Bloedbezinking

Bijgewerkt op 18 oktober 2022

Wat is bloedbezinking?

Met ‘bloedbezinking’ wordt bedoeld de snelheid waarmee rode bloedcellen in een reageerbuis naar de bodem zakken. De volledige term is ‘bloedbezinkingssnelheid’, soms kortweg ‘bezinking’ of afgekort tot BSE (Bezinkings Snelheid Erytrocyten). ‘Erytrocyten‘ is de medische term voor rode bloedcellen. Andere namen die worden gebruik voor bloedbezinking zijn ‘erytrocytbezinkingssnelheid, en ‘bloedbezinksel’.

De bloedbezinking wordt bepaald bij bloedonderzoek om te bepalen of iemand een ontsteking of infectie onder de leden heeft. Daarbij is de bloedbezinkingswaarde meestal verhoogd. De bezinkingssnelheid is daarom één van de ontstekingswaarden in het bloed. Ook bij bepaalde vormen van kanker kan de bloedbezinking waarde verhoogd zijn.

Ontstekingswaarden in het bloed

Andere ontstekingswaarden in het bloed zijn het CRP-gehalte en het aantal witte bloedcellen. Als de ontsteking wordt veroorzaakt door een infectie is vaak ook het aantal witte bloedcellen in het bloed verhoogd. Dit wordt ‘leukocytose‘ genoemd.

Wanneer wordt de bloedbezinkingssnelheid bepaald?

Uw arts kan twee redenen hebben om bepaling van de bloedbezinking aan te vragen. Ten eerste kan het helpen bij het stellen van een diagnose. Ten tweede kan het van dienst zijn bij het vervolgen van het beloop van een ziekte.

Diagnostiek

Als artsen nog niet weten welke ziekte een patiënt heeft willen ze vaak weten of de bezinkingssnelheid verhoogd. Als dat zo is wijst dat namelijk in de richting van een ontsteking of infectie als oorzaak van de klachten. Hier kan het bepalen van de bloedbezinking dus helpen bij het stellen van een diagnose. Meestal zal de arts de bepaling aanvragen als uit de klachten blijkt dat er mogelijk sprake is van een ontsteking of infectie. Het gaat dan om klachten als koorts, hoofdpijn, afvallen, stijve gewrichten, verlies van eetlust etc.

Monitoring van ziekten

Een andere toepassing voor bepaling van de BSE is om het beloop van een ziekte te volgen. Als bij het stellen van de diagnose de bloedbezinkingssnelheid flink verhoogd is zal de behandelend arts willen weten of de ingestelde behandeling aanslaat. Dit kan worden onderzocht door enige tijd na het instellen van de behandeling opnieuw de bloedbezinkingssnelheid te bepalen. Als die flink gedaald is wijst dat erop dat de behandeling goed aanslaat.

Hoe ontstaat een verhoogde bloedbezinking?

Een verhoging van de bloedbezinking ontstaat als ontstekingseiwitten in het bloed worden uitgescheiden. Deze ontstekingseiwitten – ook wel ‘acutefase-eiwitten’ genoemd – zorgen ervoor dat de rode bloedcellen sneller naar beneden zakken. Voorbeelden van dergelijke ontstekingseiwitten zijn immunoglobulinen en fibrinogeen.

Nadeel van deze bepaling is dat het niks zegt over de oorzaak van de ontsteking. Een ander nadeel is dat de bloedbezinkinssnelheid niet direct zal oplopen bij een ontsteking. Daarom worden meestal ook andere ontstekingswaarden bepaald, zoals het C-reactief proteïne (CRP). Dit stijgt sneller als er sprake is van een ontsteking.

Hoe wordt het bepaald?

Een buisje bloed wordt afgenomen bij de patiënt. Meestal gebeurt dit door met een injectienaald een ader in de elleboogsplooi aan te prikken. Het buisje bloed wordt vervolgens weggezet. Na verloop van tijd zakken de rode bloedcellen naar beneden. Dat is zichtbaar als een donkerrode kolom in het buisje bloed. Boven de donkere kolom zit het heldergele bloedplasma. Gemeten wordt hoe snel de rode bloedcellen uitzakken.

De bloedbezinkingssnelheid wordt uitgedrukt in het aantal millimeters dat de rode bloedcellen (donkerrode kolom in het buisje bloed) zakken per uur (mm/uur). Op de afbeelding hieronder een aantal buisjes met bloed met verschillende bloedbezinkingssnelheden.

bloedbezinking
bloedbezinking in verschillende bloedmonsters – bron: TristanB, Wikimedia

Normaalwaarden bloedbezinking

De normaalwaarde voor de bloedbezinkingssnelheid is afhankelijk van de leeftijd.

  • pasgeborene: bezinking 0-2 mm/uur
  • kind < 10 jaar: bezinking 3-13 mm/uur
  • vrouw < 50 jaar: bezinking < 20 mm/uur
  • vrouw > 50 jaar: bezinking < 30 mm/uur
  • zwangerschap 3e trimester: bezinking < 30 mm/uur
  • man < 50 jaar: bezinking < 15 mm/uur
  • man > 50 jaar: bezinking < 20 mm/uur

Verhoogde bloedbezinking

Een verhoogde bezinkingssnelheid wijst op de aanwezigheid van een ontsteking in het lichaam. Die kan veroorzaakt worden door een infectie door bacteriën, virussen of schimmels, maar bijvoorbeeld ook door een zogenaamde auto-immuunziekte of een gezwel.

De verhoogde bezinkingssnelheid geeft dus geen informatie over wat er precies aan de hand is, maar wel dat er iets aan de hand is. De arts zal dus vrijwel altijd aanvullend onderzoek moeten verrichten om erachter te komen wat er precies aan de hand is. Dat aanvullende onderzoek kan bestaan uit ander bloedonderzoek, urineonderzoek, beeldvormend onderzoek etc.

Een lichtverhoogde bloedbezinkingsnelheid komt vaak voor en hoeft niet per se te betekenen dat er sprake is van een ziekte. Zo kan een lichte verhoging optreden bij:

Bij de volgende aandoeningen is de bezinkingssnelheid meestal sterk verhoogd:

Als artsen het hebben over ‘verhoogde ontstekingswaarden’ of ‘verhoogde ontstekingsparameters‘ dan bedoelen ze een verhoogde bloedbezinkingssnelheid en/of een verhoogd CRP gehalte in het bloed en/of een verhoogd aantal witte bloedcellen in het bloed (leukocytose).

Verlaagde bloedbezinking

De bezinkingssnelheid kan verlaagd zijn bij aandoeningen waarbij het aantal rode bloedcellen in het bloed sterk verhoogd is. Dit leidt tot een toename van de stroperigheid van het bloed. Als de stroperigheid van het bloed toeneemt zullen de rode bloedcellen minder snel zakken. De bezinkingssnelheid neemt dan af. Voorbeelden zijn polycythemia vera en gebruik van EPO. Kijk voor meer voorbeelden van aandoeningen waarbij het aantal rode bloedcellen is toegenomen op de webpagina over hematocriet. Een andere oorzaak voor een verlaagde bloedbezinkingssnelheid is een tekort aan fibrinogeen in het bloed. Dit wordt hypofibrinogenemie genoemd.

In de tabel hieronder een overzicht van oorzaken voor een lage bloedbezinkingssnelheid (verlaagde BSE).

OORZAKEN VERLAAGDE BLOEDBEZINKING
abetalipoproteinemie
acanthocytose
erfelijke sferocytose
gebruik van EPO (epoëtine)
hartfalen
hypofibrinogenemie
polycytemia vera
sikkelcelziekte

Engelse vertaling

erythrocyte sedimentation rate, ESR, SED rate, sedimentation rate, Westergren sedimentation rate

Duitse vertaling

Blutsenkung, Blutsenkungsreaktion, Blutkörperchensenkungsreaktion, Blutkörperchensenkung, Blutkörperchensenkungsgeschwindigkeit

Synoniemen

Andere namen zijn erytrocytbezinkingssnelheid, bezinking, bezinkingsgetal, sedimentatie, BSE, bloedbezinksel, bloedbezinkingssnelheid, erytrocyten bezinkingssnelheid, ontstekingswaarden, en verhoogde ontstekingswaarden.

26 gedachten over “Bloedbezinking”

  1. mijn zoontje van 6 is in sep getest en uitslag was 26 hoog.
    in sep heeft de huisarts mij dit niet verteld, alleen doorverwezen naar de diatiste.
    vandaag krijg ik dit te horen, morgen wordt er nog een bloedafname gedaan, om te vergelijken.
    ik lees alleen maar nare ziektes op internet.
    kan dit ook komen door vitamine D te kort of is er echt iets ernstigs aan de hand?

    1. Hoi hoi,

      Ze zeggen altijd tegen mij; kijk nooit op internet. Ook ik heb de naarste verhalen gezien. Maar ik geloof echt dat als het echt ernstig is de bse veel hoger zou zijn tegen of hoger dan 100.
      Mijn bse is ook 26 ipv 20 maar ik ben stuk ouder (48).
      Eerlijk gezegd zou ik me niet zo druk maken als ik jou was. Heel eerlijk.
      Ik moet morgen opnieuw bloedprikken en benieuwd of die nog verhoogd is.
      Ben er van overtuigd dat als het ernstig was de huisarts wel aan de bel had getrokken.
      Succes.

  2. Al jaren heb ik een verhoogd BSE, weggewuifd door artsen, toch dacht men (internist) op den duur door mijn klachten, reuma, na prednison (8 maanden) toch nog een BSE van 54.
    de reumatoloog zei, U heeft dit al jaren dit hoort bij U.
    Nu ontdekt bij het bevolkingsonderzoek, ik heb borstkanker. Een scan was niet nodig, ik voelde mij een zeur, ik voelde mij niet goed. Dus blijven ZEUREN.

  3. Van Dongen

    Mijn BSE is 107. De arts heeft alles onderzocht. Scans etc. Daar komt tot op heden niets uit. Voel me niet stabiel. Ben 79 jaar.

    1. Mijns inziens is de bloedbezing ook voor uw leeftijd veel te hoog. Ik zou uw adviseren om een afspraak bij een klinische geriater liefst in een universitair ziekenhuis te maken Mvg Paul

  4. ik heb uitschieters naar 28 tot 31 is dit te hoog ben een vrouw van 34 heb fibromyalgie en ngo wat andere dingen

  5. Mijn BSE waarde (man, 54) is al jaren hoog (zo rond de 22). Ik ben niet verkouden en ervaar voor zover ik kan overzien ook geen ontstekingen oid, ook geen luchtweg problemen of voorhoofdsholten issues. Eigenlijk een betrekkelijk raadsel waarom de waarde niet normaal is. Wel hoog cholesterol enTriglyceriden. glucose is aan de hoge kant.
    Moet ik bezorgd zijn over deze structureel hoge bse waarde?

  6. man > 50 jaar < 20 mm/uur ??? ik ben 53, al 33 jaar bekend met "Bechterew" , na mijn laatste Remicade 05-04-17 is het gestegen van 3 naar 16 , en waarschijnlijk nu nog hoger , maar wat is de normale waarde van het bezinksel ? Ik moet gaan beslissen om verder te gaan met Remicade.

    1. André Pieters

      BSE 2 is heel laag ,spierreuma zijn ontstekingen van de spieren door reuma,maar door het feit dat je waarde zo laag is denk ik niet dat je spierreuma hebt ,ik zelf heb medicijnen moeten slikken voor die ontstekingen en die medicijnen heb ik nu afgebouwd tot 1/3 van in het begin ,mijn waarden zijn nu 4 en dokter zegt dat dit heel goed is en ik denk dat ik na de volgende bloedprik volledig zal kunnen stoppen met de medicijnen,tot daar mijn eigen ervaring en wat ik er van denk ,ik ben geen dokter hoor ,ik schrijf gewoon wat ik ervan denk ,vr,groeten,André Pieters 70 jaar oud.

        1. Ik heb ook 2, is best laag, volgende week afspraak met de arts. Ben benieuwd of dit een een probleem is.

  7. Chris Van Kerckhoven

    Bloedanalyse 22/11/16. Mijn bezinking na 1 uur was toen 120 mm. Normaalwaarde: minder dan 30 volgens labo. Ik ben 61 jaar en heb als diagnose Waldenström, “Wait en See” fase.

  8. Hr P.Mollee

    mijn bezinking(BSE) nuchter gemeten is waarde 6 normaal moet dit zijn -/20 is dit veel te hoog of goed

  9. Luana Hooft

    Waarom geeft niemand de waarde van bezinking…?
    Nergens staat een getal …
    Tussen hoeveel en hoeveel bv tussen 1en 10?
    En is 7dan goed?
    Of is 2 bv te laag? Graag een antwoord…dank

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven