Immuunsysteem

Bijgewerkt op 27 september 2017

Wat is het immuunsysteem?

Het immuunsysteem – of ‘afweersysteem’ – van ons lichaam beschermt het lichaam tegen bedreigingen van buitenaf, zoals virussen en bacteriën. Er zijn verschillende manieren waarop ons lichaam dat doet.

Hoe werkt het?

Ten eerste beschermen de huid en slijmvliezen ons tegen indringers van buitenaf. Zij vormen namelijk een barriëre voor bacteriën en virussen. Dit onderdeel van het afweersysteem maakt geen onderscheid tussen de verschillende typen indringers. Daarom wordt het wel het ‘niet-specifieke immuunsysteem‘ genoemd.

Zodra virussen of bacteriën de huid of de slijmvliezen zijn gepasseerd zal een deel ervan worden gevangen door speciale cellen. Deze cellen worden ‘dendritische cellen‘ genoemd. Nadat ze een indringer hebben gevangen zullen ze stofjes uitscheiden die andere afweercellen aantrekken. Ook zullen ze onderdelen van de indringer in de eigen celwand inbouwen. Dit heeft een bepaalde reden.

Door de stofjes die door de dendritische cellen worden uitgescheiden worden zogenaamde B-cellen en T-cellen aangetrokken. Zodra de B-cellen in contact komen met de onderdelen van de indringer in de celwand van de dendritische cel gebeurt er iets bijzonders. De B-cellen worden omgevormd tot zogenaamde plasmacellen. 

De plasmacellen zijn in staat om stofjes te vormen die kunnen binden aan de onderdelen van de indringer in de celwand van de macrofaag. Deze stofjes worden ‘antistoffen‘ of ‘antilichamen‘ genoemd. De onderdelen van de indringer waartegen ze gericht zijn worden ‘antigenen’ genoemd.

De antistoffen zullen alleen binden aan de antigenen van de bacterie of het virus dat door de betreffende dendritische cel wordt aangeboden. Dat maakt dat ze dus heel specifiek tegen een bepaald soort indringer gericht zijn. Daarom heet dit onderdeel van het afweersysteem ook wel het ‘specifieke immuunsysteem‘.

Wat kan er mis gaan?

Er kunnen verschillende dingen mis gaan met het immuunsysteem. Ten eerste kan het immuunsysteem zelf aangetast raken. Dat leidt tot een verminderde weerstand tegen infecties.

Ten tweede kan het immuunsysteem zich richten tegen onderdelen van het eigen lichaam. Dat kan leiden tot het ontstaan van zogenaamde ‘auto-immuunziekten‘.

Ten derde kan het immuunsysteem doorslaan in z’n werking. Dat kan leiden tot een overgevoeligheidsreactie, ook wel ‘allergische reactie’ genoemd.

Verminderde weerstand

Als het immuunsysteem zelf ziek wordt zal het niet meer goed in staat zijn om bacteriën en virussen onschadelijk te maken. We zeggen dan dat iemand een ‘verminderde weerstand’ heeft. Het gevolg van een verminderde weerstand is dat iemand sneller infecties oploopt. Dat kunnen infecties met virussen, bacteriën of schimmels zijn. Die infecties verlopen vaak ook ernstiger dan wanneer het immuunsysteem goed zou werken.

Er zijn een heleboel ziekten en omstandigheden die tot een verminderde weerstand kunnen leiden. Bekende oorzaken voor een verminderde weerstand zijn AIDS, gebruik van chemotherapie, en gebruik van afweeronderdrukkende medicijnen (immunosuppressiva). Een uitgebreid overzicht van oorzaken voor een verminderde weerstand vind je op de webpagina over ‘verminderde weerstand’.

Auto-immuunziekten

Het kan voorkomen dat het immuunsysteem zich richt tegen onderdelen van het eigen lichaam. In dat geval wordt gesproken van ‘auto-immuniteit’. Als dit leidt tot ziekten wordt gesproken van ‘auto-immuunziekten‘.

Bij auto-immuunziekten is het afweersysteem niet in staat om onderscheid te maken tussen antigenen van virussen of bacteriën en bepaalde structuren in het eigen lichaam. Meestal is dat omdat de antigenen van virussen of bacteriën lijken op de structuren in het eigen lichaam.

Voorbeelden van auto-immuunziekten zijn type 1 diabetes, reuma, SLE (lupus), de ziekte van Graves, de ziekte van Hashimoto, de ziekte van Crohn, vitiligo en auto-immuun hemolytische anemie.

Overgevoeligheid (allergie)

Een overgevoeligheidsreactie is eigenlijk een overdreven reactie van het immuunsysteem op stofjes van buitenaf. Een bekend voorbeeld is hooikoorts. Mensen met hooikoorts zijn overgevoelig voor stofjes op graspollen of boompollen. Zodra deze pollen worden ingeademd en op het slijmvlies van de luchtwegen terechtkomen zal het immuunsysteem op een overdreven manier in actie komen. Dit kan tot allerlei klachten leiden, zoals niezen, jeuk aan de ogen en een loopneus.

immuunsysteem - hooikoorts - niezen

Een ernstige overgevoeligheidsreactie wordt ‘anafylactische reactie‘ genoemd. Hierbij is de immuunreactie zo sterk dat het tot een verlaging van de bloeddruk en kortademigheid kan leiden.

Engelse vertaling

immune system


Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 27 september 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 27 september 2017

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven