Slapeloosheid

Bijgewerkt op 13 oktober 2021

Slapeloosheid – Oorzaken, Diagnose, Behandeling

Slapeloosheid is een van de meest voorkomende medische klachten. Vaak wordt onderscheid gemaakt tussen ‘moeite met inslapen’ en ‘moeite met doorslapen’. De medische naam voor slapeloosheid is ‘insomnie’. Dit artikel gaat over oorzaken, diagnose en behandeling van slaapklachten.

slapeloosheid

Oorzaken slapeloosheid

Er zijn zeer veel verschillende oorzaken voor slapeloosheid. Ze staan samengevat in onderstaand overzicht.

oorzaken slapeloosheid
oorzaken slapeloosheid

In de eerste plaats kunnen omgevingsfactoren een rol spelen, zoals een lawaaiige omgeving. Ook het werken in ploegendiensten is een beruchte oorzaak voor slaapproblemen. Slapeloosheid kan verder worden veroorzaakt door andere symptomen, zoals pijn, benauwdheid (kortademigheid) of heftige jeuk. Gebruik van bepaalde genotsmiddelen, zoals alcohol, roken en koffie, kan ook tot een slechte slaap aanleiding geven. Hetzelfde geldt voor bepaalde drugs, zoals XTC (ecstasy). Er zijn een groot aantal ziektebeelden waarbij slapeloosheid als symptoom voorkomt. Bekende voorbeelden zijn hyperthyreoïdie (versneld werkende schildklier), slaapapneusyndroom en het rusteloze benen syndroom. Ten slotte zijn er nogal wat medicijnen die slaapproblemen kunnen veroorzaken. Voorbeelden zijn prednison en methylfenidaat. Ook het stoppen met het (langdurig) gebruik van bepaalde geneesmiddelen kan slaapklachten geven.

Ritalin (methylfenidaat) tabletten
Ritalin (methylfenidaat) kan slaapproblemen geven (bron:

Kijk voor een uitgebreid overzicht van oorzaken onderaan deze webpagina (slapeloosheid – differentiaaldiagnose).

Hoe vaak komt het voor?

Slapeloosheid is een van de meest voorkomende medische klachten. Net als koorts, misselijkheid en hoofdpijn heeft vrijwel iedereen wel eens te maken met slapeloosheid. Ongeveer een kwart van alle mensen heeft gedurende het leven een periode van langdurig slecht slapen.

Aanhoudende slaapklachten komen vooral voor op oudere leeftijd, en vaker bij vrouwen dan bij mannen.

Symptomen slapeloosheid

Slecht slapen kan, vooral als het langere tijd duurt, klachten veroorzaken. De volgende klachten kunnen voorkomen:

  • Slaperigheid overdag, wat kan leiden tot een verhoogd risico op het veroorzaken van een verkeersongeval
  • Minder energie (lusteloosheid)
  • Snel geïrriteerd reageren
  • Zich depressief voelen
  • Moeit met concentreren
  • Traag reageren

Bij langdurig slaapgebrek neemt de lichamelijke weerstand af. Dat leidt tot een verhoogde vatbaarheid voor infecties.

Hoe wordt een diagnose gesteld?

De huisarts zal willen weten wat de oorzaak van de slaapklachten is. Om daar achter te komen zal de arts vragen stellen.

Als niet direct duidelijk wordt wat de oorzaak is kan de arts nader onderzoek laten doen. Voor uitgebreid slaaponderzoek kan de arts doorverwijzen naar een slaapcentrum.

Gespecialiseerde slaapcentra

Er zijn in Nederland verschillende gespecialiseerde slaapcentra. Mensen met slaapproblemen die niet door de huisarts kunnen worden geholpen kunnen naar deze slaapcentra worden verwezen. Daar heeft men speciale kennis en kunde om slaapstoornissen te kunnen diagnosticeren en behandelen.

Wat is de behandeling?

In principe is de behandeling van slapeloosheid afhankelijk van de oorzaak. Het is dus in eerste instantie van belang om vast te stellen wat de oorzaak is. Als de oorzaak bekend is moet worden geprobeerd deze weg te nemen of te behandelen. Als de oorzaak niet bekend is of niet direct behandelbaar is zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen. Als die niet helpen is het raadzaam de huisarts te raadplegen.

Wat kun je zelf doen?

Er zijn zelfzorgmiddelen tegen slaapproblemen beschikbaar. Zelfzorgmiddelen kunt u bij de drogist halen of online bestellen bij verschillende webwinkels. Voor geneesmiddelen heeft u een recept van een arts nodig. Voorbeelden van zelfzorgmiddelen die helpen tegen slapeloosheid zijn Pleegzuster Bloedwijn, Melisana, en Sedinal. Deze middelen bevatten plantenextracten die een rustgevende werking hebben. Ze moeten vóór het slapen ingenomen worden. Zo zorgen ze ervoor dat je makkelijker tot rust komt en inslaapt.

Wat kan de arts doen?

Als zelfzorgmiddelen niet helpen kunnen medicijnen uitkomst bieden. Voorbeelden van receptplichtige slaapmiddelen zijn oxazepam, lorazepam, temazepam, en diazepam. Deze werkzame stoffen worden ook wel benzodiazepinen genoemd. Naast benzodiazepinen zijn er ook nieuwere slaapmiddelen, zoals zolpidem (merknaam: Stilnox), zopiclone, en zaleplon. Deze middelen worden vooral gebruikt bij doorslaapproblemen.

zolpidem (Stilnox) tegen slapeloosheid
zolpidem (Stilnox) tabletten

Andere talen

Engelse vertaling

insomnia

Duitse vertaling

Schlaflosigkeit


Slapeloosheid (insomnia) – Differentiaal Diagnose (DD)

Hieronder een differentiële diagnose van insomnia. De lijst bevat méér dan 400 verschillende oorzaken voor slapeloosheid. Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak uit hun slaap worden gehouden.

Zeer vaak voorkomende oorzaken van slapeloosheid: >10.000/jaar

Vaak voorkomende oorzaken van slapeloosheid: >1.000/jaar

Minder vaak voorkomende oorzaken van slapeloosheid: <1.000/jaar

Zeldzame oorzaken van slapeloosheid: <100/jaar

Zeer zeldzame oorzaken van slapeloosheid: <10/jaar

Extreem zeldzame oorzaken van slapeloosheid: <1/jaar


Synoniemen van slapeloosheid zijn slecht slapen, moeite met slapen, insomnie, insomnia, gestoorde slaap, slaapstoornissen, slaapstoornis, moeite met inslapen, moeite met doorslapen, nauwelijks slapen, slaapproblemen, inslaapstoornis, ik slaap slecht, slaap slecht, slaapt slecht, moeite met slapen, moeite met inslapen, slapeloze nachten, slapeloze nacht, niet slapen, niet kunnen slapen, ‘s nacht niet slapen, slaapstoornis, ik kan niet slapen, en slapeloze nachten.


Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 27 maart 2018
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 27 maart 2018

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven