Bloed in urine

Bijgewerkt op 13 oktober 2021 door Simpto.nl

Bloed in urine – introductie

Bloed in de urine komt regelmatig voor. De medische term voor bloed in de urine is ‘hematurie’. Hematurie kan door veel verschillende aandoeningen en omstandigheden worden veroorzaakt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘macroscopische hematurie’ en ‘microscopische hematurie’.

Macroscopische hematurie

Met macroscopische hematurie wordt bedoeld dat met het blote oog zichtbaar is dat de urine bloed bevat. Het gaat dan meestal om roze verkleuring van de urine of rode verkleuring van de urine. Soms zijn sliertjes bloed zichtbaar in de urine.

Microscopische hematurie

Met microscopische hematurie wordt bedoeld het voorkomen van rode bloedcellen in de urine zonder dat dat met het blote oog zichtbaar is. De urine is dus gewoon geel van kleur. Er moet een microscoop aan te pas komen om de rode bloedcellen te kunnen zien. Er wordt officieel gesproken van microscopische hematurie als onder de microscoop per gezichtsveld gemiddeld minimaal drie rode bloedcellen (erytrocyten) zichtbaar zijn.

Hoe wordt het bepaald?

Een arts kan onderzoek van de urine naar de aanwezigheid van bloed aanvragen. U wordt dan gevraagd om een potje met urine in te leveren bij het laboratorium. Daar wordt bepaald of de urine rode bloedcellen bevat.

Zelf bepalen

Het is ook mogelijk om zelf te testen of er bloed in de urine zit. Dit gebeurt met zelftests voor bloed in de urine. De zelftest bestaat uit een dipstick met kleurencode. De dipstick wordt kort in een potje met verse urine gehouden. Aan de kleurverandering die optreedt kan worden gezien of er bloed in de urine zit.

Kijk voor meer informatie hierover op de webpagina over urinezelftesten.

[hoot_button url=”https://ds1.nl/c/?si=35&li=11507&wi=266764&ws=&dl=gezondheid%2Fzelftesten%2Furinetest%2Furi-screen-uri-screen-smart-10-8718226932372″ target=”blank” size=”medium” align=”center” color=”accent”]Direct Kopen[/hoot_button]

Is het ernstig?

Bloed zit normaal gesproken niet in de urine. Of de aanwezigheid van bloed ernstig is is zo niet te zeggen. Dat hangt namelijk af van de onderliggende oorzaak. De aanwezigheid van bloed in de urine kan onschuldig zijn, bijvoorbeeld ten gevolge van een infectie, bijmenging van bloed door menstruatie, of bloed in urine door zware lichamelijke inspanning. Maar de aanwezigheid van bloed in de urine kan ook een aanwijzing zijn van een ernstige onderliggende ziekte. Daarom is het altijd verstandig om uit te laten zoeken wat de onderliggende oorzaak is.

Oorzaken bloed in urine

Er zijn meer dan honderd verschillende oorzaken voor het voorkomen van bloed in de urine. Sommige oorzaken komen vaak voor, anderen zijn juist zeer zeldzaam. Soms kan geen oorzaak worden gevonden. De meeste oorzaken zijn in één van de volgende categorieën in te delen:

• Infectie van de urinewegen – bijv. nierfilterontsteking (glomerulonefritis), ontsteking van de blaas (cystitis), ontsteking van het nierbekken (pyelonefritis), ontsteking van de prostaat (prostatitis) etc.;
• Irritatie of beschadiging van de urinewegen – bijv. steen in de blaas, steen in de urineleider, steen in de nier etc.;
• Tumor in de urinewegen – kanker van de blaas, kanker in de nier, kanker in de prostaat etc.;
• Medische ingreep aan de urinewegen – bijv. biopsie van de prostaat, verwijdering van de prostaat, verwijdering blaaspoliep etc.;
• Verhoogde bloedingsneiging – bijv. stollingsstoornissen, gebruik van antistollingsmiddelen etc.;
• Oorzaken buiten de urinewegen – bijv. bloedbijmenging tijdens menstruatie.

---

Hematurie – Differentiaaldiagnose (DD)

Hieronder volgt een uitgebreid overzicht van oorzaken voor bloed in de urine. Het getal achter de oorzaak geeft een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak bloed in de urine krijgt.

Vaak voorkomende oorzaken van hematurie (bloed in de urine): >1.000/jaar

• blaasontsteking (acute cystitis) – 144.900
• nierbekkenontsteking (acute pyelonefritis) – 14.891
• menstruatie – 12.320
• verwijdering van de prostaat via de plasbuis (transurethrale prostatectomie) – 9.961
• niersteen (nefrolithiasis) – 8.091
• dubbelzijdige waterzaknier (bilaterale hydronefrose) – 7.392
• chronische ontsteking van de prostaat (chronische prostatitis) – 6.688
• niet-bacteriële prostaatontsteking (niet-bacteriële prostatitis) – 6.384
• blaaskanker (blaascarcinoom) – 4.520
• zware lichamelijke inspanning (acute fysieke belasting) – 4.050
• vergrote prostaat (benigne prostaathypertrofie) – 2.925
• prostaatkanker (prostaatcarcinoom) – 2.714
• chronische eenzijdige verstopping van de urinewegen (chronische unilaterale obstructieve uropathie) – 2.624
• prostaatbiopsie – 2.280
• niersteen in de urineleider (uretersteen) – 2.043
• sporthematurie (inspanningsgebonden hematurie) – 1.966
• eenzijdige verstopping van de urinewegen (acute unilaterale obstructieve uropathie) – 1.680
• ontsteking van de prostaat door bacteriën (acute bacteriële prostatitis) – 1.552
• ontsteking van de bijbal (acute epididymitis) – 1.488
• niersteen in de urineleider (uretersteen) – 1.458
• niercelkanker (niercelcarcinoom) – 1.435
• slecht werkende nieren (acute nierinsufficiëntie) – 1.248
• plotselinge dubbelzijdige verstopping van de urinewegen (acute bilaterale obstructieve uropathie) – 1.232
• ontsteking van de plasbuis (urethritis) – 1.224
• hoge bloeddruk (essentiële hypertensie) – 1.210

Minder vaak voorkomende oorzaken van hematurie (bloed in de urine): <1.000/jaar

• blaassteen – 767
• ziekte van Henoch-Schönlein (IgA vasculitis) – 733
• maligne hypertensie – 716
• afsterven van de nierbuisjes (acute tubulusnecrose) – 629
• vernauwing van de plasbuis (urethrastenose) – 611
• verwonding aan de blaas (traumatisch blaasletsel) – 436
• verwonding aan de urinewegen (letsel van de urinewegen) – 436
• afsterven van nierweefsel door slechte doorbloeding (nierinfarct) – 417
• nierziekte door NSAID’s (NSAID nefropathie) – 406
• nierbloeding (renale bloeding) – 343
• tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie) – 336
• verwonding aan de nier (nierletsel) – 300
• ziekte van Berger (IgA nefropathie) – 260
• gebruik van diclofenac (Voltaren, Cataflam, Arthrotec) – 250
• blaasontsteking door bestraling (bestralingscystitis) – 242
• kindermishandeling – 210
• blaaspoliep – 208
• dunne glomerulaire basaalmembraan – 200
• ontsteking van de nieren bij SLE (lupus nefritis) – 188
• trombose van de nierader (niervenetrombose) – 186
• interstitiële nefritis – 173
• gebruik van acetylsalicylzuur (Aspirine) – 160
• acute myeloïde leukemie (AML) – 137
• infectie in het hart (infectieuze endocarditis) – 134
• katatonie – 125
• gescheurde blaas (blaasruptuur) – 109
• cholesterolpropjes die vastlopen in de nieren (cholesterolembolieën in de nier) – 101
• afsterven van nierpapillen (nierpapilnecrose) – 100

Zeldzame oorzaken van hematurie (bloed in de urine): <100/jaar

• ketamine vergiftiging (ketamine intoxicatie) – 99
• ziekte van Von Willebrand – type 1 – 89
• kanker in het nierbekken (urotheelcelcarcinoom in het pyelum van de nier) – 88
• divertikel van de plasbuis (urethradivertikel) – 85
• focale segmentale glomerulosclerose – 82
• nierbekkenontsteking met granulomen (xanthogranulomateuze pyelonefritis) – 80
• erfelijke cystenieren (dominant overerfbaar) (hereditaire cystenieren (autosomaal dominant)) – 79
• lupus van de huid (cutane lupus erythematosus) – 73
• verwonding van de plasbuis (letsel van de urethra) – 73
• prostaatabces – 69
• SLE – 68
• aantasting van de hersenen door hoge bloeddruk (hypertensieve encefalopathie) – 62
• kelkdivertikel – 59
• blaasschistosomiasis – 56
• gebruik van bloedverdunners (anticoagulantia) – 55
• prostaatsteen – 54
• kanker van het baarmoederslijmvlies (endometriumcarcinoom) – 53
• gescheurde baarmoeder (uterusruptuur) – 53
• nierabces – 53
• pelvien congestiesyndroom – 53
• sarcoïdose – 51
• nierfilterontsteking na infectie met streptococ-bacterie (acute poststreptokokkenglomerulonefritis) – 51
• azijnzuurvergiftiging (azijnzuurintoxicatie) – 50
• microscopische polyangiitis – 50
• syfilis (primaire syfilis) – 47
• fistel tussen vagina en blaas (vesicovaginale fistel) – 47
• kanker van de urineleider (carcinoom van de ureter) – 46
• gescheurde milt door ongeval of verwonding (traumatische miltruptuur) – 45
• syndroom van Goodpasture – 42
• verwonding aan de urineleider (letsel van de ureter) – 38
• vernauwing van de nierslagader (unilaterale nierarteriestenose) – 38
• ziekte van Behçet – 37
• nierfilterontsteking na infectie met streptococ-bacterie (acute poststreptokokkenglomerulonefritis) – 37
• refluxnefropathie – 36
• ziekte van Wegener (granulomatose met polyangiitis) – 35
• diffuse intravasale stolling (DIS) – 34
• adenocarcinoom van de blaas – 33
• gebroken bekken (bekkenfractuur) – 31
• hemolytisch uremisch syndroom (typische HUS) – 29
• membranoproliferatieve glomerulonefritis (type I) – 27
• seminoom – 27
• sponsnieren (medullaire cystenieren) – 27
• bestraling voor prostaatkanker (radiotherapie voor prostaatcarcinoom) – 26
• peniskanker (peniscarcinoom) – 26
• vernauwing van de opening van de plasbuis (meatusstenose) – 24
• splijting van de wand van de grote lichaamsslagader (dissectie van de aorta) – 23
• obstructieve uropathie – 23
• kalkneerslag in de nieren (nefrocalcinose) – 22
• hemorragische cystitis door chemotherapie (chemotherapie-geinduceerde hemorragische cystitis) – 22
• gebruik van vincristine (Oncovin) – 21
• syndroom van Alport – 21
• syndroom van Elsberg (urineretentie door sacrale myeloradiculitis bij HSV-type 2 infectie) – 20
• vernauwing van de overgang van nierbekken naar urineleider (UPJ-stenose) – 20
• terugkerende blaastontsteking (chronische cystitis) – 20
• fistel tussen baarmoeder en blaas (vesico-uteriene fistel) – 19
• gescheurde nier (nierruptuur) – 18
• ziekte van Von Willebrand – type 2 – 18
• vitamine K-tekort (vitamine K-deficiëntie) – 17
• blaasontsteking met gasvorming in de blaaswand (emfysemateuze cystitis) – 17
• antivriesvergiftiging (ethyleenglycolintoxicatie) – 16
• wandelende nier (ptosis van de nier) – 15
• ziekte van Werlhof (idiopathische trombocytopenische purpura) – 15
• fistel tussen dikke darm en blaas (colovesicale fistel) – 15
• tubulointerstitiële nefritis met uveïtis – 15
• mesangiale proliferatieve glomerulonefritis – 14
• sickle cell trait – 14
• kanker van de plasbuis (urethracarcinoom) – 13
• gebruik van Arixtra (fondaparinux) – 13
• nierbekkenontsteking met gasvorming rond de nieren (emfysemateuze pyelonefritis) – 12
• endometriose – 12
• gebruik van Adenuric® (febuxostat) – 11
• gebruik van Pradaxa (dabigatran) – 11
• paddenstoelvergiftiging – 10

Zeer zeldzame oorzaken van hematurie (bloed in de urine): <10/jaar

• fistel tussen dunne darm en blaas (ileovesicale fistel) – 9
• loin pain hematuria-syndroom – 9
• ziekte van Von Willebrand – type 3 – 9
• syndroom van Fraley (calix superior-syndroom) – 9
• hantavirus-infectie – 8
• postpartum eclampsie – 8
• Middellandse zeekoorts (familiaire mediterrane koorts) – 8
• notenkraker syndroom (compressie van de linker v. renalis tussen de a. mesenterica superior en de aorta) – 8
• gebruik van Humira (adalimumab) – 7
• spataderen in de prostaat (prostaatvarices) – 7
• tubereuze sclerose (tubereuze sclerose complex) – 7
• tuberculose van de urinewegen (urogenitale tuberculose) – 6
• endometriose van de blaas – 5
• gebruik van zoledroninezuur (Aclasta) – 5
• gebruik van zoledroninezuur (Zometa) – 5
• invasieve aspergillose (gedissemineerde aspergillose) – 5
• Wilms’ tumor – 5
• ontsteking van de zaadbal (orchitis) – 5
• idiopathische membranoproliferatieve glomerulonefritis (type II) – 5
• gebruik van amitriptyline (Tryptizol, Sarotex) – 5
• cryoglobulinemie type II – 4
• gebruik van heparine – 4
• mixed connective tissue disease – 4
• schistosomiasis – 4
• transfusiereactie (hemolytische transfusiereactie) – 4
• gezwel van de urineleider (uretertumor) – 4
• gebruik van Roaccutane (isotretinoïne) – 4
• steriele blaasontsteking (steriele cystitis) – 3
• crush syndroom – 3
• cryoglobulinemie type III – 3
• verwijding van het uiteinde van de urineleider (ureterocele) – 3
• myelolipoom van de bijnier (adrenaal myelolipoom) – 3
• ziekte van Dent 1 (X-gebonden hypercalciurische nefrolithiasis door een mutatie in het CLCN-5 gen) – 3
• aspirin-like defect – 3
• knokkelkoorts (dengue) – 3
• uitstulping van de blaas in de balzak (scrotale cystocele) – 3
• geïnfecteerde urachuscyste – 2
• afwijkende ligging van de nier (ectopische nier) – 2
• vetpropjes in de bloedvaten van de nieren (cholesterolembolieën in de nieren) – 2
• cryoglobulinemie type I – 2
• draaiing van de baarmoeder (torsie van de uterus) – 2
• gebruik van cyclofosfamide (handelsnaam: Endoxan®) – 2
• misvormde bloedvaten in de nier (arterioveneuze malformatie in de nier) – 2
• kanker van spierweefsel in de blaas (rabdomyosarcoom in de blaas) – 2
• ziekte van Fabry (alfa-galactosidase A deficiëntie) – 2
• sikkelcelziekte (sikkelcelanemie) – 2
• gebruik van Eliquis (apixaban) – 2
• gebruik van voriconazol (Vfend) – 2
• tekort aan bloedplaatjes door infectie met de Helicobacter-bacterie (H. pylori-geïnduceerde trombocytopenie) – 2
• essentiële cryoglobulinemische vasculitis – 2
• gebruik van amikacine injectie/infuus – 2
• ziekte van Glanzmann (Glanzmann-thrombastenie) – 2
• toxoplasmose (systemische toxoplasmose) – 1,5
• infarct van de prostaat (prostaatinfarct) – 1,4
• spataderen in de blaas (blaasvarices) – 1,4
• ziekte van Dent 2 (X-gebonden hypercalciurische nefrolithiasis door een mutatie in het OCRL1-gen) – 1,4
• syndroom van Münchhausen by proxy – 1,2
• gebruik van Cymevene (ganciclovir) – 1,1

Extreem zeldzame oorzaken van hematurie (bloed in de urine): <1/jaar

• anaplasmose (humane granulocytaire anaplasmose) – 0,9
• polyarteritis nodosa – 0,9
• hemofilie A (factor VIII-deficiëntie) – 0,8
• syndroom van Von Hippel-Lindau – 0,8
• erfelijke amyloïdose van de nier (hereditaire renale amyloïdose) – 0,8
• IgM nefropathie – 0,8
• cystinurie – 0,7
• syndroom van Barakat (hypoparathyroïdie – doofheid – nierziekte syndroom) – 0,4
• verworven hemofilie A – 0,3
• syndroom van Evans – 0,3
• gebruik van eptifibatide (Integrelin) – 0,3
• gebruik van nilotinib (Tasigna) – 0,2
• tekort aan stollingsfactor X (factor X deficiëntie) – 0,2
• dengue hemorrhagische koorts – 0,2
• gebruik van Brilique (ticagrelor) – 0,2
• gebruik van Copaxone (glatirameer) – 0,2
• hemofilie C (factor XI-deficiëntie) – 0,15
• hemofilie B (factor IX-deficiëntie) – 0,14
• gebruik van Yervoy (ipilimumab) – 0,14
• gebruik van chloorpromazine (Largactil) – 0,13
• gebruik van lenalidomide (Revlimid) – 0,10
• HLRCC-syndroom (hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer-syndroom) – 0,10
• ross-river-virus infectie – 0,08
• Ebola koorts (Ebola hemorrhagische koorts) – 0,07
• leukocyte adhesion deficiency type 3 – 0,03
• Omsk hemorrhagic fever – 0,02

---

Synoniemen

Synoniemen of aanverwante onderwerpen van bloed in urine zijn bloed in de urine, hematurie, haematurie, hematuria, rode bloedcellen in de urine, erytrocyturie, erytrocyten in de urine, bloed bij urine, bloed bij de urine, roze urine, rode urine, roze verkleuring urine, rode verkleuring urine, roze verkleuring van de urine, en rode verkleuring van de urine.

---

Uitgegeven door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 6 november 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 24 april 2018