Ziekte van Waldenström

Bijgewerkt op 27 december 2021 door Simpto.nl

Wat is de ziekte van Waldenström?

De ziekte van Waldenström is een vorm van lymfeklierkanker (lymfoom) waarbij bepaalde bloedcellen zich ongeremd gaan vermenigvuldigen. Het gaat hier om zogenaamde B-lymfocyten in het beenmerg. Deze B-lymfocyten ontwikkelen zich tot zogenaamde plasmacellen. Dat zijn cellen die afweerstoffen aanmaken, in dit geval zogenaamd immuunglobuline M (IgM). Door ophoping van dit IgM kunnen allerlei klachten ontstaan.

Wetenschappelijke namen die voor deze ziekte gebruikt worden zijn ‘macroglobulinemie van Waldenström’ of kortweg ‘macroglobulinemie’, ‘morbus Waldenström’ of ‘lymfoplasmacytair lymfoom’.

Hoe vaak komt ’t voor?

De ziekte van Waldenström is een zeldzame ziekte. De ziekte wordt jaarlijks bij naar schatting 75 mensen in Nederland vastgesteld.

Bij wie komt het voor?

De ziekte komt vooral voor op oudere leeftijd en vaker bij mannen dan bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd waarop de ziekte wordt ontdekt ligt rond de 60 jaar.

Wat is de oorzaak?

Het is niet helemaal duidelijk waarom deze ziekte ontstaat.

Welke symptomen geeft het?

Bij deze ziekte kunnen veel verschillende klachten optreden. Naast algemene klachten van een kwaadaardige ziekte – zoals afvallen, koorts, nachtzweten, en gebrek aan eetlust – kunnen allerlei symptomen optreden die direct het gevolg zijn van de groei van de afwijkende cellen.

Doordat de B-lymfocyten zich snel vermenigvuldigen in het beenmerg zullen ze andere cellen verdringen. Daardoor kan een tekort ontstaan van verschillende bloedcellen (die in het beenmerg worden aangemaakt). Een tekort aan rode bloedcellen kan zo tot bloedarmoede (anemie) leiden, met moeheid als klacht. Een tekort aan witte bloedcellen kan leiden tot een verminderde weerstand en dus het krijgen van infectieziekten. Een tekort aan bloedplaatjes kan leiden tot blauwe plekken, bloedingen (bijv. bloedneus, bloedend tandvlees) en nabloedingen na ingrepen of operaties. Die bloedingen kunnen ook weer bijdragen aan het ontstaan van bloedarmoede.

Doordat de plasmacellen grote hoeveelheden IgM-antistoffen aanmaken kan het bloed stroperig worden. Er wordt dan gesproken van een ‘verhoogde viscositeit van het bloed’. Hoe dikker het bloed wordt des te moeilijker de bloeddoorstroming. Uiteindelijk kan dit tot klachten leiden zoals wazig zien bij afgenomen doorbloeding van de ogen, en witte verkleuring of pijn aan de vingers door afgenomen doorbloeding van de vingers. De combinatie van deze klachten wordt wel het ‘hyperviscositeitssyndroom’ genoemd.

Niet iedereen met deze ziekte hoeft klachten te hebben.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt gesteld met behulp van laboratoriumonderzoek.

Laboratoriumonderzoek

De bloedbezinkingssnelheid zal meestal verhoogd zijn. Dit komt echter bij veel verschillende ziektebeelden voor en is dus niet kenmerkend voor deze ziekte.

Kenmerkend voor deze ziekte is een ophoping van zogenaamde plasmacellen in het beenmerg. Dit kan worden aangetoond door een beenmergpunctie te verrichten. Als het zo verkregen materiaal onder de microscooop wordt beoordeeld zal een overmaat aan plasmacellen zichtbaar zijn. Zie afbeelding hieronder.

plasmacellen bij de ziekte van Waldenström
plasmacellen in het beenmerg

Ook kenmerkend voor de ziekte van Waldenström is een verhoogd gehalte aan zogenaamde IgM-antistoffen in het bloed. Dit zijn antistoffen die door plasmacellen worden aangemaakt.

Doordat plasmacellen andere bloedcellen in het beenmerg verdringen is er vaak sprake van bloedarmoede (anemie). Ook kunnen het aantal witte bloedcellen en het aantal bloedplaatjes in het bloed verlaagd zijn. Dit laatste wordt trombopenie of trombocytopenie genoemd.

Wat is de behandeling?

Er zijn verschillende mogelijkheden om de ziekte van Waldenström te behandelen. De behandelend arts zal per patiënt bepalen wat voor hem/haar de beste behandelstrategie is. Hieronder een opsomming van de verschillende mogelijkheden:

  • Chemotherapie: verschillende antikankermiddelen (cytostatica) worden gebruikt, waaronder chloorambucil (merknaam: Leukeran), fludarabine en cyclofosfamide; soms worden combinaties van antikankermiddelen en corticosteroïden gebruikt, zoals bijvoorbeed de CVP-kuur, bestaande uit cyclofosfamide, vincristine en prednison.
  • Plasmaferese: plasmaferese wordt verricht om de grote hoeveelheid antistoffen uit het bloed te halen; dit veroorzaakt namelijk een verhoogde viscositeit (stroperigheid) van het bloed waardoor klachten en complicaties kunnen optreden;
  • Stamceltransplantatie: deze behandeling bevindt zich nog in een experimentele fase;
  • Bestraling (radiotherapie): dit wordt toegepast als er sprake is van lymfeklierzwellingen die klachten geven.

Beloop en prognose

De ziekte van Waldenström is niet direct levensbedreigend. De meeste patiënten zullen uiteindelijk wel overlijden ten gevolge van de ziekte, maar dat is meestal pas vele jaren na het stellen van de diagnose.

Complicaties

Een zeldzame complicatie van de ziekte van Waldenström is het syndroom van Bing-Neel. Hierbij dringen plasmacellen de hersenen en het ruggenmerg binnen. Dit kan leiden tot allerlei klachten zoals hoofdpijn, moeheid, verwardheid, vergeetachtigheid, doof gevoel aan de tenen en/of vingers etc. Het syndroom van Bing-Neel wordt behandeld met intrathecale chemotherapie. Hierbij worden antikankermiddelen in het hersenvocht in de ruimte binnen de ruggenmergvliezen gespoten. Dit kan worden gecombineerd met bestraling op de plaats van de afwijkingen in het ruggenmerg of de hersenen.

Historie

De ziekte van Waldenström is genoemd naar de Zweedse arts Dr Jan G Waldenström. Hij beschreef de aandoening voor het eerst in 1944.

ziekte van Waldenström - naamgever Dr Jan G Waldenström
Dr Jan G Waldenström (1906-1996)

Engelse vertaling

Waldenström’s macroglobulinemia, lymphoplasmacytic lymphoma

ICD10-code

C88.0

Synoniemen

Andere namen voor de ziekte van Waldenström zijn Waldenström’s macroglobulinemie, lymfoplasmacytair lymfoom, lymfoplasmacytair lymfoom, en macroglobulinemie van Waldenström.


Uitgegeven door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 4 november 2014
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 24 mei 2017

3 gedachten over “Ziekte van Waldenström”

  1. Hallo, mijn naam is Lydia en onlangs is er bij mijn echtgenoot de ziekte van Waldenstörm vastgesteld. Nu de vraag is , is er een praatgroep in België waar we meer over de ziekte kunnen te weten komen en ook om in contact te komen met lotgenoten over het verloop van de ziekte.

  2. Tineke Dek

    goedemorgen,

    Mijn naam is Tineke Dek en heb sinds 10 jaar de ziekte van Waldenström.
    Ik word hiervoor niet behandeld, want mijn arts vindt dat mij bloedwaarden goed zijn
    Het is staiel. Ik heb ook een melanoom in mijn milt. Die is redelijk groot, maar groeitniet of nauwelijks.
    Mijn vraag is: ik heb overal pijn nu. Ik heb vooral pijn in mijn spieren, enkels, voetzolen en als ik mijn handen dicht knijp doet het zeer. Heb weinig kracht.
    Van mijn arts heb ik chloorthiazide gekregen om meer vocht te verliezen. Op het doosje staat: tegen hart en bloedvaten.
    Wat moet ik mij hierbij voorstellen? Een second opinion?
    Ik weet het niet meer en ben ook erg moe.
    Met vriendelijke groet,
    Tineke Dek. 67 jaar (20 mei 1948).

    1. Hallo mevrouw Dek,
      Misschien is het een goed idee om de dokter die de ziekte van Waldenström behandelt nog eens te raadplegen. Door deze ziekte kan namelijk de stroperigheid (viscositeit) van het bloed toenemen. Door gebruik van chloorthiazide (een plasmiddel) neemt die stroperigheid eerder verder toe dan af. De toegenomen stroperigheid van het bloed kan de doorbloeding van handen, voeten etc. belemmeren. Mogelijk is dat een verklaring voor uw klachten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven