Bijgewerkt op 16 september 2021 door Simpto.nl
Veel plassen (polyurie)
Het symptoom ‘veel plassen’ kan wijzen op verschillende aandoening. Deze webpagina gaat over de oorzaken van ‘veel plassen’. De medische term die gebruikt wordt voor dit symptoom is ‘polyurie’. Het tegengestelde van polyurie is oligurie (weinig plassen).
Verder moet ‘veel plassen’ niet worden verward met ‘vaak plassen’. Uiteraard zullen mensen die veel urine aanmaken ook vaker naar het toilet gaan. Maar andersom is het niet zo dat mensen die als klacht hebben dat ze vaak moeten plassen ook altijd veel urine aanmaken.
Of sprake is van polyurie kan eenvoudig worden gemeten door de urine gedurende 24 uur te verzamelen in een grote fles. Als de hoeveelheid meer dan 2,5 liter is wordt gesproken van polyurie.
Oorzaken van veel plassen
Er zijn veel verschillende oorzaken voor een toename van de productie van urine, met als gevolg veel plassen. Veel oorzaken liggen voor de hand: veel drinken in het algemeen en in het bijzonder veel bier drinken en veel koffie drinken; en uiteraard het gebruik van plasmiddelen (diuretica). Daarnaast zijn er ook een groot aantal ziektebeelden die een toename van het plassen tot gevolg kunnen hebben. Het meest bekende ziektebeeld is suikerziekte (diabetes).
Hieronder een uitgebreid overzicht van in totaal zo’n honderd oorzaken. Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks vanwege die oorzaak veel gaat plassen.
Veel voorkomende oorzaken van ‘veel plassen’ (>1.000/jaar)
- gebruik van alcoholische drank (alcoholconsumptie) – 380.000
- gebruik van plaspillen (diuretica) – 41.904
- na de bevalling (partus) – 18.540
- dronkenschap (alcoholintoxicatie (intentioneel)) – 13.250
- overdosis cafeïne (acute cafeïne-intoxicatie) – 10.920
- (opheffen) plotselinge dubbelzijdige verstopping van de urinewegen (acute bilaterale obstructieve uropathie) – 5.824
- verhoogd calcium gehalte in het bloed (hypercalciëmie) – 4.140
- diabetes type 1 – 3.270
- diabetes type 2 – 3.090
- veel koffie drinken (overmatige consumptie van koffie) – 2.150
- slecht werkende nieren (acute nierinsufficiëntie) – 1.356
- zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) – 1.318
Zeldzame oorzaken van ‘veel plassen’ (<1.000/jaar)
- sarcoïdose – 521
- migraine – 504
- goedaardig gezwel van de bijschildklier (bijschildklieradenoom) – 493
- te snel werkende bijschildklier (hyperparathyreoïdie) – 475
- boezemfibrilleren (atriumfibrilleren) – 425
- afsterven van de nierbuisjes (acute tubulusnecrose) – 425
- vitamine D-vergiftiging (hypervitaminose D) – 412
- na verwijderen obstructie van de urinewegen (postobstructieve uropathie) – 368
- hyperthyreotische fase van de ziekte van Hashimoto – 361
- diabetisch hyperosmolair hyperglycemisch coma – 303
- overdosis lithium (lithiumintoxicatie) – 235
- psychische oorzaak (psychogeen) – 230
- ziekte van Conn (primair hyperaldosteronisme) – 225
- migraine met aura – 224
- onderkoeling (hypothermie) – 219
- verzuring door suikerziekte (diabetische ketoacidose) – 217
- verlaagd kalium gehalte in het bloed (hypokaliëmie) – 200
- langdurig gebruik van corticosteroïden (chronisch corticosteroïd-gebruik) – 184
- syndroom van Cushing – 171
- MIDD-type diabetes (maternally inherited diabetes and deafness) – 126
- hersenkneuzing (contusio cerebri) – 115
- AV nodale re-entry tachycardie – 113
- gebruik van lithium – 113
- gebruik van cafeïnepillen (gebruik van voedingssupplementen met cafeïne) – 103
Zeer zeldzame oorzaken van ‘veel plassen’ (<100/jaar)
- perifere diabetes insipidus – 97
- operatie aan de hersenen (hersenoperatie) – 56
- verhoogd natrium gehalte in het bloed (hypernatriëmie) – 51
- kalkneerslag in de nieren (nefrocalcinose) – 34
- ketoacidose door hongeren (vasten) – 31
- aantasting van de nieren door lithium (lithium nefropathie) – 25
- paddenstoelvergiftiging – 24
- diabetes insipidus door aandoening in de hersenen (centrale diabetes insipidus) – 24
- obstructieve uropathie – 23
- latente auto-immuun diabetes – 22
- ziekte van Cushing – 21
- erfelijke cystenieren (dominant overerfbaar) – 17
- gebruik van Forxiga (dapagliflozine) – 16
- syndroom van Sjögren (primair Sjögren-syndroom) – 16
- craniofaryngioom – 15
- gebruik van varenicline (Champix) – 15
- gebruik van lercanidipine (Lerdip) – 14
- erfelijke ouderdomsdiabetes bij jongeren (maturity-onset diabetes of the young) – 14
- gebruik van Invokana (canagliflozine) – 10
- syndroom van Fröhlich (adiposogenitale dystrofie) – 10
- sponsnieren (medullaire cystenieren) – 9
- hersenvliesontsteking door virussen (virale meningitis) – 8
- tekort aan groeihormoon (groeihormoondeficiëntie) – 7
- afsterven van nierpapillen (nierpapilnecrose) – 7
- gebruik van methoxyfluraan – 7
- familiair hyperaldosteronisme type 2 – 6
- lymfocytaire hypofysitis – 6
- syndroom van Fanconi – 5
- syndroom van Da Costa – 5
- gebruik van Zyvoxid (linezolid) – 5,0
- status migrainosus – 4
- melk-alkali syndroom – 4
- pseudo-Conn – 3
- hersenvliesontsteking door herpesvirus (virale meningitis door herpesvirus) – 3
- gezwel van de hypothalamus (hypothalamustumor) – 3
- kleppen in de plasbuis (urethrakleppen) – 2
- apparent mineralocorticoid excess-syndroom – 2
- sarcoïdose van het zenuwstelsel (neurosarcoïdose) – 2
- tubulointerstitiële nefritis met uveïtis – 2
- syndroom van Sipple (MEN-syndroom type II) – 1,5
- sikkelcelziekte (sikkelcelanemie) – 1,5
- familiair hyperaldosteronisme type 1 – 1,5
- bijnierschorskanker (bijnierschorscarcinoom) – 1,2
- ziekte van Weil (leptospirose) – 1,2
- persisterende aura zonder herseninfarct – 1,2
- hantavirus-infectie – 1,0
Extreem zeldzame oorzaken van ‘veel plassen’ (<1/jaar)
- syndroom van Cushing door bijniertumor – 0,9
- adolescente nefronoftise – 0,7
- infantiele nefronoftise – 0,7
- juveniele nefronoftise – 0,7
- ophoping van het aminozuur cystine in de cellen (cystinose) – 0,7
- capillairleksyndroom – 0,5
- nefronoftise – 0,3
- syndroom van Lowe (oculocerebrorenaal syndroom) – 0,3
- syndroom van Bardet-Biedl – 0,3
- histiocytose (Langerhans-cel histiocytose) – 0,2
- syndroom van Abderhalden–Kaufmann–Lignac – 0,1
- syndroom van Bartter – 0,1
- familiair hyperaldosteronisme type 3 – 0,1
- syndroom van Senior–Løken type 5 – 0,1
- syndroom van Von Hippel-Lindau- 0,1
- syndroom van Alström – 0,1
Engelse vertaling
ICD10-code
R35
Synoniemen
Andere namen voor ‘veel plassen’ zijn overmatig plassen, veel moeten plassen, overmatig urineren, polyurie, meer plassen, en toegenomen urine-excretie.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 21 juli 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt: 8 oktober 2016