Koorts

Bijgewerkt op 26 april 2023 door Simpto.nl

Wat is koorts?

Koorts is een verhoging van de lichaamstemperatuur tot boven de 38 graden Celsius. Koorts is één van de meest voorkomende ziektesymptomen.

koorts meten met koortsthermometer

De medische naam voor koorts is ‘pyrexie’. De term ‘hyperpyrexie’ wordt wel gebruikt voor een lichaamstemperatuur die hoger is dan 40ºC.

Koortsaanvallen

Aandoeningen die tot koorts leiden veroorzaken vaak een aanhoudend verhoogde lichaamstemperatuur. Soms is de koorts echter afwisselend wel en niet aanwezig. Dan wordt gesproken van koortsaanvallen, terugkerende koorts of intermitterende koorst.

Hoe meet je het?

Koorts wordt vastgesteld door de lichaamstemperatuur te bepalen. Er zijn verschillende manieren om de lichaamstemperatuur te meten. De meest gebruikte manieren zijn meting in de anus, in de mond, in de oksel en in het oor.

oorthermometer om koorts te meten
oorthermometer

Welke oorzaken zijn er?

Er zijn zeer veel verschillende aandoeningen en omstandigheden die tot koorts kunnen leiden. De meeste oorzaken vallen onder één van de onderstaande categorieën. Het komt regelmatig voor dat de oorzaak van de koorts niet duidelijk wordt. De koorts gaat dan vanzelf over, zonder dat er een diagnose is gesteld.

Stellen van een diagnose

Meestal wordt koorts veroorzaakt door een onschuldige infectie. De koorts gaat dan vanzelf weg als de infectie geneest. Soms echter zal de koorts zo hoog zijn of lang aanhouden dat de huisarts wordt geraadpleegd.

De huisarts zal proberen te achterhalen wat de oorzaak van de koorts is. Dit kan door vragen te stellen, lichamelijk onderzoek te doen en eventueel aanvullend onderzoek aan te vragen.

Laboratoriumonderzoek

Door bepaalde laboratoriumwaarden te laten meten kan de arts een idee krijgen over de oorzaak van de koorts.

In het bloed zijn de bloedbezinkingssnelheid (BSE) en het C-reactief proteïne (CRP) vaak verhoogd. Als een bacteriële infectie de oorzaak van de koorts is zal het aantal witte bloedcellen in het bloed vaak verhoogd zijn. Dit wordt leukocytose genoemd. Dit is echter niet het geval als het beenmerg onvoldoende witte bloedcellen kan aanmaken, zoals bijvoorbeeld bij leukemie of tijdens behandeling met bepaalde antikankermiddelen (cytostatica).

In de urine kunnen aanwijzingen worden gevonden voor een urineweginfectie – bijvoorbeeld blaasontsteking of nierbekkenontsteking – als oorzaak van de koorts.

Beeldvormend onderzoek

Met behulp van beeldvormend onderzoek kan worden gekeken of bepaalde organen of lichaamsdelen zijn aangetast. Zo kan met een röntgenfoto of CT-scan van de borstkas een longontsteking worden gezien.

De röntgenfoto hieronder is van de borstkas van een patiënt met koorts. In de rechterlong (links op de foto) is duidelijk een verdichting van het longweefsel zichtbaar. Dit past bij een longontsteking als oorzaak van de koorts.

longontsteking op röntgenfoto - met koorts
longontsteking op röntgenfoto

Onbekende oorzaak

Het komt regelmatig voor dat er geen oorzaak voor de koorts kan worden gevonden. In dat geval wordt gesproken over onbegrepen koorts, idiopathische koorts of febris e causa ignota. Dit laatste is latijn voor ‘koorts met onbekende oorzaak’.

Onder aan deze webpagina staat een uitgebreid overzicht (‘differentiaal diagnose‘) van oorzaken voor koorts.

Welke symptomen geeft het?

Koorts is een symptoom van vele ziekten. Het kan zelf ook tot bepaalde symptomen leiden. Zo kan koorts leiden tot:

  • verhoging van de hartslag – Hierdoor zal het hart bloed sneller rondpompen. Dit heeft als voordeel dat witte bloedcellen sneller en in grotere hoeveelheden op de plaats van infectie terechtkomen. Zo kunnen bacteriën sneller worden opgeruimd.
  • koude rillingen
  • lusteloosheid
  • geen trek in eten
  • slaperigheid
  • moeite met concentreren
  • in zeldzame gevallen kunnen stuiptrekkingen ontstaan. Dit komt meestal voor bij kleine kinderen en wordt ‘koortsconvulsies’ genoemd.

Behandeling koorts

Koorts hoeft in de meeste gevallen niet te worden behandeld. Toch zullen mensen met koorts vaak een antikoortsmiddel nemen omdat ze zich daardoor beter voelen. Antikoortsmiddelen die veel worden gebruikt zijn paracetamol en ibuprofen.

Synoniemen

Andere namen voor koorts zijn koortsreactie, febris en pyrexie.

Engelse naam

fever

ICD10-code

R50

Differentiaal diagnose – Koorts

Hieronder een uitgebreid overzicht van aandoeningen en omstandigheden die koorts kunnen geven. Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak koorts krijgt.

Zeer vaak voorkomende oorzaken van koorts: >100.000/jaar

Vaak voorkomende oorzaken van koorts: >10.000/jaar

Regelmatig voorkomende oorzaken van koorts: >1.000/jaar

Weinig voorkomende oorzaken van koorts: <1.000/jaar

Zeldzame oorzaken van koorts: <100/jaar

Zeer zeldzame oorzaken van koorts: <10/jaar

Extreem zeldzame oorzaken van koorts: <1/jaar

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven