Ziekte van Hashimoto

Bijgewerkt op 2 december 2024 door Simpto.nl

Wat is de ziekte van Hashimoto?

De ziekte van Hashimoto is een ontsteking van de schildklier. Door de ontsteking zal de schildklier langzamer gaan werken. Een ziekte waarbij de schildklier langzamer gaat werken wordt ook wel  ‘hypothyreoïdie’ genoemd. De ziekte van Hashimoto is de meest voorkomende oorzaak van hypothyreoïdie.

De ziekte van Hashimoto werd voor het eerst beschreven in 1912 door de Japanse arts Dr Hakaru Hashimoto. Zie afbeelding hieronder.

Andere namen voor deze ziekte zijn ‘Hashimoto thyreoïditis’ en ‘auto-immuun thyreoïditis’. De term ’thyreoïditis’ betekent ‘ontsteking van de schildklier’.

Hoe vaak komt ’t voor? Bij wie?

De ziekte van Hashimoto komt vaak voor. In Nederland krijgen jaarlijks 14.000-15.000 mensen ermee te maken. In de meeste gevallen gaat het om vrouwen in de leeftijdsgroep van 30-50 jaar. De aandoening komt – net als andere auto-immuunziekten – namelijk vaker voor bij vrouwen.

Wat is de oorzaak?

De ziekte van Hashimoto is een zogenaamde ‘auto-immuunziekte’. Dat betekent dat bij deze ziekte door het lichaam antistoffen worden aangemaakt die gericht zijn tegen bestanddelen van het eigen lichaam. In dit geval gaat het om antistoffen die gericht zijn tegen de schildklier. De antistoffen binden zich aan bepaalde bestanddelen op de schildkliercellen en veroorzaken daar een ontsteking. Mensen met Hashimoto thyreoïditis hebben vaker dan gemiddeld ook een andere auto-immuunziekte, zoals bijvoorbeeld coeliakie, type 1 diabetes of vitiligo.

Waarom de antistoffen tegen de schildkliercellen ontstaan is nog niet bekend. Wel speelt erfelijkheid een rol. Bij mensen die de ziekte krijgen zijn komen schildklierziekten regelmatig in de familie voor. Ook is aangetoond dat mensen met bepaalde weefselkenmerken een verhoogde kans hebben op het krijgen van de ziekte.

Welke symptomen geeft het?

Niet iedereen met de ziekte van Hashimoto heeft daar last van. Vaak zijn er in het begin geen klachten. Naarmate de ziekte vordert neemt de kans op klachten toe. Dan kunnen de volgende symptomen optreden:

• moeheid – 67%
• verstopping – 53%
• aankomen in gewicht – 36%
• zwelling in de hals – 34%
• lusteloos – 34%
• minder kracht – 30%
• het snel koud hebben – 29%
• lage lichaamstemperatuur – 28%
• spierpijn – 24%
• haaruitval van hoofdhaar – 24%
• haar breekt snel af – 24%
• geen of weinig lichaamshaar – 24%
• nagels breken snel af – 24%
• moeite met concentreren – 22%
• verminderde inspanningstolerantie – 21%
• dikke onderbenen – 20%
• kloofjes in de huid – 19%
• droge hoest – 19%
• onregelmatige menstruatie – 18%
• hese stem – 18%
• gebrek aan motivatie – 18%
• dikke enkels – 18%
• gevoel dat er iets in de keel zit – 17%
• jeuk – 17%
• geen zin in seks – 17%
• keel schrapen – 17%
• oncontroleerbare gewichtstoename – 17%
• wisselende stemming – 16%
• langzaam praten – 15%
• gezwollen gezicht – 15%
• krakende stem – 15%
• depressief – 14%
• minder zweten – 14%
• misselijk – 14%
• hoge bloeddruk – 14%
• aangespannen spieren (spierspasmen, spasticiteit, spierrigiditeit) – 14%
• dun hoofdhaar – 13%
• schorre stem – 13%
• indigestie – 12%
• langzame hartslag – 12%
• dikke ogen – 12%
• droge huid – 12%
• gevoel van druk in de hals – 12%
• spierkrampen – 12%
• moeite om zwanger te raken – 12%
• klein voor de leeftijd – 12%
• langzaam bewegen – 10%
• pijn in de gewrichten – 9%
• veel bloedverlies bij de menstruatie – 8%
• niet goed kunnen ruiken – 8%
• borstvorming bij jongens of mannen – 8%
• dikke handen – 8%
• bleek gezicht – 7%
• vergeetachtig – 7%
• niet in de puberteit komen – 7%
• paniekaanvallen – 7%
• koude huid – 6%
• gevoel dat de keel wordt dichtgeknepen – 5%
• langzaam groeiende nagels – 5%
• rode puntjes op de vingertoppen – 5%
• slaperigheid – 5%
• stijve gewrichten – 5%
• verdwijnen van okselhaar – 5%
• verdwijnen van schaamhaar – 5%
• moeite met leren – 4%
• verhoogd cholesterol gehalte in het bloed – 4%
• afscheiding uit de tepel – 4%
• melkachtige afscheiding uit de tepel – 4%
• schilferende huid – 3%
• gelige huid – 3%
• minder baardgroei – 3%
• verdikking van de nagel(s) – 3%
• pijn in de vinger – 3%
• rode puntjes op de armen – 3%
• pijn aan de elleboog – 2%
• pijn aan de enkel – 2%
• pijn aan de hand – 2%
• pijn aan de heup – 2%
• pijn aan de knie – 2%
• pijn aan de pols – 2%
• pijn aan de schouder – 2%
• pijn aan de tenen – 2%
• pijn aan de voet – 2%
• bloedarmoede – 2%
• braken – 2%
• dikke voeten – 2%
• droge schilferende huid – 2%
• dunne nagels – 2%
• dunne of afwezige wenkbrauwen – 2%
• kleiner dan gemiddeld – 2%
• lage bloeddruk – 2%
• moeite met het krijgen van een erectie – 2%
• moeite met nadenken – 2%
• moeite om in evenwicht te blijven – 2%
• spiertrekkingen – 2%
• stuiptrekkingen – 2%
• vallen – 2%
• verharde huid – 2%
• verlies van smaak – 2%
• verminderde vruchtbaarheid bij de man – 2%
• verstandelijke beperking – 2%
• wankel lopen – 2%
• strepen in de nagels – 2%
• snelle hartslag – 2%
• loslaten van de nagel – 1,0%
• veranderde smaak – 1,0%
• witte nagel – 0,6%
• minder kracht of verlamming van één kant van het lichaam – 0,3%

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt vooral gesteld op grond van de klachten, lichamelijk onderzoek en laboratoriumonderzoek. Maar ook bij beeldvormend onderzoek kunnen bepaalde afwijkingen worden gevonden die passen bij de ziekte van Hashimoto.

Lichamelijk onderzoek

Bij lichamelijk onderzoek kunnen verschillende afwijkingen worden gevonden, zoals langzame hartslag (bradycardie), zowel lage bloeddruk als hoge bloeddruk, en zwelling van de schildklier. De arts zal in de hals voelen of de schildklier vergroot is en of deze anders aanvoelt dan normaal. Bij de ziekte van Hashimoto hoeft de schildklier niet vergroot te zijn. Soms voelt de schildklier bobbelig aan.

Laboratoriumonderzoek

Bij bloedonderzoek is het gehalte aan de schildklierhormonen trijodothyronine (T3) en thyroxine (T4) soms afwijkend. De waarden kunnen zowel verlaagd als verhoogd zijn. Het TSH-gehalte in het bloed is dan ook vaak afwijkend. Deze afwijkingen kunnen echter ook voorkomen bij andere schildklierziekten en zijn dus niet kenmerkend voor de ziekte van Hashimoto.

De diagnose wordt bevestigd met het vinden van verhoogde bloedspiegels van antistoffen tegen het zogenaamde ‘anti-thyroperoxidase’ (ATP) en/of ‘anti-thyroglobuline’, beide eiwitten die in de schildklier voorkomen.

Beeldvormend onderzoek

Op een echo van de schildklier kunnen afwijkingen worden gezien die kunnen wijzen op Hashimoto thyreoïditis. Zo kan de schildklier vergroot zijn op de echo. Het aspect van de schildklier is vaak onregelmatig, zoals zichtbaar op het echoscopie beeld hieronder.

Wat is de behandeling

De ziekte van Hashimoto wordt meestal behandeld door huisarts, internist of endocrinoloog. Behandeling bestaat uit gebruik van het schildklierhormoon levothyroxine. Slechts zelden is een operatie van de schildklier nodig.

Beloop en prognose

De ziekte van Hashimoto is goed te behandelen en leidt over het algemeen niet tot een verlaging van de levensverwachting. Wel moeten mensen met de ziekte vaak hun leven lang schildklierhormoon gebruiken. Daarbij hoort ook controle van bloedwaarden van TSH.

Bij sommige patiënten kan de schildklier gedurende enige tijd juist overactief worden. Dit wordt ’thyrotoxicose’ genoemd. Heel zelden zal dit leiden tot het ontstaan van de ziekte van Graves.

Er is een zeer kleine kans dat iemand met deze ziekte een lymfoom van de schildklier krijgt. Dit gebeurt bij minder dan 1 op de 1.000 patiënten met de ziekte.

Verder lezen & referenties

• Engelstalige Wikipedia pagina over Hashimoto’s thyroiditis.

Synoniemen

Hashimoto thyreoïditis, auto-immuun thyreoïditis, struma lymphomatosa

Engelse vertaling

Hashimoto thyroiditis, Hashimoto disease, chronic lymphocytic thyroiditis

Duitse vertaling

Hashimoto-Thyreoiditis

ICD-10 code

E06.3

Reacties van lotgenoten

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan.

Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.