Creatinine in bloed

Bijgewerkt op 10 maart 2022

Wat is creatinine?

Creatinine is een afvalproduct dat wordt gevormd in de spieren van ons lichaam. Creatinine wordt verwijderd uit ons lichaam doordat het door de nieren wordt uitgescheiden in de urine. Vervolgens wordt het uitgeplast.

Bepaling van het creatinine gehalte in het bloed wordt vaak gedaan om te beoordelen hoe goed de nieren in staat zijn afvalproducten via de urine af te voeren. Het is dus een maat voor de nierfunctie. Hoe hoger het creatinine gehalte in het bloed, des te slechter werken de nieren.

hoog creatinine gehalte in het bloed - waarden en oorzaken
hoog creatinine gehalte in het bloed – waarden en oorzaken

Creatine en creatinine

Creatinine moet niet worden verward met creatine. Creatinine wordt in ons lichaam gevormd uit creatine. We krijgen creatine binnen via de voeding, met name door het eten van vlees en vis. Maar het lichaam kan ook zelf creatine aanmaken. Sommige sporters gebruiken creatine als supplement om hun prestaties te verbeteren. Ongeveer 95% van de creatine in ons lichaam zit opgeslagen in onze spieren. Zo’n 60% daarvan is opgeslagen in de vorm van creatinefosfaat. Dagelijks wordt 1-2% van de creatine in spieren omgezet in creatinine.

creatinine molecuulstructuur
creatinine molecuulstructuur

Betekenis van creatinine in het bloed

De spieren in ons lichaam leveren een vrij constante hoeveelheid creatinine per dag. Dit komt in het bloed terecht. Dit leidt tot een vrij stabiele concentratie van creatinine in het bloed. Meestal ligt deze waarde tussen de 60-120 micromol/liter.

Vanuit het bloed komt het in de nieren terecht. Daar wordt het voor een groot deel uitgescheiden in de urine. Een deel wordt uitgescheiden in de nierfilters (glomeruli), een ander deel in de nierbuisjes (tubuli).

Als de nieren hun werk niet meer goed kunnen doen, zoals bij nierziekten, zullen ze minder goed in staat zijn om creatinine uit te scheiden in de urine. Het gevolg is dat meer creatinine achterblijft in het bloed. Het kan immers niet worden afgevoerd met de urine. Het gevolg is dat de concentratie van creatinine in het bloed stijgt.

De creatinine-spiegel in het bloed moet altijd worden beoordeeld in het licht van de lichaamsbouw van de patiënt. In principe geldt hoe meer spieren, des te hoger het creatinine gehalte. Mannen hebben dus over het algemeen een hoger creatinine gehalte in het bloed dan vrouwen. En gespierde mensen meer dan mensen met weinig spieren (bijv. ouderen, en mensen met anorexia).

Oorzaken verhoogd creatinine gehalte bloed

Er zijn veel verschillende redenen waarom het creatinine gehalte in het bloed kan stijgen. De meeste van deze oorzaken vallen in één van de onderstaande categorieën.

  • Verminderde nierfunctie door nierziekten;
  • Inname van producten die veel creatine bevatten, zoals veel vlees eten of het gebruik van creatine supplementen; hetzelfde geldt voor supplementen die aminozuren bevatten waaruit creatine gemaakt wordt;
  • Uitzonderlijk veel spiermassa, zoals bij bodybuilders;
  • Beïnvloeding van de creatinine bepaling in het bloed, bijvoorbeeld door extreem vochtverlies (uitdroging) of gebruik van bepaalde medicijnen.
bodybuilders hebben vaak een hoog creatinine gehalte van het bloed
bodybuilders hebben vanwege hun grote spiermassa een hoog creatinine gehalte van het bloed

Hoe wordt de oorzaak achterhaald?

Wanneer het creatinine gehalte in het bloed verhoogd is zal een arts willen achterhalen wat daar de oorzaak van is. Dat gebeurt door vragen te stellen aan de patiënt (anamnese), en lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek en beeldvormend onderzoek uit te voeren.

Laboratoriumonderzoek

Omdat een te hoge creatininespiegel meestal wordt veroorzaakt door de nieren zal vaak onderzoek worden gedaan naar de urine. Zo zal worden gekeken of er sprake is van proteïnurie (uitscheiding van eiwit in de urine) en/of hematurie (bloed in de urine). Ook andere bepalingen in de urine kunnen bijdragen aan het vaststellen van een nierziekte.

Beeldvormend onderzoek

Om afwijkingen aan de nieren vast te stellen wordt vaak beeldvormend onderzoek gedaan. Meestal wordt in eerste instantie een echo van de nieren gemaakt. Afwijkingen zijn daarop vaak goed zichtbaar. Als dat niet zo is kan eventueel een CT-scan of MRI-scan worden gemaakt.

Andere talen

Engelse vertaling

creatinine level in the blood

Duitse vertaling

Kreatininwert im Blut

Verder lezen / Referenties

  • I Drion, MJ Fokkert & HJG Bilo, ‘Aandachtspunten bij het gebruik van creatinine als maat voor de nierfunctie’, gepubliceerd in de rubriek ‘Commentaar’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2013; 157: A6230.

Verhoogd creatinine gehalte in het bloed – Differentiaal Diagnose (DDx)

Hieronder de differentiaaldiagnose van een verhoogd creatinine gehalte in het bloed. Achter elke oorzaak staat een getal. Dit getal geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak een te hoog creatinine gehalte in het bloed heeft.

Vaak voorkomende oorzaken van een verhoogd creatinine gehalte in het bloed: >1.000/jaar

Minder vaak voorkomende oorzaken van een verhoogd creatinine gehalte in het bloed: <1.000/jaar

Zeldzame oorzaken van een verhoogd creatinine gehalte in het bloed: <100/jaar

Zeer zeldzame oorzaken van een verhoogd creatinine gehalte in het bloed: <10/jaar

Extreem zeldzame oorzaken van een verhoogd creatinine gehalte in het bloed: <1/jaar

Synoniemen

Andere namen voor een verhoogd creatinine gehalte in het bloed zijn creatinine in bloed te hoog, verhoogde creatininespiegel in het bloed en hypercreatininemie.

3 gedachten over “Creatinine in bloed”

  1. Ik heb veel hieruit geleerd, maar ik wil weten wat de gevolgen zijn als de kreatine in het 197 uitwijst. Is het fataal of geeft het gewoon aan dat de het slecht gaat met de nieren ?
    Ik ben een Biologieleraar op de middelbare school in Suriname.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven