Bloedarmoede

Bijgewerkt op 7 november 2023

Wat is bloedarmoede?

Bloedarmoede betekent dat er te weinig hemoglobine in het bloed zit. Hemoglobine is het stofje dat ervoor zorgt dat rode bloedcellen zuurstof kunnen opnemen in de longen en vervolgens kunnen afstaan in de weefsels en organen.

De medische term voor bloedarmoede is ‘anemie’.

Hoe vaak komt ‘t voor?

Bloedarmoede komt heel vaak voor. Per jaar krijgen naar schatting 100.000-200.000 mensen in Nederland bloedarmoede. Omdat de klachten niet altijd op de voorgrond treden weten mensen soms niet dat ze bloedarmoede hebben.

Welke oorzaken zijn er?

Er zijn ontzettend veel verschillende oorzaken voor bloedarmoede. De meest voorkomende oorzaken zijn:

  • tekort aan ijzer (bouwsteen voor hemoglobine); dit kan ontstaan door onvoldoende opname van ijzer uit de voeding, maar ook door verlies van ijzer door een bloeding bijvoorbeeld in het maagdarmkanaal of door veel bloedverlies tijdens de menstruatie. Bloedarmoede door een tekort aan ijzer wordt ook wel ‘ijzergebreksanemie‘ of ‘ferriprieve anemie’ genoemd.
  • afbraak van rode bloedcellen. Dit wordt ook wel ‘hemolyse‘ genoemd en komt voor bij veel verschillende ziektebeelden, zoals bijvoorbeeld hemolytisch-uremisch syndroom.
  • tekort aan vitamine B12 (pernicieuze anemie) of foliumzuur

Zeldzame oorzaken voor het ontstaan van bloedarmoede zijn:

Onderaan deze webpagina vind je een uitgebreid overzicht van oorzaken voor bloedarmoede.

Welke symptomen geeft het?

Als bloedarmoede in korte tijd ontstaat zullen vaak eerder klachten optreden dan wanneer dat geleidelijk gebeurt. In het laatste geval kan het gebeuren dat iemand zich pas bij de dokter meldt als het hemoglobine gehalte in het bloed al heel laag is.

Typische klachten die kunnen optreden zijn:

Soms ook:

Als bloedarmoede langzaam ontstaat zijn er vaak lang geen klachten. Pas als de bloedarmoede ernstig wordt ontstaan dan bovenstaande.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Lichamelijk onderzoek

Een arts zal op grond van de klachten en het lichamelijk onderzoek al snel een idee krijgen van het bestaan van bloedarmoede. Bij lichamelijk onderzoek zijn de slijmvliezen van de mond en de ogen vaak bleek.

bleke conjunctiva bij bloedarmoede
bleke conjunctiva bij bloedarmoede

Ruisje aan het hart

Soms is bij onderzoek van het hart een ruisje hoorbaar. Dit is een zogenaamd ‘uitdrijvingsgeruis’. Het wordt veroorzaakt doordat het hart, als reactie op de bloedarmoede, het bloed harder rond gaat pompen. Hierdoor ontstaat een zogenaamde ‘hyperdynamische circulatie’. Het bloed wordt daarbij sneller door de aortaklep gepompt. Dit kan bij sommige mensen met bloedarmoede als ruisje aan het hart hoorbaar zijn.

Bloedonderzoek in het laboratorium

De diagnose is eenvoudig te bevestigen met bloedonderzoek. Bij bloedonderzoek is het hemoglobine gehalte verlaagd.

Bij mannen is het hemoglobine gehalte normaal gesproken hoger dan 8,1 mmol/l en bij vrouwen 7,5 mmol/l. Als het hemoglobine gehalte lager is dan deze waarden wordt gesproken van bloedarmoede.

Door het laten bepalen van de grootte en de kleur van rode bloedcellen te bepalen krijgt de arts een idee van de oorzaak van de bloedarmoede.

De grootte van de rode bloedcellen wordt met een Engelste term ‘mean corpuscular volume’ of ‘MCV’ genoemd. Het MCV wordt uitgedrukt in femtoliter (fl). Er wordt onderscheid gemaakt tussen:

Een voorbeeld van een microcytaire anemie is bloedarmoede door een tekort aan ijzer. Een voorbeeld van normocytaire anemie is hemolytische anemie. Een voorbeeld van macrocytaire anemie is bloedarmoede door een tekort aan vitamine B12 (pernicieuze anemie).

Zelftests voor bloedarmoede

Er zijn tegenwoordig tests op de markt waarmee mensen zelf thuis kunnen testen of ze bloedarmoede hebben. Voorbeelden van dergelijke testen zijn:

  • FERRI-Check
  • Kernel Multi-check

Behandeling bloedarmoede

In het algemeen zal een arts eerst willen weten wat de onderliggende oorzaak is. Pas als die bekend is kan een geschikte behandeling worden gekozen.

Wanneer echter sprake is van een ernstige bloedarmoede kan de arts besluiten om een bloedtransfusie te geven.

Er zijn ook medicijnen beschikbaar die de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg bevorderen. Deze geneesmiddelen zijn afgeleid van het hormoon erytropoëtine. De generieke naam van dit soort middelen is epoëtine.


Uitgebreid overzicht van oorzaken van bloedarmoede

De aandoeningen en omstandigheden hieronder kunnen aanleiding geven tot het ontstaan van bloedarmoede. Het getal achter de aandoening is een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die aandoening bloedarmoede krijgt.

Oorzaken bloedarmoede >10.000/jaar

Oorzaken bloedarmoede >1.000/jaar

Oorzaken bloedarmoede >100/jaar

Oorzaken bloedarmoede >10/jaar

Oorzaken bloedarmoede <10/jaar

Oorzaken bloedarmoede <1/jaar

Andere talen

Engelse vertaling

anemia

Duitse vertaling

Blutarmut, Anämie

Referenties / Verder lezen

  • J van der Lelie, MHJ van Oers en AEGK von dem Borne, ‘De diagnostiek van anemie’, gepubliceerd in de rubriek ‘Voor de praktijk’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 5 mei 2001; 145(18): pagina’s 866-869.

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 7 oktober 2014
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 14 juni 2020

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven