Witte bloedcellen in urine

Bijgewerkt op 5 juli 2021

Witte bloedcellen in urine (leukocyturie)

Witte bloedcellen (leukocyten) gaan via het bloed naar plekken in het lichaam waar een ontsteking of infectie is. Als er witte bloedcellen in de urine zitten betekent dat meestal dat er een ontsteking of infectie ergens in de urinewegen zit. Dat kan een blaasontsteking zijn, maar bijvoorbeeld ook een ontsteking in de nieren (nefritis) of van de plasbuis (urethritis).

De medische naam voor de aanwezigheid van witte bloedcellen in de urine is ‘leukocyturie’. Als het aantal witte bloedcellen in de urine zeer sterk verhoogd is is dat zichtbaar als troebele urine. Bij nog meer witte bloedcellen in de urine kan de urine eruit zien als pus. Pus bestaat voor een groot deel uit witte bloedcellen. Zo kan het voorkomen dat iemand pus uitplast. Het uitplassen van pus wordt ‘pyurie‘ genoemd.

Oorzaken leukocyturie

De meest voorkomende oorzaken van witte bloedcellen in de urine zijn blaasontsteking, nierbekkenontsteking, ontsteking van de plasbuis en ontsteking van de prostaat.

Kijk voor een uitgebreid overzicht van oorzaken onderaan deze webpagina.

Hoe wordt het bepaald?

Er zijn verschillende manieren om te onderzoeken of er te veel witte bloedcellen in de urine zitten. Meestal wordt dat in een laboratorium gedaan. Het is echter ook mogelijk om zelf te onderzoeken of je leukocyturie hebt.

In het laboratorium

Er zijn verschillende manieren om het aantal witte bloedcellen in de urine te bepalen.

1. Bekijken van urine onder de microscoop – hierbij moet een minimaal aantal witte bloedcellen per gezichtsveld zichtbaar zijn, bij een bepaalde vergroting;
2. Met behulp van strips – zie hieronder onder ‘zelf bepalen’;
3. Met behulp van een gespecialiseerd apparaat – deze apparaten worden in grote laboratoria gebruikt.

Zelf bepalen

Het is tegenwoordig mogelijk om zelf te bepalen of je witte bloedcellen in je urine hebt. Dit kan met urine-zelftesten. Dat zijn strips die enkele seconden in de eigen urine moeten worden gehouden. Op de strips zitten gekleurde plaatjes. Elk plaatje vertegenwoordigd een bepaling. Eén van de plaatjes op het stripje bepaalt de aanwezigheid van leukocyten in de urine. Naarmate het plaatje meer van kleur verandert is de bepaling afwijkender.

Kijk voor meer informatie hierover op de webpagina over urine-zelftesten.

Verdere diagnostiek

Om erachter te komen wat de oorzaak van de leukocyturie is kan de arts vragen stellen aan de patiënt, lichamelijk onderzoek doen en aanvullend onderzoek aanvragen. Het aanvullend onderzoek kan bestaan uit bloedonderzoek, uitgebreider urineonderzoek en beeldvormend onderzoek.

Vraaggesprek met de patiënt

Door vragen te stellen aan de patiënt kan de arts zich een idee vormen over de oorzaak van de leukocyturie. Als bijvoorbeeld ook sprake is van koorts kan dat wijzen op een infectie van de blaas of een infectie van het nierbekken.

Lichamelijk onderzoek

Bij lichamelijk onderzoek kan de arts afwijkingen vinden die passen bij een bepaalde aandoening. Zo kan een nierbekkenontsteking bijvoorbeeld leiden tot slagpijn in de nierloge.

Als er sprake is van een prostaatontsteking zal de prostaat bij inwendig onderzoek vaak pijnlijk zijn.

Bloedonderzoek

Bij bloedonderzoek zijn de ontstekingswaarden vaak verhoogd. Dit zegt echter weinig over de oorzaak van de leukocyturie. Het geeft aan dat er sprake is van een ontsteking of infectie.

Urineonderzoek

Als het aantal witte bloedcellen in de urine toegenomen is ten gevolge van een infectie zitten er ook vaak bacteriën in de urine. Dit wordt ‘bacteriurie’ genoemd.

Om erachter te komen of er sprake is van een infectie door bacteriënkunnen twee onderzoeken worden gedaan. Ten eerste kan de urine onder de microscoop worden bekeken. Vaak zullen de bacteriën zichtbaar zijn in de urine. Soms kan aan de vorm van de bacterie worden gezien welke bacterie het is.

Ten tweede kan de urine op kweek worden gezet. Dat betekent dat een kleine hoeveelheid urine wordt aangebracht op een voedingsbodem voor bacteriën. Als zich bacteriën in de urine bevinden zullen die zich gaan vermenigvuldigen. Na enige tijd is dat zichtbaar doordat de bacteriën kolonies gaan vormen op de voedingsbodem. Deze kolonies zijn zichtbaar als ronde plaques op de voedingsbodem.

Afscheiding uit de plasbuis

Mensen met gonorroe (‘druiper’) hebben meestal afscheiding uit de plasbuis. Dit wordt ook wel ‘écoulement’ genoemd. Ook dit écoulement kan onder de microscoop worden bekeken. Hierbij zijn de bacteriën die gonorroe veroorzaken vaak zichtbaar.

Wat is de behandeling?

De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Daarom zal de arts altijd eerst willen weten wat de oorzaak van de leukocyturie is.

Engelse vertaling

leukocyturia

---

Leukocyturie – Differentiaal Diagnose (DD)

Hieronder een lijst met oorzaken voor leukocyturie. Het getal achter de oorzaak is een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak leukocyturie krijgt.

Vaak voorkomende oorzaken van leukocyturie: >1.000/jaar

• blaasontsteking (acute cystitis) – 326.550
• bacteriën in de urine (asymptomatische bacteriurie) – 34.300
• ontsteking van de plasbuis door Chlamydia (Chlamydia-urethritis) – 25.800
• nierbekkenontsteking (acute pyelonefritis) – 20.952
• chronische ontsteking van de prostaat (chronische prostatitis) – 9.240
• niet-bacteriële prostaatontsteking (niet-bacteriële prostatitis) – 8.757
• ontsteking van de prostaat door bacteriën (acute bacteriële prostatitis) – 6.040
• ontsteking van de bijbal (acute epididymitis) – 5.880
• trichomoniasis – 5.160
• ontsteking van de plasbuis (urethritis) – 4.165
• gonorroe – 2.200

Zeldzame oorzaken van leukocyturie: <1.000/jaar

• interstitiële nefritis (acute interstitiële nefritis) – 924
• verzakking van de blaas (cystocele) – 840
• chronische nierbekkenontsteking (chronische pyelonefritis) – 800
• niercelkanker (niercelcarcinoom) – 577
• blindedarmontsteking (acute appendicitis) – 554
• afsterven van nierweefsel door slechte doorbloeding (nierinfarct) – 405
• nierabces – 226
• chronische interstitiële nefritis – 220
• syndroom van Fitz-Hugh-Curtis – 178
• ontsteking van de urineleider (ureteritis) – 178
• refluxnefropathie – 173
• nierbekkenontsteking met granulomen (xanthogranulomateuze pyelonefritis) – 143
• etternier (pyonefrose) – 142
• analgeticanefropathie – 104
• nierfilterontsteking na infectie met streptococ-bacterie (acute poststreptokokkenglomerulonefritis) – 70
• kelkdivertikel – 60
• uraatnefropathie – 48
• ziekte van Behçet – 48
• gecontamineerde urine – 47
• fistel tussen dikke darm en blaas (colovesicale fistel) – 40
• urineweginfectie door schimmels – 39
• sponsnieren (medullaire cystenieren) – 38
• ziekte van Kawasaki (mucocutaan lymfklier syndroom) – 34
• kanker in het nierbekken (urotheelcelcarcinoom in het pyelum van de nier) – 29
• SLE (systemische lupus erythematodes) – 28
• mesangiale proliferatieve glomerulonefritis – 22
• syndroom van Elsberg (urineretentie door sacrale myeloradiculitis bij HSV-type 2 infectie) – 19
• tuberculose van de nier (renale tuberculose) – 18
• tubulointerstitiële nefritis met uveïtis – 17
• kalkneerslag in de nieren (nefrocalcinose) – 16
• uitgezette urineleider (megaureter) – 12
• paddenstoelvergiftiging – 11
• gebruik van indinavir – 3
• listeriose – 3
• gebruik van amikacine injectie/infuus – 2
• kanker van de plasbuis (urethracarcinoom) – 2
• mixed connective tissue disease – 1
• gebruik van Revolade (eltrombopag) – 0,2

De gegevens in de tabel zijn afkomstig van de Simpto-database. De Simpto-database bevat informatie over de epidemiologie en symptomatologie van ruim 8.500 ziektebeelden en andere diagnoses. Daarnaast bevat de database informatie over meer dan 2.500 verschillende symptomen en klinische bevindingen. Voor al deze symptomen en klinische bevindingen bevat de database een differentiaal diagnose. Hierboven is de differentiaal diagnose voor leukocyturie (verhoogd aantal witte bloedcellen in de urine) weergegeven.

Synoniemen

Andere namen voor witte bloedcellen in urine zijn verhoogde leukocyten in urine, witte bloedcellen in urine, leukocyturie, verhoogd aantal witte bloedcellen in de urine, verhoogd aantal leukocyten in urine, leukocyten in urine, en leukocyten in de urine.

---

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 22 februari 2018
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 22 februari 2018

---