Bijgewerkt op 3 april 2023 door Simpto.nl
Wat zijn de bijnieren?
De bijnieren zijn orgaantjes in ons lichaam. Ze liggen bovenop de nieren. Vandaar de naam ‘bijnieren’.
Een mens heeft twee bijnieren, een linker en een rechter.
Elke bijnier bestaat uit twee delen, namelijk bijnierschors en bijniermerg.
Functie van de bijnieren
De bijnieren maken hormonen aan en scheiden deze uit in het bloed. Hormonen zijn stofjes die een bepaalde functie in het lichaam hebben.
Bijnierschors
De bijnierschors maakt zogenaamde ‘corticoïden’, oftewel ‘bijnierschorshormonen’. Het woord ‘cortex’ betekent ‘schors’. Corticoïden zijn dus hormonen die door de bijnierschors worden aangemaakt. Ze worden vervolgens uitgescheiden in het bloed. Via het bloed gaan ze door het hele lichaam. Er wordt onderscheid gemaakt tussen glucocorticoïden en mineralocorticoïden.
Glucocorticoïden
Glucocorticoïden zijn bijnierschorshormonen die een belangrijke rol spelen bij het regelen van het glucose gehalte in het lichaam. Het belangrijkste glucocorticoïdhormoon is cortisol. Cortisol bevordert de aanmaak van glucose.
Mineralocorticoïden
Mineralocorticoïden zijn bijnierschorshormonen die een belangrijke rol spelen bij het regelen van de hoeveelheid mineralen in ons lichaam. Denk daarbij aan natrium en kalium. Het belangrijkste mineralocorticoïdhormoon is aldosteron.
Bijniermerg
Het bijniermerg maakt de hormonen adrenaline en noradrenaline.
Aandoeningen van de bijnieren
Bij onderstaande aandoeningen zijn de bijnieren aangetast.
- aangeboren bijnierhyperplasie (congenitale bijnierhyperplasie)
- Addison crisis (acute bijnierschorsinsufficiëntie)
- apparent mineralocorticoid excess-syndroom
- bijnierinfarct
- bijnierschorskanker (bijnierschorscarcinoom)
- bloeding in de bijnier
- cyste in de bijnier (adrenale cyste)
- familiair hyperaldosteronisme type 1
- familiair hyperaldosteronisme type 2
- familiair hyperaldosteronisme type 3
- feochromocytoom
- goedaardig gezwel van de bijnier (bijnieradenoom)
- hemangioom van de bijnier (adrenaal hemangioom)
- kwaadaardig feochromocytoom (maligne feochromocytoom)
- lipoïde congenitale bijnierhyperplasie
- melanoom van de bijnier
- mineralocorticoïdtekort (mineralocorticoiddeficientie)
- myelolipoom van de bijnier (adrenaal myelolipoom)
- neuroblastoom van de bijnier
- niet aangelegde of onderontwikkelde bijnieren (agenesie of dysgenesie van de bijnieren)
- pseudocyste in de bijnier (adrenale pseudocyste)
- slecht werkende bijnieren door geneesmiddelen (geneesmiddelen-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie)
- slecht werkende bijnieren door operatie of bestraling (bijnierschorsinsufficiëntie door operatie of bestraling)
- syndroom van Bartter
- syndroom van Cushing
- syndroom van Waterhouse-Friderichsen (acute hemorragische necrose van de bijnieren)
- te veel aldosteron in het bloed (secundair hyperaldosteronisme)
- ziekte van Addison (primaire bijnierschorsinsufficiëntie)
- ziekte van Conn (primair hyperaldosteronisme)