Bijgewerkt op 7 september 2022
Wat is glucagon?
Glucagon is een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij het regelen van de bloedsuikerspiegel. Het wordt aangemaakt in de alvleesklier. Daarnaast worden ook kleine hoeveelheden aangemaakt in de darm. Regeling van de bloedsuikerspiegel (glucose gehalte in het bloed) is van groot belang. Afwijkingen van het glucose gehalte in het bloed kunnen namelijk vervelende klachten en afwijkingen geven.
Wat doet glucagon?
Glucagon verhoogt de bloedsuikerspiegel (het glucose gehalte van het bloed). Het doet dit door de afbraak van glycogeen in het lichaam te bevorderen. Dit proces heet ‘glycogenolyse’. Bij de afbraak van glycogeen komt glucose vrij. Daarnaast zijn er nog andere manieren waarop glucagon de bloedsuikerspiegel verhoogt. Zo bevordert glucagon ook de afbraak van eiwitten (proteolyse) en de afbraak van vetten (lipolyse). De stofjes die hierbij vrijkomen kunnen door het lichaam worden gebruikt om glucose te maken. Dit wordt ‘gluconeogenese’ genoemd. Dit gebeurt vooral in de lever.
Glucagonspiegel in het bloed
Verhoogde glucagonspiegel
Artsen laten soms de glucagonspiegel in het bloed bepalen. Dit doen ze als er mogelijk sprake is van een aandoening waarbij de glucagonspiegel verhoogd kan zijn. Er zijn verschillende aandoeningen waarbij het glucagon gehalte van het bloed verhoogd kan zijn. Voorbeelden zijn het syndroom van Cushing, alvleesklierontsteking, nierfalen, bloedvergiftiging en acromegalie. Er is ook een zeldzame tumor van de alvleesklier die glucagon aanmaakt. Dit wordt een glucagonoom genoemd. Ook bij aanhoudende stress kan de glucagonspiegel omhoog gaan.
Welke klachten geeft een verhoogde glucagonspiegel?
Hyperglucagonemie kan leiden tot ontsteking van de huid (dermatitis), diabetes (suikerziekte), buikpijn, afvallen, diarree, en een verhoogde kans op trombose en embolie.
Verlaagde glucagonspiegel
Een verlaagde glucagonspiegel in het bloed komt niet vaak voor. Oorzaken kunnen zijn chronische alvleesklierontsteking (chronische pancreatitis), ziekte van Addison, slecht werkende hypofyse en een aangeboren tekort aan glucagon.
Glucagon als geneesmiddel
Glucagon kan ook in farmaceutische fabrieken worden gemaakt. Deze synthetische versie van het hormoon wordt gebruikt als geneesmiddel. Het wordt gebruikt bij de behandeling van een te laag glucose gehalte in het bloed (hypoglycemie). Hypoglycemie kan voorkomen als bijwerking van behandeling met insuline. De hypoglycemie kan worden tegengegaan met een glucagon-injectie. Toediening van glucagon zal het glucose gehalte in het bloed weer verhogen.
Kijk voor meer informatie over glucagon als geneesmiddel op de webpagina over glucagon-injecties.