Opvliegers

Wat zijn opvliegers?

Opvliegers zijn aanvallen waarbij iemand het intens warm krijgt en daarbij vaak gaat zweten. Een aanval duurt meestal enkele minuten, maar bij sommigen tot wel een half uur. Opvliegers zijn een bekend verschijnsel bij vrouwen in de overgang. Maar er zijn veel meer oorzaken voor het ontstaan van opvliegers.

Het gevoel van warmte begint meestal in de borstkas of in het gezicht, en kan zich vervolgens door het hele lichaam verspreiden. Soms is er het gevoel van flauw te zullen vallen. De warmte in het gezicht kan gepaard gaan met roodheid in het gezicht en zweten in het gezicht of op het voorhoofd.

Welke oorzaken zijn er?

De meest bekende oorzaak voor het ontstaan van opvliegers is de overgang (menopauze). Deze treedt bij de meeste vrouwen rond het 50ste jaar op. De overgang ontstaat door een afname van vrouwelijke hormonen.

Naast de overgang zijn er talloze andere oorzaken voor opvliegers. De overgang is verreweg de meest voorkomende oorzaak. De andere oorzaken tezamen komen nog niet in de buurt van de overgang als oorzaak van opvliegers.

Andere oorzaken zijn gebruik van bepaalde geneesmiddelen,  bepaalde hormonale ziekten zoals de ziekte van Graves, en zeldzame tumoren, zoals carcinoïd en feochromocytoom.

Kijk voor een uitgebreid overzicht van oorzaken onderaan deze webpagina.

Wat is de behandeling?

Opvliegers door de overgang kunnen worden behandeld door toediening van hormonen. Producten die hormonen bevatten zijn alleen op doktersrecept verkrijgbaar. Niet iedereen zal echter met hormonen behandeld willen worden. Voor hen zijn er ook alternatieve producten die de werking van de hormonen nabootsen.

Wat kun je zelf doen?

Veel mensen die een opvlieger krijgen zoeken direct verkoeling. Dat kan zijn door een ventilator op te zoeken, een airconditioned ruimte etc.

Koffie drinken lijkt het aantal aanvallen te verminderen.

Om de aanvallen echt te voorkomen zijn een aantal zelfzorgproducten beschikbaar. Ze zijn vaak gebaseerd op plantaardige stoffen die de werking van vrouwelijke hormonen nabootsen. Dergelijke stoffen worden ‘fyto-oestrogenen’ genoemd.

Wat kan de arts doen?

De arts zal eerst willen weten wat de oorzaak van de opvliegers is. Als de opvliegers voorkomen bij een vrouw van rond de 50 jaar zal de oorzaak zeer waarschijnlijk de overgang zijn. Maar als dit niet zo duidelijk is zullen andere oorzaken in aanmerking moeten worden genomen.

Als behandeling kan de arts middelen voorschrijven die oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen) bevatten. Ook is van het antidepressivum paroxetine bekend dat het de klachten van opvliegers kan verminderen.

Engelse vertaling

hot flushes, hot flashes

Synoniemen voor opvliegers zijn warmte-opwellingen, gevoel alsof hoofd kookt, warm gevoel in het hoofd, flushing, hot flushes, flushing in het gezicht, flushes, warmtevlaag trekt door gezicht of lichaam, roodheid in het gezicht, flush, hot flushes, hot flashes, flushing of the face, skin flushes, flushes, feeling of warmth in the head, sensation of warmth in the face, opvlieger, opvlieging

---

Opvliegers – differentiaaldiagnose (DD)

Hieronder een uitgebreid overzicht van mogelijke oorzaken voor opvliegers. Het getal achter de oorzaak is een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die reden opvliegers krijgt.

Veel voorkomende oorzaken voor opvliegers: >1.000/jaar

• overgang (menopauze) – 43.165
• paniekaanval (paniekstoornis) – 12.810
• stoppen met het gebruik van hormoonvervangende therapie (HRT) – 2.910
• gegeneraliseerde angststoornis – 2.340
• veel koffie drinken (overmatige consumptie van koffie) – 1.250

Zeldzame oorzaken voor opvliegers: <1.000/jaar

• uitdroging (dehydratie) – 900
• te hoog magnesium gehalte in het bloed (hypermagnesemie) – 855
• gebruik van leuproreline – 713
• voortijdige overgang (premature menopauze) – 610
• gebruik van nitrobaat – 600
• gebruik van antikankermiddelen (gebruik van chemotherapie) – 500
• verlaagd glucose gehalte in het bloed (hypoglycemie) – 400
• gebruik van amlodipine (Norvasc) – 350
• aantasting van dunne zenuwvezels (dunnevezelneuropathie) – 275
• stoppen met het (langdurig) gebruik van heroïne (heroïne-abstinentiesyndroom ) – 242
• carcinoïd – 239
• gebruik van nitroglycerine (Nitrolingual) – 195
• ziekte van Graves (morbus Graves) – 179
• behandeling met radioactief jodium – 156
• gebruik van L-dopa – 113
• Chinees restaurant syndrome – 106
• paniekstoornis met pleinvrees (paniekstoornis met agorafobie) – 84
• gebruik van GnRH-agonisten (bijvoorbeeld Lucrin, Zoladex, Decapeptyl, Suprecur, Synarel) – 75
• overgevoelig voor soja-eiwit (soja-eiwitallergie) – 75
• gebruik van heroïne (heroïnegebruik) – 70
• gebruik van isosorbidedinitraat (Cedocard, Isordil) – 70
• gebruik van cafeïnepillen (gebruik van voedingssupplementen met cafeïne) – 63
• gebruik van Cyress (barnidipine) – 58
• bloedverlies uit de vagina zonder duidelijke oorzaak (disfunctionele bloeding) – 50
• gebruik van venlafaxine (Efexor) – 45
• verstopping van de bovenste holle ader (vena cava superior syndroom) – 35
• gebruik van tamoxifen – 34
• gebruik van rituximab (MabThera) – 29
• feochromocytoom – 26
• gebruik van hydroxocobalamine (Hydrocobamine) – 26
• gebruik van cabergoline (Dostinex) – 22
• gebruik van EllaOne (ulipristalacetaat) – 21
• gebruik van Esmya (ulipristalacetaat) – 21
• amfetaminevergiftiging (amfetamine-intoxicatie) – 16
• aceetaldehyde syndroom – 15
• autonome hyperreflexie – 14
• mestcelziekte (systemische mastocytose) – 13
• gebruik van sertraline (Zoloft) – 13
• gebruik van lercanidipine (Lerdip) – 13
• dumpingsyndroom (postgastrectomiesyndroom) – 12
• clusterhoofdpijn (neuralgie van Horton) – 12
• gebruik van Plenaxis (abarelix) – 12
• reactieve hypoglycemie – 12
• syndroom van Sheehan (postpartum hypopituïtarisme) – 11
• magnesiumvergiftiging (magnesiumintoxicatie) – 11
• serotoninesyndroom – 10
• gebruik van varenicline (Champix) – 10

Zeer zeldzame oorzaken voor opvliegers: <10/jaar

• gebruik van Xtandi (enzalutamide) – 9
• zandvliegkoorts (pappatacikoorts) – 8
• histaminevergiftiging (histamine-intoxicatie) – 5
• gebruik van sunitinib (Sutent) – 4
• gebruik van pembrolizumab (Keytruda) – 3
• gebruik van Adenuric® (febuxostat) – 3
• gebruik van Arimidex (anastrozol) – 3
• gebruik van betahistine (Betaserc) – 3
• ziekte van Simmonds (necrose van de hypofysevoorkwab) – 2
• nootmuskaatvergiftiging (nootmuskaat intoxicatie) – 2
• gebruik van zoledroninezuur (Aclasta) – 1,5
• POEMS syndroom – 1,5
• gebruik van Daklinza (daclatasvir) – 1,0
• stille schildklierontsteking (stille thyreoïditis) – 0,9
• hersenvliesontsteking door Toscana-virus (meningitis door Toscana-virus) – 0,8
• gebruik van Tecfidera (dimethylfumaraat) – 0,8
• gebruik van pregabaline (Lyrica) – 0,7
• gebruik van Yondelis (trabectedine) – 0,5
• gebruik van chloorpropamide – 0,5
• gebruik van Revolade (eltrombopag) – 0,2
• gebruik van Evoxac (cevimeline) – 0,2
• gebruik van Yervoy (ipilimumab) – 0,2
• gebruik van midodrine (Gutron) – 0,2
• mestcelleukemie (agressieve mastocytose) – 0,18
• ziekte van Dercum (lipomatosis dolorosa) – 0,12
• gebruik van Tazocin (piperacilline + tazobactam) – 0,10
• gebruik van octocog alfa (Kogenate, Kovaltry, Advate, Helixate Nexgen) – 0,02

---

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 27 juni 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 27 juni 2017