Bijgewerkt op 27 december 2021
Oorzaken gevoelloze huid
Deze webpagina gaat over aandoeningen die een gevoelloze huid kunnen veroorzaken. Gevoelloosheid van de huid treedt meestal op een bepaalde plek op. Er zijn echter ook zeldzame aandoeningen waarbij de gehele huid gevoelloos of minder gevoelig is. De medische term voor een verminderd gevoel is ‘hypesthesie’ of ‘hypoesthesie’. Een andere term die vaak wordt gebruikt is ‘sensibiliteitsstoornis’.
Polyneuropathie
De meest voorkomende ooraak van een doof gevoel is aantasting van de zenuwen door polyneuropathie. Meestal beginnen de klachten van polyneuropathie aan het uiteinde van de zenuwen. Dat betekent dat in eerste instantie vaak de vingers en tenen aangetast raken. Veel voorkomende oorzaken van polyneuropathie zijn suikerziekte, overmatig alcoholgebruik, en chemotherapie. Polyneuropathie die door suikerziekte wordt veroorzaakt wordt ‘diabetische polyneuropathie’ genoemd.
Zenuwbeknelling
Een andere veel voorkomende oorzaak van gevoelloosheid van de huid is beknelling van een zenuw of een zenuwwortel. De zenuwwortels zijn bundels van zenuwvezels die uit het ruggenmerg treden. Ze lopen vanuit het ruggenmerg door openingen tussen de wervels uit de wervelkolom. Afhankelijk van het niveau waar ze uit het ruggenmerg treden krijgen de zenuwwortels een naam. Zo is bijvoorbeeld ‘T5’ de zenuwworteld die ter hoogte van de vijfde borstwervel (=Thoracale wervel 5) uit het ruggenmerg treedt. Zoals op de afbeelding hieronder te zien is verzorgt deze zenuwworteld de huid rond de tepel.
Het huidgebied dat door een zenuwwortel wordt verzorgd wordt ‘dermatoom’ genoemd. De verschillende dermatomen worden ook genoemd naar de wervel ter hoogte waarvan de zenuwwortel uittreedt. Dus zenuwwortel T5 verzorgt dermatoom T5.
Beknelling van een zenuwwortel, bijvoorbeeld door een rughernia, zal vaak leiden tot uitval van het gevoel in het betreffende dermatoom.
De zenuwwortels vertakken zich tot afzonderlijke zenuwen. Zenuwen kunnen ook bekneld raken. Zo kan een compartimentsyndroom in het onderbeen leiden tot uitval van de peroneuszenuw. Het gevolg is gevoelloosheid aan de zijkant van het onderbeen.
Een ander voorbeeld van een aandoening waarbij een zenuw bekneld raakt is het carpale tunnelsyndroom.
Overige oorzaken
Er zijn nog heel veel andere aandoeningen waarbij gevoelloosheid van de huid kan optreden. Onderaan deze webpagina staat een uitgebreide lijst met oorzaken.
Engelse vertaling
loss of sensation, reduced sensation, hypoesthesia, hypesthesia
ICD10-code
R20.1
Gevoelloze huid – Differentiaal Diagnose (DD)
Hieronder een uitgebreid overzicht van oorzaken van een gevoelloze huid. Het getal achter de oorzaak is een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak gevoelloosheid van de huid heeft.
Vaak voorkomende oorzaken van een gevoelloze huid: >1.000/jaar
- aantasting van het perifere zenuwstelsel (perifere neuropathie) – 37.660
- rughernia (hernia nuclei pulposi op lumbaal niveau) – 13.802
- beknelling van een zenuw (compressie neuropathie) – 5.779
- ischias – 5.100
- meralgia paresthetica – 4.934
- carpale tunnelsyndroom – 4.185
- alcoholverslaving (chronisch alcoholisme) – 3.360
- hyperventilatie (hyperventilatiesyndroom) – 2.975
- paniekaanval (paniekstoornis) – 1.932
- aantasting van de zenuwen door suikerziekte (diabetische neuropathie) – 1.722
- herseninfarct (cerebraal infarct) – 1.656
- aantasting van de zenuwen door langdurig alcoholgebruik (alcoholische neuropathie) – 1.305
- te veel aldosteron in het bloed (secundair hyperaldosteronisme) – 1.262
- vasculaire dementie – 1.043
- uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen) – 1.003
Zeldzame oorzaken van een gevoelloze huid: <1.000/jaar
- pleinvrees (agorafobie) – 893
- migraine met aura – 872
- vitamine B12-tekort (vitamine B12-deficiëntie) – 812
- nekhernia (hernia nuclei pulposi op cervicaal niveau) – 789
- fibromyalgie – 774
- bloedpropje in de hersenen (hersenembolie) – 739
- tekort aan calcium in het bloed (hypocalciëmie) – 590
- TIA – 540
- ziekte van Lyme (lymeborreliose) – 537
- caudasyndroom (cauda equina syndroom) – 493
- migraine – 432
- reuma (reumatoïde artritis) – 379
- gebruik van vincristine (Oncovin) – 354
- slecht werkende nieren (acute nierinsufficiëntie) – 348
- hersenbloeding (intracraniële bloeding) – 331
- gebruik van LSD – 298
- syndroom van Wernicke-Korsakoff – 298
- gemengde hoofdpijn (mixed tension migraine) – 288
- vitamine B1-tekort (thiaminedeficiëntie) – 270
- gebruik van amfetamine (speed) – 198
- paniekstoornis met pleinvrees (paniekstoornis met agorafobie) – 193
- levercirrose – 176
- ziekte van Hashimoto (auto-immuun thyreoïditis) – 160
- buikmigraine (abdominale migraine) – 151
- gebruik van nifedipine (Adalat) – 150
- tekort aan foliumzuur (foliumzuurdeficiëntie) – 145
- verwonding van de bovenbeenzenuw (letsel van de bovenbeenzenuw) – 130
- verwonding van de ulnaire zenuw (letsel van de ulnaire zenuw) – 130
- vernauwing van de ruimte tussen het sleutelbeen en de eerste rib (thoracic outlet syndroom) – 127
- ziekte van Parkinson (morbus Parkinson) – 108
- gebarsten aneurysma in de hersenen (geruptureerd intracranieel aneurysma) – 104
- SLE (systemische lupus erythematodes) – 101
- syringomyelie – 97
- syndroom van Guillain-Barr̩ Р88
- temporaalkwabepilepsie (complexe partiële epilepsie (temporaalkwab)) – 86
- verminderde doorbloeding van het achterste deel van de hersenen (vertebrobasilaire insufficiëntie) – 81
- multiple sclerose – 80
- ziekte van Buerger (thromboangiitis obliterans) – 80
- bloeding tussen het harde hersenvlies en het spinnewebvlies (acuut subduraal hematoom) – 76
- kwikvergiftiging (kwikintoxicatie) – 63
- gebruik van rituximab (MabThera) – 59
- conversiestoornis – 57
- beschadiging van het ruggenmerg (ruggenmergletsel) – 56
- droog gangreen (droge zwarte necrose) – 52
- gebruik van lithium – 48
- chronische leverziekte – 47
- gezwel van de hersenen – 44
- postnatale depressie (postpartum depressie) – 40
- uitzaaiingen in de hersenvliezen (meningeale metastasen) – 39
- vitamine B6-tekort (vitamine B6-deficiëntie) – 38
- sarcoïdose – 38
- paraneoplastisch neurologisch syndroom – 33
- gecombineerde strengziekte – 30
- gebruik van amiodaron (Cordarone) – 28
- mononeuritis multiplex – 25
- gebruik van sertraline (Zoloft) – 23
- chronische inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie – 21
- gezwel van het ruggenmerg (spinale tumor) – 21
- ziekte van Kahler (multipel myeloom) – 20
- uitval van de scheenbeenzenuw (nervus tibialis letsel) – 19
- splijting van de wand van de grote lichaamsslagader (dissectie van de aorta) – 19
- nierziekte door NSAID’s (NSAID nefropathie) – 15
- sarcoïdose van het zenuwstelsel (neurosarcoïdose) – 14
- tropische spruw – 13
- gebruik van Humira (adalimumab) – 13
- progressieve multifocale leuko-encefalopathie – 12
- gebruik van montelukast (Singulair) – 12
- ontsteking van het ruggenmerg (myelitis) – 12
Zeer zeldzame oorzaken van een gevoelloze huid: <10/jaar
- ketamine vergiftiging (ketamine intoxicatie) – 8
- cholesterolpropjes die vastlopen in de bloedvaten van de nieren (cholesterolembolieën in de nieren) – 8
- hersenabces (cerebraal abces) – 8
- ontsteking van de hersenen door herpes virus (herpes encefalitis) – 7
- epiduraal abces – 7
- monoclonal gammopathy of undetermined significance (MGUS) – 7
- HIV-infectie (acute HIV-infectie) – 7
- status migrainosus – 7
- familiaire hemiplegische migraine – 7
- sporadische hemiplegische migraine – 7
- primaire amyloïdose – 6
- ziekte van Wegener (granulomatose met polyangiitis) – 6
- monoclonale gammopathie van voorbijgaande aard bij infectieziekten – 6
- schizofrenie – 6
- misvormde bloedvaten in de hersenen (arterioveneuze malformatie in de hersenen) – 5
- gebruik van varenicline (Champix) – 5
- duikersziekte – 5
- gebruik van zolmitriptan – 5
- lepra (infectie met Mycobacterium leprae) – 4
- loodvergiftiging (chronische loodintoxicatie) – 4
- blikseminslag – 4
- syndroom van Felty – 3
- gebruik van pregabaline (Lyrica) – 3
- gebruik van fentanyl tabletten of zuigtabletten (Abstral, Actiq, Breakyl, Effentora, Recivit) – 3
- gebruik van sunitinib (Sutent) – 3
- acute intermitterende porfyrie – 3
- MELAS-syndroom – 3
- gebruik van Instanyl (intranasale fentanyl spray) – 3
- gebruik van gentamicine – 2
- ziekte van Waldenstr̦m (macroglobulinemie van Waldenstr̦m) Р2
- gebruik van Cymevene (ganciclovir) – 2
- gebruik van Vimpat (lacosamide) – 2
- verbinding tussen een slagader en een ader in de wervelkolom (spinale durale arterioveneuze fistel) – 2
- ontsteking van de hersenstam (Bickerstaff) (hersenstamencefalitis van Bickerstaff) – 2
- gebruik van Adenuric® (febuxostat) – 2
- reversibele cerebrale vasoconstrictiesyndroom – 1
- gordelroos (herpes zoster) – 1
- syndroom van Miller-Fisher – 1
- gebruik van Halaven (eribulin) – 1
- gebruik van Victrelis (boceprevir) – 1
- schizofreniforme stoornis – 1
- gebruik van parecoxib (Dynastat) – 1
- lymfeklierkanker in de hersenen (primair lymfoom van de hersenen) – 1
- syndroom van Klippel-Tr̩naunay Р1
- cryptokokkeninfectie van de longen (pulmonale cryptokokkeninfectie) – 1
- mixed connective tissue disease – 1
- syndroom van Lewis-Sumner (multifocale verworven demyeliniserende sensorische en motorische neuropathie) – 1
- gebruik van nilotinib (Tasigna) – 1
- gebruik van zoledroninezuur (Aclasta) – 1
- gebruik van zoledroninezuur (Zometa) – 0,8
- ruggenmergtering (tabes dorsalis) – 0,6
- adderbeet – 0,6
- ruggenmergabces (intraspinaal abces) – 0,6
- aconitine-vergiftiging (aconitine-intoxicatie) – 0,5
- cerebellaire ataxie – 0,5
- ataxie van Friedreich – 0,5
- cryoglobulinemie type I – 0,4
- gebruik van pembrolizumab (Keytruda) – 0,3
- gebruik van Zyvoxid (linezolid) – 0,3
- ziekte van Albright (pseudohypoparathyreoïdie) – 0,3
- ziekte van Refsum – klassieke vorm (hereditaire motorische en sensorische polyneuropathie type IV) – 0,2
- syndroom van Muckle-Wells – 0,2
- gebruik van Revolade (eltrombopag) – 0,2
- tekort aan koper (koperdeficiëntie) – 0,1
- ziekte van Charcot-Marie-Tooth – 0,1
- cryptokokkeninfectie door het lichaam (gedissemineerde cryptokokkeninfectie) – 0,1
- infectie van de hersenstam door Listeria bacterie (rombencefalitis door Listeria monocytogenes) – 0,1
- gebruik van paricalcitol (Zemplar) – 0,1
- West-Nijl koorts (West-Nijl virusinfectie) – 0,07
- gebruik van terbinafine – 0,06
- syndroom van Chédiak–Higashi – 0,05
- gebruik van sibutramine (Reductil) – 0,04
- ziekte van Günther (congenitale erythropoietische porfyrie) – 0,02
- familial isolated vitamin E deficiency – 0,02
- aangeboren tekort aan het enzym lysosomaal beta-mannosidase (beta-mannosidose) – 0,01
- neuropathie met reuzenaxonen (giant axonal neuropathy) – 0,01
- porfyrie door een tekort aan het enzym ALA dehydratase (ALA dehydratase deficiëntie) – 0,01
- hondsdolheid (rabies) – 0,01
Synoniemen
Andere namen voor gevoelloze huid zijn hypoesthesie, hypo-esthesie, gevoelloos, gevoelloosheid, minder goed voelen, verminderd gevoel, doof gevoel, dof gevoel, minder gevoel, geen gevoel, niks voelen, verminderde sensibiliteit, verlaagde sensibiliteit, hyposensibiliteit, afgenomen sensibiliteit, afgenomen gevoel, niks voelen, gevoelloos, gevoelloosheid, gevoelloosheid van de huid, niets voelen, niets meer voelen, geen gevoel, verlies van gevoel, geen gevoel, minder gevoel, sensibiliteit stoornis, sensibiliteitsstoornis, gevoelloze huid, minder gevoel in de huid, huid minder gevoelig, minder gevoelig huid, doof gevoel, doof gevoel in de huid, dood gevoel, dood gevoel in de huid, dood gevoel huid, doof gevoel huid, verdoofd gevoel, verdoofde huid, dove plek, dove plek op de huid, en gevoelloze plek.
gevoelloze huid van vingers