Speekselvloed

Bijgewerkt op 22 december 2021

Wat is speekselvloed?

Speekselvloed is de overmatige aanwezigheid van slijm in de mond. Dat kan leiden tot kwijlen. Speekselvloed kan worden veroorzaak door toename van de speekselproductie of afname van de speekselafvoer door slikken.

speekselvloed (kwijlen)
speekselvloed (kwijlen)

De medische term voor speekselvloed is ‘sialorroe’. Medische termen voor een toename van de speekselproductie zijn hypersalivatie en speekselhypersecretie.

Oorzaken Speekselvloed

Overvloedige afgifte van speeksel kan worden veroorzaakt door (1) toename van de aanmaak van speeksel in de speekselklieren, (2) afname van de afvoer van speeksel door slikproblemen, of (3) beide.

Er zijn meer dan honderd verschillende oorzaken voor een toename van de speekselproductie. Bekende oorzaken zijn irritatie in de mond (bijvoorbeeld door beugel of kunstgebit), ontsteking en infecties in mond en keel, de ziekte van Parkinson, gebruik van antipsychotica, en het syndroom van Down (trisomie 21).

Slikklachten (pijn bij slikken, moeite met slikken) kan ook leiden tot een toename van speeksel in de mond. Hierbij hoeft de speekselproductie echter niet verhoogd te zijn.

Veel slijm in de mond en kwijlen kunnen ook voorkomen bij mensen met slikklachten. In dat geval hoeft de aanmaak van speeksel door de speekselklieren niet verhoogd te zijn maar lukt het niet goed om het speeksel weg te slikken. Het speeksel hoopt zich op in de mond, en zal vervolgens vaak uit de mond sijpelen (kwijlen).

Kijk voor een uitgebreid overzicht van oorzaken van speekselvloed op de webpagina ‘hypersalivatie – differentiaal diagnose‘.

Behandeling Speekselvloed

Er zijn een paar dingen die je zelf kunt doen om ovrmatige speekselvorming tegen te gaan. Daarnaast kan de arts verschillende behandelingsmethoden voorschrijven.

Wat kun je zelf doen?

Er zijn hulpmiddelen waarmee je zelf leert om vaker te slikken, zodat het speeksel makkelijker wordt afgevoerd langs de natuurlijke weg.

Vaker leren slikken kan met behulp van een zogenaamde ‘slikreminder’. Ook is het mogelijk om te leren regelmatig te slikken door te zuigen op zuigtabletten.

Wat kan de arts doen?

Er zijn verschillende manieren waarop speekselvloed behandeld kan worden door medici en paramedici. Hieronder volgt een overzicht.

Logopedie

Een logopedist kan mensen met slikklachten helpen om het slikken te verbeteren. Daarmee kan overtollig speeksel makkelijker worden doorgeslikt. Een dergelijke behandeling wordt ‘sliktherapie’ genoemd.

Fysiotherapie

Een fysiotherapeut kan helpen bij het verbeteren van de lichaamshouding, zodat kwijlen minder snel optreedt.

Geneesmiddelen

De meest gebruikte geneesmiddelen tegen overmatige speekselvloed zijn middelen met een zogenaamde ‘anticholinerge werking’.

anticholinerge geneesmiddelen

Voorbeelden van anticholinerge geneesmiddelen zijn scopolamine en benzatropine. Het nadeel van anticholinerge middelen is dat ze nogal vervelende bijwerkingen kunnen geven.

injecties met botulinetoxine

Een andere manier om de speekselproductie te verminderen is door middel van injecties met botulinetoxine A in de speekselklieren. Nadeel van botulinetoxine injecties is dat ze slechts tijdelijk werkzaam zijn. Dat betekent dat na één tot drie maanden opnieuw een injectie nodig is om de aanmaak van speeksel te verminderen.

Radiotherapie (bestraling)

Een lage dosis bestraling gericht op de speekselklieren vermindert de productie en afgifte van speeksel.

Operatie

Als geen van bovenstaande behandelingen helpt is het mogelijk een operatie te verrichten waarbij de speekselklier verwijderd wordt.

Complicaties en andere gevolgen

Verhoogde speekselvloed verhoogt de kans op verslikken. Regelmatig verslikken kan weer leiden tot een verslikpneumonie. Kwijlen verhoogt de gevoeligheid van vooral de mondhoeken voor infecties. Het gaat dan meestal om schimmelinfecties met de Candida-schimmel. Ten slotte veroorzaakt overmatige speeksevloed vaak schaamte.

Andere talen

Engelse vertaling

hypersalivation, sialorrhea

Duitse vertaling

Speichelfluss, starker Speichelfluss, erhöhter Speichelfluss, Hypersalivation, verstärkte Speichelabsonderung

ICD10-code

Verder lezen / Referenties

  • M van Onna & T van Laar, ‘Behandeling van overmatige speekselvloed bij patiënten met parkinsonisme‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Stand van zaken’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2010; 154: A2282.
  • V Christiaens & G Pieters, ‘Hypersalivatie door clozapine: oorzaken en behandelmogelijkheden’, gepubliceerd in het Tijdschrift voor Psychiatrie van 2005; 47(1): pagina’s 39-44.

Synoniemen

Andere namen voor speekselvloed zijn speekselovervloed, veel kwijlen, veel slijm, veel speeksel, speekselvloed, toegenomen speekselproductie, verhoogde speekselproductie, last van slijm, veel speekselaanmaak, overmatige speekselaanmaak, overmatige speekselvorming, lekkage van speeksel uit de mond, overvloedig kwijlen, overmatig kwijlen, overmatige speekselvloed, hypersalivatie, wakker worden met een nat kussen, vermeerdering speekselvloed, toename van speekselproductie, sialorroe, sialorhoea, overmatige speekselvloed, veel slijm in de mond, speekselhypersecretie, overvloed aan slijm in de mond, toegenomen speekselproductie, meer slijm, meer speeksel in de mond, en speekselhypersecretie.

1 gedachte over “Speekselvloed”

  1. Sinds oktober heb ik veel vocht in mijn mond en keelpijn en moet veel kuchen.

    Kan het iets ernstigs zijn?

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven