Zwangerschapsvergiftiging

Bijgewerkt op 11 november 2022

Wat is zwangerschapsvergiftiging?

Zwangerschapsvergiftiging is een aandoening die optreedt tijdens de zwangerschap waarbij sprake is van een hoge bloeddruk (= hypertensie) en verlies van eiwit in de urine (= proteïnurie). De medische naam voor zwangerschapsvergiftiging is pre-eclampsie.

Hoe vaak komt het voor?

Zwangerschapsvergiftiging komt regelmatig voor. De aandoening wordt bij ongeveer 2,5% van de zwangeren vastgesteld. Dat betekent dat jaarlijks zo’n 4.500 zwangere vrouwen ermee te maken krijgen.

Bij wie komt het voor?

Zwangerschapsvergiftiging komt voor bij zwangere vrouwen, in de tweede helft van de zwangerschap (na de 20ste zwangerschapsweek). Een heel enkel keertje ontstaat de aandoening net na de bevalling. De aandoening komt vooral voor bij vrouwen die voor ‘t eerst zwanger zijn. Van hen krijgt ongeveer 5% een zwangerschapsvergiftiging.

Het risico op het krijgen van zwangerschapsvergiftiging is verhoogd onder de volgende omstandigheden:

  • tijdens eerdere zwangerschap ook zwangerschapsvergiftiging gehad
  • voor de zwangerschap al bekend met hoge bloeddruk (hypertensie), nierziekte en/of suikerziekte
  • bij een meerlingzwangerschap
  • bij bepaalde immunologische aandoeningen, zoals het antifosfolipid-syndroom
  • als het ongeboren kind een genetische afwijking heeft

Wat is de oorzaak?

De oorzaak is niet helemaal duidelijk. In ieder geval lijkt het probleem te liggen in een vernauwing van bloedvaten in zowel het lichaam van de moeder als in de placenta. Waarom deze vernauwing optreedt is onduidelijk. Mogelijk spelen antistoffen tegen het ongeboren kind een rol. Daarnaast spelen erfelijke factoren ook een rol, aangezien de aandoening soms in families voorkomt. Ook lijkt de manier waarop de placenta vastzit in de baarmoeder een rol te spelen.

Welke symptomen geeft het?

De onderstaande symptomen kunnen voorkomen. Het percentage achter de klacht geeft aan bij hoeveel van de patiënten met zwangerschapsvergiftiging de betreffende klacht voorkomt.

  • aankomen in gewicht – 95%
  • hoge bloeddruk – 94%
  • schuimende urine – 91%
  • dikke buik – 90%
  • hoofdpijn – 71%
  • ongeboren baby is klein voor de duur van de zwangerschap – 65%
  • dikke onderbenen – 45%
  • dikke voeten – 40%
  • dikke enkels – 35%
  • dikke benen – 30%
  • duizeligheid – 28%
  • draaiduizeligheid – 25%
  • misselijk – 21%
  • tintelend of prikkelend gevoel in de vingers – 20%
  • braken – 18%
  • kortademigheid – 18%
  • snel geïrriteerd of boos – 17%
  • knellend gevoel boven in de buik – 15%
  • buikpijn – 14%
  • flikkerende plek zien – 14%
  • slecht zien met één oog – 14%
  • dikke handen – 13%
  • gezwollen gezicht – 13%
  • minder plassen – 13%
  • slecht zien met beide ogen – 11%
  • doodgeboorte – 10%
  • minder leven voelen – 10%
  • pijn boven in de buik – 9%
  • lichtflitsen zien – 7%
  • grijze vlek zien – 6%
  • sterretjes zien – 5%
  • onscherp zien met beide ogen – 4%
  • opgewonden – 3%
  • stuiptrekkingen – 2%
  • lichaam trekt zich in een kramp – 2%
  • zich niet lekker voelen – 2%
  • verlies van bewustzijn – 0,2%
  • coma – 0,1%

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Lichamelijk onderzoek

De arts kan bij lichamelijk onderzoek aanwijzingen vinden voor het bestaan van zwangerschapsvergiftiging. Het vasthouden van vocht zal vaak leiden tot oedeem aan de voeten en handen en de bloeddruk is verhoogd.

Laboratoriumonderzoek

Het eiwit gehalte in de urine is meestal verhoogd. Het aantal bloedplaatjes in het bloed kan verlaagd zijn. De waarde van bepaalde leverenzymen (ALAT & ASAT) in het bloed kan verhoogd zijn.

De diagnose wordt gesteld door – bij herhaling – een verhoogde bloeddruk vast te stellen en tevens een verhoogde uitscheiding van eiwitten in de urine.

Wat is de behandeling?

De enige manier om de aandoening te genezen is door de geboorte van het kind. Maar omdat het kind vaak nog niet voldragen is zal het vaak nodig zijn om de klachten met medicijnen te behandelen. Zo zal de verhoogde bloeddruk moeten worden behandeld met geneesmiddelen tegen een hoge bloeddruk (antihypertensiva). Daarnaast is het van belang om bedrust te houden.

Als het moment gekomen is dat het ongeboren kind levensvatbaar is maar de bevalling nog niet spontaan op gang komt kan besloten worden de bevalling in te leiden of het kind te halen met een keizersnede.

Beloop en prognose

Zwangerschapsvergiftiging is een ernstige aandoening die een aantal vervelende complicaties met zich mee kan brengen. Complicaties zijn nadelige effecten van een ziekte. Zo is het risico op een placentaloslating verhoogd, kan nierfalen ontstaan en kan oedeem van de longen optreden. Bij het ongeboren kind kan de groei achterblijven. De kans op vroeggeboorte of overlijden van het kind is ook verhoogd.

Ongeveer 7% van de vrouwen met zwangerschapsvergiftiging krijgt het zogenaamde HELLP-syndroom. Een klein gedeelte krijgt eclampsie. Eclampsie is een ernstige aandoeningen waarbij de hersenen worden aangetast waardoor stuipen (convulsies) optreden.

Engelse term

pre-eclampsia

ICD-10 code

O14

Synoniemen

pre-eclampsie, preeclampsie

Verder lezen / Referenties

  • LA Magee, KH Nicolaides, P von Dadelszen, ‘Preeclampsia‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Review article’ van The New England Journal of Medicine van 12 mei 2022; 386(19): pagina’s 1817-1832.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven