Ziekte van Krabbe

Bijgewerkt op 6 februari 2023

Wat is de ziekte van Krabbe?

De ziekte van Krabbe is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte waarbij vetten zich ophopen in de cellen van het lichaam, waaronder ook hersencellen. De aandoening wordt veroorzaakt door een foutje in het DNA.

De ziekte is genoemd naar de Deense neuroloog Dr Knud Krabbe (1885–1961). Hij beschreef de aandoening als eerste in de medische literatuur.

Dr Knud Krabbe (1865-1961) - naamgever van de ziekte van Krabbe
Dr Knud Krabbe (1865-1961) – naamgever van de ziekte van Krabbe – bron: Neurosciences and History in Images (NHI)

Hoe vaak komt het voor?

De ziekte van Krabbe is een zeer zeldzame ziekte. Jaarlijks wordt deze aandoening in Nederland slechts enkele malen vastgesteld.

Wat is de oorzaak?

De ziekte van Krabbe wordt veroorzaakt door een foutje in het DNA. Meestal gaat het om een stukje DNA op chromosoom 14. Dit stukje DNA wordt het GALC-gen genoemd. Het is verantwoordelijk voor de aanmaak van een bepaald enzym. Dit enzym wordt galactocerebrosidase (GALC) genoemd. Dit enzym speelt een belangrijke rol bij de vorming van de zenuwschede. Dit is een soort van isolerende laag rondom zenuwcellen en hersencellen.

Door de afwijking (mutatie) van het GALC-gen wordt onvoldoende galactocerebrosidase door het lichaam aangemaakt. Hierdoor kan de vorming van zenuwschedes niet goed plaatsvinden. De stofjes die normaal gesproken worden gebruikt voor de aanmaak van zenuwschedes hopen zich daarvoor in de plaats op in de zenuwcellen en hersencellen. Dit leidt op den duur tot schade aan deze cellen. Het gevolg is dat allerlei vervelende neurologische klachten kunnen optreden.

In zeldzame gevallen wordt de ziekte van Krabbe veroorzaakt door een afwijking (mutatie) van een stukje DNA op chromosoom 10. Dit stukje DNA wordt het PSAP-gen genoemd. Het is verantwoordelijk voor de aanmaak van een eiwit dat sfingolipide-activator-proteine saposine-A wordt genoemd. Dit eiwit is van belang voor de werking van het enzym galactocerebrosidase.

Hoe erft het over?

De ziekte van Krabbe erft autosomaal recessief over. Dat wil zeggen dat van beide ouders een afwijkend GALC-gen moet worden geerfd om de ziekte te krijgen. De ouders zijn zelf meestal ‘drager’ van het afwijkende gen. Ze hebben op het ene chromosoom 14 een afwijkende versie van het GALC-gen en op het andere chromosoom 14 een normale versie. Omdat ze ook een normale versie van het GALC-gen hebben zullen ze zelf nog voldoende galactocerebrosidase aan kunnen maken. Ze hebben daarom zelf geen symptomen van de ziekte.

De kans dat ouders die allebei drager van een afwijkend GALC-gen zijn een kind krijgen met de ziekte van Krabbe is 25%. De kans dat ze het afwijkende gen namelijk doorgeven aan hun kind is voor beide ouders 50%. Dus de kans dat ze allebei het afwijkende gen doorgeven is 50% x 50% = 25%. Statistisch gezien zal dus een kwart van hun nageslacht de ziekte hebben.

Welke symptomen geeft het?

De klachten beginnen meestal op jonge leeftijd, vaak al voor de eerste verjaardag. Bij sommige mensen met deze ziekte beginnen de klachten echter pas op latere leeftijd.

Symptomen die op kunnen treden zijn onder andere:

  • krachtsverlies
  • verlies van aangeleerde vaardigheden, zoals bijvoorbeeld lopen
  • continu aangespannen spieren (spierhypertonie)
  • trekkingen van armen en/of benen
  • onverklaarde koorts
  • verlies van gezichtsvermogen
  • moeite met slikken
  • slechthorendheid

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Kinderen met deze ziekte worden vanwege de klachten vaak verwezen naar een kinderneuroloog. Deze arts kan de diagnose vermoeden op grond van de symptomen, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek en de resultaten van zenuwgeleidingsonderzoek, elektroencefalografie (EEG) en beeldvormend onderzoek van de hersenen. Verder onderzoek naar de activiteit van het enzym GALC in zogenaamde fibroblasten, weefselonderzoek van zenuwweefsel, en DNA-onderzoek kunnen de diagnose bevestigen.

Wat is de behandeling?

Er bestaat nog geen behandeling waarmee de ziekte van Krabbe kan worden genezen. De behandeling is daarom gericht op het verminderen van de klachten die zich voordoen. Artsen spreken in dat geval van symptomatische behandeling.

Wat is het beloop?

Bij kinderen bij wie de symptomen al op zeer jonge leeftijd optreden is de prognose slecht. Over het algemeen leidt de ziekte bij hen tot overlijden voor de tweede verjaardag. Bij patienten bij wie de klachten pas op latere leeftijd ontstaan is het beloop over het algemeen veel beter. De klachten zijn milder en de levensverwachting beter.

Synoniemen

morbus Krabbe, M. Krabbe

Engelse vertaling

Krabbe disease, globoid cell leukodystrophy, Krabbe’s disease, globoid-cell leukodystrophy

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven