Differentiaal diagnose

Differentiaal Diagnose (DD) – Betekenis

Met ‘differentiaal diagnose‘ – of ‘differentiële diagnose‘ – wordt bedoeld een mogelijke oorzaak van een bepaalde klacht of afwijking. Je kunt je dit het best voorstellen als een lijstje van mogelijke oorzaken voor een bepaalde klacht. Op de afbeelding hieronder een voorbeeld van een differentiaal diagnose voor het symptoomhoesten‘.

voorbeeld van een differentiaal diagnose voor het symptoom 'hoesten'
voorbeeld van een differentiaal diagnose voor het symptoom ‘hoesten’

Veel gebruikte afkortingen voor de term differentiaal diagnose zijn DD, DDx, en ΔΔχ.

Hoe wordt de DD gebruikt?

Artsen stellen – als ze een patiënt met een bepaalde klacht zien – voor zichzelf vaak een differentiaal diagnose op. In de praktijk betekent dat dat ze een lijstje met mogelijke diagnoses in hun hoofd hebben. Naarmate er meer informatie over de patiënt beschikbaar komt zullen bepaalde diagnoses meer waarschijnlijk, en andere minder waarschijnlijk worden. De arts zal op die manier zoveel mogelijk informatie willen verkrijgen om tot een uiteindelijke definitieve diagnose te komen.

Stellen van een diagnose

Artsen gebruiken een stapsgewijze methode om tot een diagnose te komen. De eerste stap bestaat uit het verzamelen van informatie over de klacht van de patiënt. Bij de hoofdklacht – bijvoorbeeld ‘hoofdpijn‘ – zal de arts direct al een differentiaal diagnose (rijtje van meest waarschijnlijke oorzaken) paraat hebben. Door specifieke vragen te stellen kan deze eerste differentiaal diagnose worden aangepast: ‘Waar zit de hoofdpijn?’, ‘Is de hoofdpijn plotseling of geleidelijk ontstaan?’, ‘Heeft u ook andere klachten, zoals bijvoorbeeld koorts?’ etc. De arts zal hiermee ernstige oorzaken van hoofdpijn willen uitsluiten en een beter beeld krijgen over de daadwerkelijk oorzaak van de klacht.

Naast het stellen van vragen heeft de arts nog andere manieren om informatie over de patiënt te krijgen. Dat kan door lichamelijk onderzoek te doen en door aanvullend onderzoek aan te vragen. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit laboratoriumonderzoek of beeldvormend onderzoek. Hoe meer afwijkingen bij dit aanvullend onderzoek aan het licht komen des te groter de kans dat de oorzaak van de klacht kan worden achterhaald.

Soms komt het voor dat tijdens het vraaggesprek met de patiënt, of bij lichamelijk onderzoek of aanvullend onderzoek, een afwijking wordt gevonden die heel kenmerkend is voor een ziekte. In dat geval wordt gesproken van een ‘pathognomonisch’ teken of kenmerk. De aanwezigheid ervan betekent vrijwel onmiddelijk dat de betreffende ziekte de oorzaak van de klachten is. De afwezigheid ervan sluit de betreffende ziekte vrijwel uit.

Om geen mogelijke oorzaken te vergeten wordt soms een ezelsbruggetje gebruikt. Zo staan de letters van het woord ‘VINDICATEM’ voor de volgende categorieën van mogelijke oorzaken:

  • Vasculair = oorzaak houdt verband met een verminderde doorbloeding;
  • Inflammatoir of infectieus = oorzaak houdt verband met een ontsteking of infectie;
  • Neoplastisch = oorzaak is een tumor;
  • Degeneratief / Deficiëntie / Drugs = oorzaak houdt verband met slijtage, tekort aan een bepaald voedingsstof of enzym in het lichaam, of met het gebruik van drugs;
  • Intoxicatie / Iatrogeen = oorzaak houdt verband met inname van een stof (medicijnen of giftige stoffen) of met een medische ingreep of behandeling;
  • Congenitaal = oorzaak houdt verband met een aangeboren aandoening of afwijking;
  • Autoimmuun / Allergie = oorzaak houdt verband met een afweerstoornis of allergie;
  • Traumatisch = oorzaak houdt verband met een opgelopen fysiek of psychisch letsel (trauma);
  • Endocrien = oorzaak houdt verband met een hormonale afwijking;
  • Metabool = oorzaak houdt verband met een stofwisselingsziekte.

DD-applicaties

Sinds de komst van computers wordt er gewerkt aan computersystemen die helpen met het opstellen van een differentiaaldiagnose. Met de komst van smartphones heeft dat een nog grotere vlucht genomen. Nadeel van veel applicaties (‘apps’) voor differentiaaldiagnose is dat ze vrij summier zijn. Ze bevatten een beperkt aantal symptomen en diagnoses.


Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven