Bijgewerkt op 29 maart 2017
Wat is een tussenwervelschijf?
Een tussenwervelschijf is een schijf van stevig bindweefsel dat tussen de wervels zit. De medische naam voor tussenwervelschijf is ‘discus intervertebralis’.
Een tussenwervelschijf bestaat uit een ring van stevig bindweefsel met in het midden gelei-achtige substantie. De stevige bindweefselring wordt ‘anulus fibrosus’ genoemd. De gelei-achtige substantie in het midden ‘nucleus pulposus’. De nucleus pulposus bestaat voor ongeveer 85% uit water. The anulus fibrosus bestaat uit collageen en bevat ongeveer 65% water.
Dikte tussenwervelschijven
Door de zwaartekracht zakken de tussenwervelschijven gedurende de dag iets in elkaar. Dat maakt dat we aan het einde van de dag iets kleiner zijn dan wanneer we ‘s ochtends opstaan uit bed.
De dikte van de tussenwervelschijven kan worden bepaald met behulp van een r̦ntgenfoto van de wervelkolom. De schijven zijn zelf niet zichtbaar op de foto, maar de afstand tussen de wervels wel. Deze afstand Рde intervertebrale ruimte genoemd Рkomt overeen met de dikte van de tussenwervelschijven.
Hoeveel tussenwervelschijven zijn er?
Tussen elk paar wervels zit een tussenwervelschijf, behalve tussen de eerste twee halswervels. Deze twee wervels worden de ‘atlas’ en de ‘draaier’ genoemd. Tussen de atlas en de draaier zit dus geen tussenwervelschijf.
Er zijn in totaal 23 tussenwervelschijven in de wervelkolom van de mens:
- 6 in de halswervelkolom (cervicale wervelkolom)
- 12 in het borstgedeelte van de wervelkolom (thoracale wervelkolom)
- 5 in het lendengedeelte van de wervelkolom (lumbale wervelkolom)
De tussenwervelschijven worden genoemd naar de wervels waar ze tussen liggen. Dus bijvoorbeeld de tussenwervelschijf die tussen de vijfde lendenwervel (L4) en de vijfde lendenwervel (L5) ligt wordt ‘L4-5’ genoemd.
Functie tussenwervelschijven
Tussenwervelschijven maken het mogelijk dat de wervels ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Daarnaast zijn tussenwervelschijven van groot belang als schokdempers bij belasting van de wervelkolom. De stevige anulus fibrosus maakt dat de tussenwervelschijven bestand zijn tegen zware belasting van de wervelkolom. De zachtere nucleus pulposus zorgt ervoor dat bij belasting de druk gelijkmatig over de tussenwervelschijf wordt verdeeld. Dit voorkomt dat door de belasting de wervels beschadigen.
Aandoeningen tussenwervelschijven
Bij het ouder worden neemt de hoeveelheid vocht in de tussenwervelschijven af. Daardoor worden de schijven dunner en minder elastisch. Dit wordt ‘discusdegeneratie’ genoemd.
Tussenwervelschijven hebben bij volwassenen geen bloedvoorziening. Dat maakt dat ze bij beschadiging niet of nauwelijks herstellen.
Hieronder een overzicht van aandoeningen waarbij er iets mis is met één of meer tussenwervelschijven.
- infectie van een tussenwervelschijf (pyogene discitis)
- ontsteking van een tussenwervelschijf op lenden niveau (discitis op lumbaal niveau)
- ontsteking van een tussenwervelschijf in de nek (discitis op cervicaal niveau)
- rughernia (hernia nuclei pulposi op lumbaal niveau)
- slijtage van de tussenwervelschijven (discusdegeneratie)
- slijtage van de tussenwervelschijven onder in de rug (lumbale discusdegeneratie)
- verkalking van de tussenwervelschijf (calcificatie van de discus intervertebralis)
Ook afwijkingen van de vorm van de wervelkolom – zoals scoliose en kyfose – kunnen veroorzaakt worden door aantasting van tussenwervelschijven.
Operaties aan tussenwervelschijven
Nucleotomie
Een uitpuilende tussenwervelschijf kan tot een rughernia leiden. De nuclei pulposi puilt dan door de anulus fibrosus heen naar buiten. Dit kan door middel van een operatie worden verholpen. Een dergelijke operatie wordt ‘nucleotomie’ genoemd.
Spondylodese
Om te voorkomen dat na verwijdering van de tussenwervelschijf de wervels tegen elkaar aan gaan schuren worden de wervels meestal aan elkaar vastgezet. Een dergelijke ingreep wordt ‘spondylodese’ genoemd.
Vervanging tussenwervelschijf
Het is ook mogelijk om een versleten of aangetaste tussenwervelschijf te vervangen door een tussenwervelschijfprothese.
Engelse vertaling
Duitse vertaling
Bandscheibe
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie:Â 16 december 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 16 december 2016