Bijgewerkt op 8 juni 2022
Wat is de ziekte van Buerger?
De ziekte van Buerger is een ontsteking van bloedvaten die leidt tot de vorming van bloedstolsels (trombose) en daardoor vernauwing van bloedvaten. De medische naam voor deze aandoening is thrombangiitis obliterans. De aandoening is genoemd naar de Amerikaanse arts Dr Leo Buerger. Hij beschreef de aandoening in 1908. Eerder al werd de ziekte beschreven door de Duitse arts Dr Felix Von Winiwarter. Daarom wordt soms ook gesproken van de ziekte van Buerger-Winiwarter.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
De ziekte van Buerger komt niet zo vaak voor. Jaarlijks wordt deze aandoening in Nederland bij naar schatting 1.000-1.500 mensen vastgesteld. Dit wordt de incidentie genoemd. De ziekte komt voor bij ongeveer 25 op de 100.000 mensen in Nederland. Dit wordt de prevalentie genoemd. De meeste mensen zijn 30-45 jaar als de diagnose wordt gesteld. De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. In het Midden-Oosten en Verre-Oosten komt de aandoening vaker voor.
Wat is de oorzaak?
De oorzaak van de ziekte van Buerger is niet precies bekend. Wel is duidelijk dat voor het ontstaan van de aandoening het roken van of blootstelling aan sigaretten nodig is. De ziekte komt dan ook vaker voor in landen waar zwaar gerookt wordt, vooral in India waar de mensen een soort zelfgemaakte sigaretten van onbewerkte tabak maken. Waarschijnlijk is de oorzaak van de ziekte gelegen in een combinatie van (1) erfelijke aanleg, en (2) blootstelling aan schadelijke stoffen als nicotine.
Welke symptomen geeft het?
De ziekte komt voor bij relatief jonge mannen en in toenemende mate ook vrouwen van rond de 40 jaar, waarbij roken een evidente risicofactor is. Het komt voor in armen en benen en dan met name in de uiteinden: vingertoppen en tenen. Door de ontsteking ontstaat trombose en uiteindelijk weefselschade (necrose). Dit kan leiden tot amputaties van tenen of vingers. De aangedane lichaamsdelen worden koud en pijnlijk en lopen kan bemoeilijkt worden: etalagebenen (claudicatio intermittens). De aderontsteking (flebitis)kan een verspringend karakter hebben (van de ene plek naar de volgende).
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek, en de resultaten van beeldvormend onderzoek en van pathologisch onderzoek van aangetaste bloedvaatjes.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek zijn de zogenaamde perifere pulsatie vaak verminderd. Dat betekent dat de arts de slagaders aan de pols en de enkel niet of niet goed kan voelen kloppen.
Beeldvormend onderzoek
Met behulp van angiografie kunnen de vernauwingen van de slagaders goed in beeld worden gebracht. Bij angiografie wordt een röntgenfoto gemaakt nadat contrastmiddel in de bloedvaten is ingespoten. Daardoor zijn vooral de bloedvaten goed zichtbaar op de röntgenfoto.
Wat is de behandeling?
De belangrijkste maatregel is stoppen met roken. Daarmee wordt het voortschrijden van de ziekte vertraagd maar niet helemaal stopgezet. Daarnaast worden verschillende behandelingen toegepast, waaronder hyperbare zuurstoftherapie, gebruik van geneesmiddelen die de bloedvaten verwijden (vasodilaterende geneesmiddelen), zoals bijvoorbeeld alprostadil (merknaam: Prostin VR). Als deze behandeling niet of onvoldoende werken kunnen operatieve behandelingen worden toegepast.
Operatieve behandeling
Operaties die in aanmerking komen bij behandeling van de ziekte van Buerger zijn lumbale sympathectomie of een bypassoperatie. Bij lumbale sympathectomie worden zenuwbanen doorgesneden die ervoor zorgen dat bloedvaten in de benen vernauwen. Het resultaat is dat de betreffende bloedvaten open zullen gaan staan. Bij een bypassoperatie wordt een omleiding gemaakt die de vernauwing van het bloedvat omzeilt. Als ook deze behandelingen niet of onvoldoende helpen kan het nodig zijn om delen van ledematen te amputeren. Stoppen met roken vermindert de kans op een amputatie aanzienlijk.
Synoniemen
morbus Buerger, tromboangiitis obliterans, thromboangiitis obliterans, thrombendangiitis obliterans, endarteriitis obliterans, endangiitis obliterans, morbus Winiwarter-Buerger, ziekte van Bürger, ziekte van Winiwarter, ziekte van Winiwarter-Buerger
Engelse vertaling
thromboangiitis obliterans, Buerger disease, Buerger’s disease
Duitse vertaling
Endangiitis obliterans, Buerger-Syndrom, Thrombangiitis obliterans, Endangiitis von-Winiwarter-Buerger, Winiwarter-Buergersche Erkrankung, Morbus Winiwarter-Buerger, Winiwarter-Buerger-Syndrom, Buerger-Syndrom
ICD10-code
I73.1
OMIM nummer
211480