Bijgewerkt op 20 oktober 2019
Wat is brandend maagzuur?
Met brandend maagzuur wordt bedoeld een brandend gevoel achter het borstbeen dat wordt veroorzaakt doordat maagzuur de slokdarm inloopt.
Brandend maagzuur kan pijn in de borstkas veroorzaken. Dan wordt soms gedacht dat er sprake is van een aandoening van het hart. De pijn wordt echter veroorzaakt door aantasting zenuwen in het slijmvlies van de slokdarm.
Een andere naam voor brandend maagzuur is ‘zuurbranden’. De medische naam is ‘pyrosis’ of ‘pyrose’.
Oorzaken brandend maagzuur
Brandend maagzuur wordt veroorzaakt doordat maagzuur vanuit de maag de slokdarm inloopt. Dit wordt ‘gastro-oesofageale reflux’ genoemd. Normaal gesproken gebeurt dat niet omdat bij de overgang van slokdarm naar maag een sluitspier zit. Die zorgt ervoor dat maagzuur niet de slokdarm in kan lopen.
Er zijn veel oorzaken mogelijk voor het ontstaan van brandend maagzuur. De oorzaken kunnen worden verdeeld in twee hoofdoorzaken: (1) verslapping van de kringspier onderaan de slokdarm, waardoor maagzuur makkelijk de slokdarm inloopt, en (2) toename van de hoeveelheid maagzuur die wordt aangemaakt in de maag.
Verslapping van de sluitspier van de slokdarm
Verslapping van de spier aan de onderkant van de slokdarm kan worden veroorzaakt door:
- Eten van bepaalde voedingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld chocola;
- Drinken van bepaalde dranken, zoals bijvoorbeeld rode wijn;
- Gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals bijvoorbeeld pijnstillers van de groep NSAID’s (diclofenac, indometacine, ibuprofen etc.).
Toename van de aanmaak van maagzuur
Er zijn een paar zeldzame aandoeningen die ertoe kunnen leiden dat de hoeveelheid maagzuur toeneemt.
Onderaan deze pagina staat een uitgebreide lijst van aandoeningen waarbij zuurbranden als klacht kan voorkomen.
Behandeling brandend maagzuur
Er zijn verschillende behandelingen tegen brandend maagzuur. Sommige behandelingen kun je zelf doen, anderen kunnen alleen na een bezoek aan de arts worden gedaan.
Wat kun je zelf doen?
Er zijn verschillende maagzuurremmende middelen beschikbaar. Sommige daarvan zijn zonder doktersrecept verkrijgbaar, anderen alleen op doktersrecept.
Wat kan de arts doen?
De arts zal in eerste instantie willen weten wat de oorzaak is van de pijn achter het borstbeen. Om daarachter te komen zal de arts vragen stellen en eventueel lichamelijk onderzoek doen. Ook kan de arts besluiten om aanvullend onderzoek, bijvoorbeeld bloedonderzoek of beeldvormend onderzoek, aan te vragen.
Uitsluiten hartklachten
Omdat pijn achter het borstbeen ook voorkomt bij angina pectoris en een hartaanval zal de arts deze oorzaken willen uitsluiten. Dat kan met behulp van een hartfilmpje en met bloedonderzoek. De arts kan ook besluiten om als proef maagzuurremmers voor te schrijven. Als daarmee de klachten verdwijnen of duidelijk minder worden is dat een aanwijzing voor brandend maagzuur als oorzaak van de klachten.
Meten zuurgraad in de slokdarm
Om te bewijzen dat maagzuur inderdaad de slokdarm inloopt kan de zuurgraad in de slokdarm worden gemeten.
Meten druk onderste sluitspier
Een ander onderzoek dat kan helpen bij het aantonen van zuurbranden is drukmeting van de onderste sluitspier van de slokdarm (manometrie). Met dit onderzoek kan verslapping van de onderste sluitspier van de slokdarm worden aangetoond.
Behandeling door de arts
Als uit het vraaggesprek en/of onderzoek duidelijk wordt wat de oorzaak is zal deze vervolgens worden behandeld. Als niet direct duidelijk wordt wat de oorzaak is zal de arts meestal adviezen geven en/of maagzuurremmers voorschrijven.
Kijkonderzoek slokdarm
Ten slotte kan een kijkonderzoek van slokdarm en maag worden gedaan. Dit wordt oesofagoscopie of gastro-oesofagoscopie genoemd. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een maag-darm-lever-arts (gastro-enteroloog).
Tijdens dit onderzoek kunnen afwijkingen van het slijmvlies in de slokdarm worden gezien. Zo kunnen bijvoorbeeld een zweer van de slokdarm (ulcus oesofagi) en een Barrett slokdarm worden herkend. Beiden kunnen het gevolg zijn van langdurige blootstelling van het slokdarmslijmvlies aan maagzuur.
Eventueel kan tijdens het kijkonderzoek een stukje weefsel worden weggenomen uit een afwijkend stukje slokdarmwand. Dat wordt een biopsie genoemd. Dit stukje weefsel kan vervolgens door een patholoog-anatoom onder de microscoop worden bekeken. Op grond van de afwijkingen die daarbij worden gezien kan meestal een definitieve diagnose worden gesteld.
Engelse vertaling
heartburn, pyrosis
ICD10-code
R12
Lijst van aandoeningen waarbij brandend maagzuur een rol speelt
Hieronder een lijst met bijna honderd verschillende aandoeningen. Bij al deze aandoeningen kan brandend maagzuur optreden. Soms als oorzaak van de aandoening, soms als symptoom. Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijk vanwege die oorzaak last heeft van brandend maagzuur.
- refluxziekte (gastro-oesofageale refluxziekte) – 39.375
- maagbreuk (sliding hernia diafragmatica) – 14.440
- gebruik van diclofenac (Voltaren, Cataflam, Arthrotec) – 10.000
- zwangerschap (graviditeit) – 7.600
- spastische dikkedarm (prikkelbare darm syndroom) – 7.011
- gevoelige maag (functionele dyspepsie) – 7.000
- boulimie (bulimia nervosa) – 6.820
- Barrett slokdarm (Barrett oesofagus) – 3.036
- gebruik van ibuprofen (Brufen) – 2.960
- maagbloeding – 2.125
- gebruik van indometacine (Indocid) – 2.000
- galstenen (cholelithiasis) – 1.320
- vruchtensuikerintolerantie (intestinale fructose-intolerantie) – 1.258
- infectie van de dunne darm door Giardia lamblia (giardiasis) – 1.190
- vertraagde maaglediging (gastroparese) – 1.170
- maagverlamming (gastroparese) – 1.008
- chronische ontsteking van de maag (chronische gastritis) – 720
- gebruik van pravastatine (Selektine) – 680
- zwelling van de stembanden (Reinkes oedeem) – 675
- para-oesofageale hiatushernia – 560
- maagkanker (maagcarcinoom) – 558
- maagzweer (ulcus ventriculi) – 515
- gebruik van amlodipine (Norvasc) – 500
- gebruik van bisfosfonaten – 480
- gebruik van propranolol (Inderal) – 400
- gebruik van pepermuntolie (Tempocol) – 350
- slokdarmkanker (oesofaguscarcinoom) – 322
- gebruik van corticosteroïden – 300
- verminderde beweeglijkheid van de slokdarm (hypomobiliteit van de oesofagus) – 275
- zweer van de dunne darm (ulcus duodeni) – 240
- slokdarmkramp (oesofagusspasme) – 200
- alvleesklierkanker (pancreascarcinoom) – 184
- levercirrose – 180
- ontsteking van de maag (acute gastritis) – 180
- ontsteking van de alvleesklier (acute pancreatitis) – 180
- slokdarmzweer (ulcus oesofagi) – 168
- buitenbaarmoederlijke zwangerschap (extra-uteriene graviditeit) – 140
- gebruik van heroïne (heroïnegebruik) – 140
- ontsteking van de slokdarm door bestraling (bestralingsoesofagitis) – 112
- vernauwing van de slokdarm (oesofagusstrictuur) – 95
- bloedarmoede door een tekort aan vitamine B12 (pernicieuze anemie) – 80
- ontsteking van de luchtpijp (acute tracheïtis) – 79
- carcinoïd – 78
- erfelijke cystenieren (dominant overerfbaar) – 63
- eosinofiele oesofagitis – 62
- schijnzwangerschap (pseudocyesis) – 60
- eierstokkanker (ovariumcarcinoom) – 56
- overgevoelig voor gluten (coeliakie) – 50
- gebruik van diltiazem (Tildiem) – 30
- gebruik van fluvastatine – 30
- uitpuilen van de maag door de maagband (herniatie van fundus door de maagband) – 28
- gebruik van Vesomni (solifenacine / tamsulosine) – 21
- gebruik van Glivec (imatinib) – 20
- papilloom van de huig (uvulapapilloom) – 20
- longontsteking door inwerking van schadelijke stoffen (chemische pneumonitis) – 18
- verwijding van de grote lichaamsslagader in de borstkas (aneurysma aortae thoracalis) – 16
- gebruik van exenatide (Byetta, Bydureon) – 14
- achalasie van de slokdarm – 12
- sclerodermie (systemische sclerose) – 11
- gebruik van ethambutol – 11
- uitgezette slokdarm (megaoesofagus) – 11
- gebruik van ropinirol (Requip) – 10
- gebruik van Retrovir (zidovudine) – 10
- gebruik van quinapril – 9
- gebruik van ramipril – 9
- chronische ontsteking van de galblaas (chronische cholecystitis) – 9
- tropische spruw – 9
- mestcelziekte (systemische mastocytose) – 8
- bezoar – 8
- MALT-lymfoom van de maag – 8
- mediane halscyste – 6
- gebruik van Arcoxia (etoricoxib) – 6
- gebruik van Toviaz (fesoterodine) – 5
- gebruik van Vesomni (solifenacine / tamsulosine) – 5
- gebruik van Trulicity (dulaglutide) – 5
- haarbal (trichobezoar) – 5
- darmtuberculose (intestinale tuberculose) – 3
- gebruik van tolvaptan (merknaam: Jinarc) – 3
- syndroom van Williams (idiopathische infantiele hypercalciëmie) – 3
- erfelijke eierstokkanker (hereditair ovariumcarcinoom) – 2
- sarcoïdose van de maag – 2
- zoutverlies door aandoening van de hersenen (syndroom van cerebraal zoutverlies) – 2
- pseudomyxoom van het buikvlies (pseudomyxoma peritonei) – 2
- primaire scleroserende cholangitis – 2
- mixed connective tissue disease – 1,4
- gebruik van Vesicare (solifenacine) – 1,3
- geïnfecteerde mediane halscyste – 1,2
- mijnworminfectie (ancylostomiasis) – 0,7
- proximale myotone myopathie (myotone dystrofie type 2) – 0,4
- trichinose – 0,2
- syndroom van Allgrove (triple-A syndroom) – 0,2
- syndroom van Russell-Silver – 0,1
- Marburg hemorrhagische koorts – 0,1
Synoniemen voor brandend maagzuur zijn zuurbranden, pyrosis, last van maagzuur, opkomend maagzuur, last van zuurbranden, pyrose, brandend gevoel achter het borstbeen, zure reflux, en refluxklachten.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 30 maart 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 16 augustus 2018