Hyponatriëmie

Bijgewerkt op 10 mei 2022

Wat is hyponatriëmie?

Hyponatriëmie is een verlaagd natrium gehalte in het bloed. Het komt regelmatig voor en kan door verschillende aandoeningen en omstandigheden worden veroorzaakt. Soms komt het voor zonder dat er een onderliggende oorzaak wordt gevonden. Dit artikel gaat over oorzaken, symptomen en behandeling van hyponatriëmie.

Wanneer wordt gesproken van hyponatriëmie?

Het natrium gehalte in het bloed kan worden gemeten door bloed af te nemen en dit in het laboratorium te onderzoeken. Het natrium gehalte van het bloed ligt normaal gesproken tussen 135 – 145 mmol/L. Als het gehalte lager is dan 135 mmol/L wordt gesproken van hyponatriëmie.

Welke oorzaken zijn er?

Een verlaagd natrium gehalte in het bloed komt regelmatig voor bij mensen die veel zweten (bijvoorbeeld duursporters), veel water drinken of last hebben van aanhoudende diarree. Daarnaast zijn er nogal wat ziektebeelden en geneesmiddelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken. Hieronder een overzicht.

Veel voorkomende oorzaken van hyponatriëmie: >1.000/jaar

• gebruik van NSAID’s – 62.500
• brandwonden – 37.500
• gebruik van hydrochloorthiazide – 3.100
• gebruik van plaspillen (diuretica) – 2.976
• slecht werkend hart (hartfalen) – 2.500
• syndrome of inappropriate ADH-secretion (SIADH) – 2.330
• aanhoudende diarree (chronische diarree) – 2.160
• slecht werkende nieren (acute nierinsufficiëntie) – 1.968
• ondervoeding (malnutritie) – 1.625
• longontsteking – 1.400
• gebruik van indometacine (Indocid) – 1.250
• ziekte van Hashimoto (auto-immuun thyreoïditis) – 1.131
• gebruik van ecstasy (XTC) – 1.100

Minder vaak voorkomende oorzaken van hyponatriëmie: <1.000/jaar

• ziekte van Pfeiffer (mononucleosis infectiosa) – 880
• veel bier drinken – 875
• gebruik van carbamazepine (Tegretol) – 875
• gebruik van furosemide (Lasix) – 850
• aanhoudend braken (chronisch braken) – 720
• Addison crisis (acute bijnierschorsinsufficiëntie) – 720
• operatie aan de buik – 625
• syndroom van cyclisch braken – 500
• gebruik van Avastin (bevacizumab) – 325
• ziekte van Kawasaki (mucocutaan lymfklier syndroom) – 280
• gebruik van morfine – 250
• buikvliesontsteking (peritonitis) – 240
• levercirrose – 228
• slecht werkende bijnier veroorzaakt door geneesmiddelen (geneesmiddelen-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie) – 213
• gebruik van desmopressine (Minrin) – 175
• gebruik van vincristine (Oncovin) – 150
• maagspoelen – 114
• gebruik van amitriptyline (Tryptizol, Sarotex) – 113
• ontsteking van de alvleesklier (acute pancreatitis) – 113
• renale tubulaire acidose type II – 112
• bloeding tussen het zachte hersenvlies en het spinnewebvlies (subarachnoïdaal hematoom) – 110

Zeldzame oorzaken van hyponatriëmie: <100/jaar

• bloeding tussen het harde hersenvlies en het spinnewebvlies (acuut subduraal hematoom) – 90
• overdosis XTC (ecstasy intoxicatie) – 90
• veteranenziekte (legionella-pneumonie) – 90
• gebruik van chloortalidon – 63
• hypofyseadenoom – 60
• interstitiële nefritis (acute interstitiële nefritis) – 60
• ziekte van Addison (primaire bijnierschorsinsufficiëntie) – 54
• gebruik van cyclofosfamide (handelsnaam: Endoxan®) – 50
• ontsteking van het limbische systeem in de hersenen met antistoffen tegen VGKC (limbische encefalitis met anti-VGKC-antistoffen) – 48
• syndroom van Waterhouse-Friderichsen – 45
• renale tubulaire acidose type I – 26
• afsluiting van de dikke darm (mechanische ileus van het colon) – 25
• gebruik van trimethoprim/sulfamethoxazol – 25
• zoutverlies door aandoening van de hersenen (syndroom van cerebraal zoutverlies) – 25
• nierspoelen (hemodialyse) – 15
• darmtuberculose (intestinale tuberculose) – 13
• mineralocorticoïdtekort (mineralocorticoiddeficientie) – 13
• myxoedeemcoma – 13
• salicylaat vergiftiging (acute salicylaat intoxicatie) – 12
• hersenvliesontsteking door bacteriën (bacteriële meningitis) – 12
• hepatorenaal syndroom – 10
• operatie aan de hypofyse – 10

Zeer zeldzame oorzaken van hyponatriëmie: <10/jaar

• syndroom van Sheehan (postpartum hypopituïtarisme) – 9
• gebruik van Rasilez HCT (aliskiren/hydrochloorthiazide) – 8
• bijnierinfarct – 7
• hypofyse-infarct – 7
• aangeboren bijnierhyperplasie (congenitale bijnierhyperplasie) – 6
• gebruik van bumetanide (Burinex) – 5
• gebruik van chloorpropamide – 5
• blootstelling van het ongeboren kind aan ACE-remmers (intra-uteriene expositie aan ACE-remmers) – 3
• gebruik van tacrolimus (Prograf) – 3
• metabole acidose – 3
• nefrotisch syndroom – 3
• pleurapunctie – 3
• Rocky Mountain spotted fever – 2
• gebruik van etacrynezuur (Edecrin) – 2
• ziekte van Simmonds (necrose van de hypofysevoorkwab) – 2
• gebruik van Inspra (eplerenon) – 2
• gebruik van voriconazol (Vfend) – 2
• syndroom van Allgrove (triple-A syndroom) – 1,4
• erfelijke hemofagocytaire lymfohistiocytose (primaire hemofagocytaire lymfohistiocytose) – 1,4
• gebruik van azosemide – 1,3
• gebruik van isoproterenol – 1,3
• gebruik van mefruside – 1,3
• syndroom van Gitelman – 1,1
• syndroom van Bartter – 0,8
• gebruik van pimozide (Orap) – 0,3
• eastern equine encephalitis – 0,1
• lipoïde congenitale bijnierhyperplasie – 0,1

Welke symptomen geeft het?

Een laag natrium gehalte in het bloed kan verschillende klachten geven. Hieronder een overzicht.

• sufheid
• verward
• hoofdpijn
• lusteloosheid
• geen trek in eten
• moeheid
• trillende hand
• snel boos of geirriteerd
• braken
• minder kracht
• gedragsverandering
• kramp of krampende pijn in het been
• stuiptrekkingen
• verlies van bewustzijn
• spierkramp
• geen trek in eten
• vergeetachtig
• spierspasmen
• coma
• misselijk
• veranderde houding
• veranderde persoonlijkheid
• hik
• vallen
• wankel lopen

Engelse term

hyponatremia (Amerikaans), hyponatraemia (Engels)

Synoniemen

Andere namen voor hyponatriëmie zijn zouttekort, zout tekort, tekort aan natrium, hyponatriemie, laag natrium gehalte, lage natriumspiegel, natriumverlies, natriumtekort, waterintoxicatie, watervergiftiging, hyponatraemie, hyponatremie, en verlaagd natrium gehalte in het bloed.