Bijgewerkt op 17 oktober 2022
Wat is acanthocytose?
Acanthocytose is het voorkomen van rode bloedcellen met kenmerkende uitlopers van de celmembraan. Normale rode bloedcellen (erytrocyten) zijn rond van vorm. Bij acanthocytose hebben de rode bloedcellen meerdere uitlopers. Dit kan verschillende oorzaken hebben. De afwijkende rode bloedcellen worden acanthocyten genoemd.
Acanthocyten lijken erg op rode bloedcellen die bij echinocytose voorkomen, de zogenaamde echinocyten. Het verschil is dat de uitlopers bij echinocyten meer regelmatig over het oppervlak van de rode bloedcellen verdeeld zijn.
Welke oorzaken zijn er?
Er zijn verschillende aandoeningen waarbij acanthocytose kan optreden. In de tabel hieronder staan de verschillende oorzaken vermeld.
| Oorzaak | Beschrijving |
| abetalipoproteïnemie | Stofwisselingsziekte die leidt tot afwijkingen van de hoeveelheid vetten in het bloed. |
| anorexia nervosa | Psychische aandoening die leidt tot ernstige ondervoeding. |
| hypothyreoidie | Aandoening waarbij de schildklier onvoldoende schildklierhormoon aanmaakt en/of afscheidt. |
| neuroacanthocytose | Een groep van zeldzame aangeboren neurologische ziekten waarbij acanthocytose voorkomt. Een voorbeeld hiervan is het syndroom van McLeod (zie hieronder). |
| syndroom van McLeod | Het syndroom van McLeod is een zeldzame aangeboren aandoening die leidt tot afwijkingen in het bloed, de hersenen, de zenuwen, de spieren en het hart. De aandoening wordt veroorzaakt door een foutje in het DNA. |
| syndroom van Zieve | Het syndroom van Zieve is een aandoening van de lever die voorkomt bij mensen die veel alcohol drinken. De aandoening leidt meestal tot bloedarmoede doordat rode bloedcellen kapotgaan (hemolytische anemie) en een verhoogd cholesterol gehalte in het bloed. |
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Acanthocytose wordt vastgesteld met behulp van een bloeduitstrijkje. Hiervoor wordt bloed afgenomen, meestal via een prik in een bloedvat in de elleboogplooi. Een druppel bloed wordt op een glazen plaatje uitgesmeerd. Dit wordt vervolgens met hoge vergroting onder de microscoop bekeken. Hierbij zijn de kenmerkende rode bloedcellen zichtbaar.
.jpg)
Het aantal acanthocyten ten opzichte van normale rode bloedcellen kan varieren van 0,2-90%.
Wat is de behandeling?
De behandeling is afhankelijk van de onderliggende aandoening. Kijk daarom voor meer informatie over behandeling op de webpagina’s van de afzonderlijke aandoeningen.
Synoniemen
acanthocyten in het bloed, acanthocyten in perifeer bloed