Bijgewerkt op 24 juli 2021
Wat is de ziekte van Sever?
De ziekte van Sever is een ziekte waarbij het hielbeen bij de aanhechting van de achillespees geïrriteerd is. Dit leidt tot pijn aan de hiel, vooral bij lopen en sporten. De ziekte komt vooral voor bij kinderen in de leeftijdsgroep 7-15 jaar. De ziekte is genoemd naar de Amerikaanse arts Dr JW Sever. Hij beschreef de aandoening als eerste in 1912. De medische naam voor de ziekte van Sever is ‘apophysitis calcanei’.
Symptomen
De ziekte van Sever kan de volgende klachten veroorzaken (in afnemende frequentie):
- pijn aan de hiel
- vooral pijn aan de achterkant van de hiel
- soms pijn aan beide hielen
- pijn keert steeds terug of is aanhoudend aanwezig
- stijf gevoel aan de hiel
- moeite met hardlopen
- mank lopen
- moeite met lopen
- hoog voetgewelf
- platvoeten
- pijn onder de hiel
- neiging om op de tenen te gaan lopen
- op de tenen lopen
Hoe vaak komt het voor?
De ziekte van Sever komt niet zo heel vaak voor. Jaarlijks wordt deze diagnose in Nederland naar schatting zo’n 500 keer gesteld.
Bij wie?
De meeste patiëntjes zijn jongens in de leeftijdsgroep van 8-15 jaar. De aandoening komt ongeveer 2,5x vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Meisjes zijn gemiddeld iets jonger dan jongens als ze de aandoening krijgen.
Oorzaak
De ziekte van Sever wordt veroorzaakt doordat in de puberteit het skelet en de spieren niet even snel groeien. Daardoor komt de aanhechting van de achillespees – de pees van de kuitspier – onder grote spanning te staan.
Door de spanning ontstaan kleine scheurtjes in de groeiplaat van het hielbeen. Dit veroorzaakt irritatie van het bot en de aanhechting van de achillespees.
De groeiplaat van het hielbeen van een jongen van 11 jaar is zichtbaar op de röntgenfoto hieronder (pijltjes). Zolang de groeiplaat niet is vergroeid met het hielbeen kan de ziekte van Sever optreden.
Risicofactoren voor het ontstaan van de aandoening zijn activiteiten waarbij de achillespees herhaaldelijk of langdurig onder spanning staat. Denk daarbij aan sporten waarbij veel gerend en gesprongen wordt. De aandoening kan ook optreden bij lange afstanden wandelen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Kinderen met deze aandoening worden vaak door de huisarts naar een orthopeed verwezen. De orthopeed zal op grond van de klachten en het lichamelijk onderzoek de diagnose kunnen stellen.
Lichamelijk onderzoek
Aan de hiel zelf is meesta niks of weinig te zien. Als de arts echter knijpt ter hoogte van de groeiplaat van het hielbeen zal de patiënt daarbij pijn aangeven.
Beeldvormend onderzoek
Op een röntgenfoto zijn geen afwijkingen te zien. Op een MRI-scan zijn slechts geringe afwijkingen te zien. Toch wordt dit onderzoek soms gedaan om andere oorzaken van hielpijn uit te sluiten.
Wat is de behandeling?
Er zijn verschillende manieren waarop de ziekte van Sever kan worden behandeld.
Rust
Behandeling van de ziekte van Sever bestaat uit het nemen van rust. Dat betekent minder sporten. In ernstige gevallen kan worden besloten gedurende enkele weken voet en enkel met behulp van gipsverband vast te zetten.
Daarnaast kunnen fysiotherapie en podotherapie een belangrijke rol spelen bij het herstel.
Fysiotherapie
De fysiotherapeut kan oefeningen voorschrijven ter verbetering kracht, beweeglijkheid en balans van het lichaam. Dat helpt namelijk voorkomen dat er overmatige belasting op voet en enkelgewricht terecht komt. Vermindering van belasting van de voet helpt de klachten te verlichten.
Als de fysiotherapeut een afwijkende stand van de voeten constateert zal vaak door worden verwezen naar een podotherapeut.
Podotherapie
De podotherapeut zal de stand van de voeten onderzoeken. Als er sprake is van een afwijkende stand kan dit gecorrigeerd worden. Dat gebeurt vaak met bijvoorbeeld een inlegzool of een hakverhoging.
Met juiste behandeling zullen de klachten na enkele weken duidelijk verminderen.
Beloop en prognose
De ziekte van Sever is een vervelende maar onschuldige aandoening. Het is vooral vervelend voor kinderen die graag sporten. Zij moeten noodgedwongen gedurende een langere tijd rust houden. Dat valt niet altijd mee als je vol energie zit.
De ziekte van Sever gaat vanzelf over als het kind volgroeid is. Dat kan – afhankelijk van de leeftijd waarop de klachten beginnen – maanden tot jaren duren.
De ziekte heeft geen invloed op de levensverwachting.
Engelse vertaling
Sever’s disease, calcaneal apophysitis
Synoniemen
Andere namen voor ziekte van Sever zijn apophysitis van de calcaneus, apophysitis calcanei, apofysitis van de calcaneus, ziekte van Sever-Schinz, apofysitis calcanei, morbus Sever, en M. Sever.
Verder lezen / Referenties
- JW Sever, ‘Apophysitis of the Os Calcis’, gepubliceerd in de New York Medical Journal van 1912; 95: pagina’s 1025-1029.
- J Wiegerinck, B Oudhof, H van Weert, P Struijs, ‘Hielpijn bij kinderen’ gepubliceerd in ‘Huisarts & Wetenschap’ van Juni 2012; 55(6): pagina’s 260-265.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 11 oktober 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 11 oktober 2017