beschermingsreactie van het lichaam en is bij iedereen ook wel bekend. In sommige gevallen kunnen symptomen na een voedselvergiftiging aanhouden. Wanneer de kleinste prikkel wordt afgegeven, gaat het lichaam weer extreem reageren, terwijl die niet nodig is. In dat geval zijn je darmen overgevoelig en is het eliminatiedieet niet de oplossing.
Darmbacteriën
Er zijn voedingsstoffen die ons lichaam niet kan verteren en opnemen in het lichaam. Zo zijn er voedingsstoffen die onafgebroken naar de dikke darm gaan. De dikke darm is opgebouwd uit miljarden bacteriën die ervoor zorgen dat je darmen gezond en onbeschadigd blijven. Ook kunnen deze bacteriën vaak de onverteerde voedingsstoffen alsnog verteren. Helaas kunnen uit de onverteerde resten ook ongewenste stoffen gemaakt worden. Wanneer je darmbacteriën anders opgebouwd zijn dan normaal, wat in het geval van PDS zo kan zijn, reageren je darmen anders op de restanten. Met het eliminatiedieet worden deze darmbacteriën niet veranderd en is het dieet dus niet effectief.
Eliminatiedieet bij PDS
Bij het Prikkelbare Darm Syndroom heb je veel last van je darmen. De meest voorkomende klachten zijn buikkrampen, diarree, verstopping, een opgeblazen buik of algemene buikpijn. Deze klachten kunnen onder andere worden veroorzaakt door een overgevoeligheidsreactie op bepaalde voedingsmiddelen. Hierbij kan sprake zijn van een allergie of een intolerantie. Wanneer dit het geval is, kan het eliminatiedieet zeer effectief zijn. Wanneer duidelijk is welk product voor de klachten zorgt, kunnen de symptomen van PDS sterk verminderd worden en kan een persoonlijk voedingspatroon worden opgesteld.
Eliminatiedieet bij ADHD
Steeds vaker wordt een eliminatiedieet toegepast bij kinderen die lijden aan een gedragsstoornis, waaronder ADHD. Uit onderzoek blijkt dat voeding een groot effect kan hebben op het gedrag van kinderen. Tijdens de eliminatiefase van enkele weken nemen symptomen drastisch af of verdwijnen compleet. Tijdens deze fase eet een kind geen zuivel, suiker, gluten, vlees, eieren, e-nummers, suikers en witmeelproducten. In overleg met een arts zorgen ouders ervoor dat het kind het dieet volgt om gedragsproblemen te verhelpen.
Voor elk kind wordt een individueel plan opgesteld en uiteindelijk een aangepast voedingspatroon om ervoor te zorgen dat de gedragsproblemen zich niet voordoen. Op deze manier wordt een gedragsstoornis behandeld zonder het gebruik van medicijnen, wat natuurlijk een stuk gezonder is. Met medicijnen worden gedragsproblemen vaak onderdrukt, terwijl dit met voeding kan worden genezen.
Andere talen
Engelse vertaling
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 15 juli 2018
Auteur: Lisa Bruijstens
Laatst bijgewerkt op: 15 juli 2018