Bijgewerkt op 11 november 2024 door Simpto.nl
Wat zijn erytrocyten?
Erytrocyten zijn rode bloedcellen. Het zijn de cellen in het bloed die zuurstof kunnen opnemen en afstaan. Ze spelen een belangrijke rol bij het transport van zuurstof naar organen en weefsels in het lichaam. Soms worden erytrocyten rode bloedplaatjes genoemd.
Aantal en formaat van erytrocyten
In een kubieke millimeter bloed zitten 4-6 miljoen erytrocyten. Erytrocyten zijn gemiddeld zo’n 8 micrometer in diameter. Dat is 8/1000ste van een millimeter. Met het blote oog kun je ze niet zien. Onder de microscoop zijn ze zichtbaar als rode, ronde cellen. In het midden zijn ze lichter dan aan de rand. Dat heeft te maken met de vorm van de erytrocyten. In het midden zijn ze ingedeukt, zowel van boven als van onder. Dit wordt biconcave vorm genoemd.
Structuur van erytrocyten
Erytrocyten hebben een dunne celmembraan. De celmembraan bestaat uit verschillende stofjes, waaronder vetten, eiwitten en koolhydraten. In tegenstelling tot de meeste andere cellen bevatten erytrocyten geen celkern.
In de rode bloedcel bevindt zich vooral hemoglobine. Hemoglobine is verantwoordelijk voor het transport van zuurstof van de longen naar de organen en weefsels. Hemoglobine is een eiwit. Het bestaat uit vier ketens, twee alfa-ketens en twee beta-ketens. Elke keten bevat een zogenaamde heem groep. Deze zijn verantwoordelijk voor het binden van zuurstofmoleculen. Een heem groep bestaat uit een ringvormig molecuul dat porfyrine wordt genoemd. Hieraan vast zit een ijzeratoom. Zuurstof bindt aan dit ijzeratoom.
Bloedgroepen
Bepaalde aan eiwitten verbonden koolhydraten (glycoproteïnen) aan het oppervlak van de celmembraan bepalen welke bloedgroep iemand heeft. Als iemand bloed toegediend krijgt van iemand met een andere bloedgroep kan het lichaam antistoffen aanmaken tegen de glycoproteïnen in het toegediende bloed. Met behulp van antistoffen tegen deze glycoproteïnen (antigenen) kan worden bepaald welke bloedgroep iemand heeft.
Aanmaak van erytrocyten
Het proces van aanmaak van rode bloedcellen (erytrocyten) wordt erytropoëse genoemd. Elke dag worden bij een gemiddeld persoon zo’n 200 miljard rode bloedcellen aangemaakt.
Erytropoëse
Erytropoëse vindt vooral plaats in beenmerg van de wervels, de ribben, het borstbeen, en het bekken. Bijna één procent van alle rode bloedcellen worden dagelijks vernieuwd. Er is een balans tussen het aantal nieuwe rode bloedcellen dat vanuit het beenmerg in de bloedsomloop komt en het aantal oude rode bloedcellen dat uit het bloed verdwijnt. Na bloedverlies, bijvoorbeeld door een verwonding of door de menstruatie, zal de erytropoëse toenemen om het tekort aan rode bloedcellen aan te vullen.
Zowel rode als witte bloedcellen ontstaan via een reeks transformaties uit gemeenschappelijke primitieve voorlopercellen in het beenmerg. Uit deze primitieve voorlopercellen ontstaan zogenaamde erytroblasten. In een aantal stappen ontstaan vanuit erytroblasten de erytrocyten. Erytroblasten bevatten aanvankelijk wel een celkern, maar nog geen hemoglobine. Tijdens de rijping van erytroblasten wordt de celkern langzaam kleiner en begint de aanmaak hemoglobine. Uiteindelijk verlies de cel z’n kern en wordt als rode bloedcel (erytrocyt) via de bloedkanaaltjes in het beenmerg in het bloed uitgescheiden.
Wat is de functie van de erytrocyt (rode bloedcel)?
Rode bloedcellen spelen een belangrijke rol bij het transport van zuurstof. Zuurstof kan door rode bloedcellen worden opgenomen omdat deze cellen hemoglobine bevatten. Hemoglobine is een stofje dat zuurstofmoleculen kan opnemen en afstaan. Zo zijn rode bloedcellen in staat om zuurstof door ons lichaam te transporteren.
Als wij lucht inademen komt er zuurstof in de longen. In de longen staan de longblaasjes in nauw contact met de haarvaten (capillairen) waar rode bloedcellen doorheen stromen. Op die plek kan zuurstof door het hemoglobine in de rode bloedcellen worden opgenomen. Het zuurstofrijke bloed stroomt vervolgens van de longen naar het hart. Vanuit het hart wordt het zuurstofrijke bloed rondgepompt door het lichaam. Daar wordt de zuurstof afgestaan aan organen en weefsels. Het bloed wordt nu zuurstofarm in plaats van zuurstofrijk.
In de organen en weefsels wordt koolzuur (CO2) opgenomen door het hemoglobine. Via de aderen wordt het afgevoerd naar het rechter deel van het hart. Vanuit het rechter hart wordt het de longen ingepompt. Daar wordt het koolzuur afgestaan aan de longblaasjes en uitgeademd.
Laboratoriumbepalingen erytrocyten
Om een idee te krijgen van het aantal rode bloedcellen in het bloed wordt vaak het zogenaamde ‘hematocriet’ bepaald. Dit is het volume van de rode bloedcellen ten opzichte van de totale hoeveelheid bloed. Het wordt uitgedrukt als een percentage. Bij mannen is het hematocriet meestal tussen de 42-54 procent van het bloedvolume. Bij vrouwen ligt dat iets lager, namelijk 37-47 procent.
Daarnaast wordt vaak het hemoglobine-gehalte (Hb-gehalte) van het bloed gemeten. Dit wordt gedaan om te beoordelen of er sprake is van bloedarmoede (anemie).
Bij welke ziekten zijn erytrocyten aangetast?
Er zijn een aantal ziekten waarbij de rode bloedcellen zijn aangetast. Het gaat voornamelijk om vormen van bloedarmoede (anemie), bepaalde vormen van bloedkanker (leukemie) die vooral de rode cellen betreffen, en ziekten waarbij het hemoglobine is aangetast (hemoglobinopathiën). Een speciale vorm van bloedarmoede waarbij rode bloedcellen kapot gaan wordt hemolytische anemie genoemd. Het kapot gaan van de celmembraan van erytrocyten wordt hemolyse genoemd.
Hieronder een overzicht van aandoeningen waarbij erytrocyten zijn betrokken.
- aangeboren methemoglobinemie type I
- aangeboren methemoglobinemie type II
- aangeboren sferocytaire anemie (congenitale sferocytose)
- aantasting van het beenmerg (aplastische anemie)
- aanvalsgewijze koude hemoglobinurie (paroxismale koude hemoglobinurie)
- aanvalsgewijze nachtelijke hemoglobinurie (paroxismale nachtelijke hemoglobinurie)
- acute erytroïde leukemie
- afbraak van rode bloedcellen door geneesmiddelen (auto-immuun hemolytische anemie door geneesmiddelen)
- alfa-thalassemie
- auto-immuun hemolytische anemie
- beta-thalassemie
- Blackfan-Diamond-anemie (constitutionele aplastische anemie)
- bloedarmoede door bloeding (acute posthemorragische anemie)
- bloedarmoede door een chronische ziekte (anemie bij chronische ziekten)
- bloedarmoede door een tekort aan ijzer (ijzergebreksanemie, ferriprieve anemie)
- bloedarmoede door een tekort aan vitamine B12 (pernicieuze anemie)
- erfelijke coproporfyrie (hereditaire coproporfyrie)
- erfelijke elliptocytose (hereditaire elliptocytose)
- erfelijke pyropoikilocytose (hereditaire pyropoikilocytose)
- erytrocytaire aplasie
- erytropoëtische protoporfyrie
- gedehydrateerde erfelijke stomatocytose (gedehydrateerde hereditaire stomatocytose)
- geslachtsgebonden sideroblastaire anemie (X-gebonden sideroblastaire anemie)
- hemoglobine M-ziekte
- hemoglobine-E-ziekte
- hemolytische anemie
- hemolytische ziekte van de pasgeborene (erythroblastosis foetalis)
- klephemolyse
- koolmonoxidevergiftiging (acute koolmonoxideintoxicatie)
- koolstofdioxidevergiftiging (exogene CO2-intoxicatie)
- methemoglobinemie (verworven methemoglobinemie)
- overgehydrateerde erfelijke stomatocytose (overgehydrateerde hereditaire stomatocytose)
- porphyria variegata
- primair verworven sideroblastaire anemie
- primaire familiaire congenitale polycytemie
- rhesusziekte (rhesus antagonisme)
- sickle cell trait
- sideroblastaire anemie (secundaire sideroblastaire anemie)
- sikkelcelcrise
- sikkelcelziekte (sikkelcelanemie)
- syndroom van Imerslund-Gräsbeck
- verhoogd sulfhemoglobine gehalte in het bloed (sulfhemoglobinemie)
Synoniemen
Andere namen voor rode bloedcellen zijn rode bloedcel, rode cellen, rode bloedplaatjes, erytrocyt, erytrocyten, erythrocyt, erythrocyten, ery, en ery’s.
Engelse term
red blood cells, erythrocytes
Niet gevonden wat je zocht?
Heb je hier niet gevonden wat je zocht dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kan een uitgebreide online discussie ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens op de webpagina over simvastatine. Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Het kan een aantal uren duren voordat de reactie op de website verschijnt.