Bijgewerkt op 24 juni 2023 door Simpto.nl
Wat is de ziekte van Still?
De ziekte van Still is een vorm van reuma die vooral voorkomt bij jonge kinderen. Een andere naam voor de ziekte van Still is systemische jeugdreuma. Soms beginnen de klachten pas op jongvolwassen leeftijd. In dat geval wordt gesproken van adult-onset Still disease, of afgekort AOSD. De ziekte van Still is een zogenaamde auto-inflammatoire aandoening.
Dit artikel gaat over oorzaak, symptomen, diagnostiek en behandeling van de ziekte van Still.
Hoe vaak komt het voor?
De ziekte van Still is zeldzaam. Jaarlijks wordt deze aandoening in Nederland enkele tientallen malen vastgesteld.
Wat is de oorzaak?
De ziekte van Still is niet goed bekend.
Welke symptomen geeft het?
Kinderen met de ziekte van Still kunnen de volgende klachten en ziekteverschijnselen hebben:
- koorts
- vaak met hoge koortspieken
- spierpijn
- ontstoken gewrichten:
- pijn aan de gewrichten
- gewrichten voelen warm aan
- gewrichten zijn gezwollen
- rode verkleuring van de huid rond de gewrichten
- huidafwijkingen:
- rode of roze vlekjes op de huid
- rode of bruine bultjes op de huid
- vergrote lymfeklieren
Verder kunnen complicaties optreden, waaronder longontsteking (pneumonie) en ontsteking van het hartzakje (pericarditis). Ook de milt en de lever kunnen ontstoken raken.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts kan de diagnose stellen op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek en de resultaten van bloedonderzoek en röntgenonderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek zijn er vaak tekenen van ontsteking van de gewrichten. Dat betekent dat gewrichten rood, gezwollen en warm kunnen zijn. Verder kunnen vergrote lymfeklieren voelbaar zijn. Dit wordt lymfadenopathie genoemd. Bij sommige mensen met de ziekte van Still is een vergrote milt voelbaar. Dit wordt splenomegalie genoemd.
Bloedonderzoek
In het bloed zijn de zogenaamde ontstekingsparameters vrijwel altijd verhoogd. Dat betekent een verhoogd CRP-gehalte en een verhoogde bloedbezinking (BSE). Ook kunnen de leverenzymen ALAT en ASAT verhoogd zijn. Verder kan er sprake zijn van bloedarmoede (verlaagd hemoglobine gehalte) en een verhoogd ferritine gehalte.
Wat is de behandeling?
Mensen met de ziekte van Still worden meestal behandeld door een reumatoloog. De behandeling bestaat uit geneesmiddelen. Meestal worden geneesmiddelen voorgeschreven die pijn en ontsteking tegengaan, zoals NSAIDs. Als deze middelen onvoldoende resultaat geven kunnen anti-reumamedicijnen (DMARDs) worden voorgeschreven. Ook worden soms, net als bij andere auto-immuunziekten, corticosteroïden en afweeronderdrukkende geneesmiddelen voorgeschreven. Voorbeelden van deze laatste groep zijn azathioprine en methotrexaat.
Synoniemen
systemische jeugdreuma, AOSD, adult-onset Still disease, volwassen vorm van de ziekte van Still, adulte vorm van de ziekte van Still
Engelse vertaling
Still’s disease, Still disease, systemic onset juvenile rheumatoid arthritis
ICD10-code
M08.2