Bijgewerkt op 15 april 2022
Wat is hemoglobine?
Hemoglobine is een stofje dat voorkomt in ons bloed. Het zit in rode bloedcellen (erytrocyten) en zorgt ervoor dat deze cellen zuurstof kunnen opnemen en afgeven. Hemoglobine wordt ook wel geschreven als ‘haemoglobine’ en afgekort als ‘Hb’.
Wat is de functie van hemoglobine?
Hemoglobine bevat heem. Heem kan zuurstof opnemen. Mensen ademen zuurstof in via de longen. In de longen komt dit zuurstof via de longblaasjes in kleine bloedvaatjes (haarvaatjes of capillairen) van de longen. Daar wordt het zuurstof gebonden aan het heem in hemoglobine in de rode bloedcellen die door de haarvaatjes stromen. Het zuurstofrijke bloed wordt vanuit de longen naar het hart afgevoerd en daarvandaan door het hele lichaam gepompt. In het lichaam wordt het zuurstof weer afgegeven. Het komt dan vrij uit het hemoglobinemolecuul en komt in de weefsels en organen terecht.
De afbeelding hierboven laat zien hoe complex een hemoglobinemolecuul is. Centraal in het molecuul bevindt zich een ijzeratoom (Fe). Elk hemoglobinemolecuul kan vier zuurstofatomen binden.
Bij welke ziekten speelt het een rol?
Een aantal ziekten kan leiden tot een verlaging van het hemoglobine gehalte van het bloed. Dan wordt gesproken van bloedarmoede (anemie). Kijk voor een uitgebreid overzicht hierover op de webpagina over bloedarmoede.
Dan zijn er ook ziekten waarbij het hemoglobine gehalte van het bloed juist verhoogd is. Dit komt voor bij aandoeningen waarbij een overmaat aan rode bloedcellen aanwezig is in het bloed. Dit wordt erytrocytose, polyglobulie of polycytemie genoemd.
Ten slotte zijn er een aantal ziektebeelden waarbij het hemoglobinemolecuul zelf abnormaal is. Deze ziektebeelden worden ‘hemoglobinopathieën‘ genoemd. Voorbeelden zijn:
Bij verhoogde bloedafbraak (hemolyse) kan hemoglobine kapot gaan. Het afgebroken hemoglobine kan vervolgens gaan klonteren. Dit is onder de microscoop zichtbaar als ‘Heinz-lichaampjes‘ of ‘Heinz-bodies’.
Bepaling hemoglobine gehalte in het bloed
Het bepalen van het hemoglobine (Hb) gehalte in het bloed is een van de meest uitgevoerde laboratoriumtesten. Artsen laten dit bepalen om te beoordelen of een patient bloedarmoede heeft.
Een speciale vorm van hemoglobine – het zogenaamde geglycosyleerd hemoglobine (HbA1c) – wordt bepaald bij suikerziekte-patiënten om te beoordelen hoe hoog het glucose gehalte in het bloed over de afgelopen maand gemiddeld is geweest.
Foetaal hemoglobine
Het ongeboren kind maakt zogenaamd foetaal hemoglobine (HbF) aan. Dit iets anders dan het hemoglobine van volwassenen (HbA). Het verschil is dat HbF een sterkere aantrekkingskracht heeft op zuurstofmoleculen dan HbA. Daardoor is het in staat om in de placenta zuurstof als het ware af te pakken van het hemoglobine in het bloed van de moeder.
Engelse vertaling
hemoglobin (VS), haemoglobin (Engeland)