Bijgewerkt op 29 juni 2022
Wat is vulvakanker?
Vulvakanker is een kwaadaardig gezwel van het slijmvlies in de schaamstreek. De aandoening komt voornamelijk voor bij vrouwen na de menopauze. De medische naam voor kanker van de vulva is vulvacarcinoom. Dit artikel gaat over oorzaak, symptomen, diagnose en behandeling van vulvakanker.
Welke klachten geeft het?
Kanker van de vulva kan de volgende symptomen geven:
- Jeuk aan de vulva
- Slecht genezend wondje aan de vulva
- Witte plekjes aan de vulva
- Donkere plekjes aan de vulva
- Pijn na plassen
- Pijn tijdens geslachtsgemeenschap
Als er sprake is van uitzaaiing van het gezwel naar de lymfeklieren kunnen bultjes in de lies voelbaar zijn.
Hoe vaak komt het voor?
Vulvakanker is een zeldzame aandoening. Jaarlijks wordt deze vorm van kanker bij zo’n 250 vrouwen in Nederland vastgesteld. De meeste vrouwen zijn ouder dan 55 jaar als de diagnose wordt gesteld.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van de klachten en de bevindingen bij lichamelijk onderzoek door de arts. De diagnose kan worden bevestigd met behulp van een biopsie. Hierbij wordt een stukje weefsel uit een afwijking weggenomen. Dit wordt door een patholoog onder de microscoop onderzocht. Daarbij zijn kwaadaardige cellen zichtbaar. Meestal gaat het om zogenaamde plaveiselcelkanker. Slechts zelden is sprake van andere vormen van kanker, zoals adenocarcinoom, basaalcelcarcinoom of melanoom.
Zodra de diagnose gesteld is zal de behandelend arts willen weten in hoeverre de tumor zich heeft uitgebreid in de schaamstreek, maar ook verder in het lichaam. Hiervoor wordt aanvullend onderzoek ingesteld. Op grond van de uitslag van dit onderzoek wordt het gezwel ingedeeld in één van de volgende categoriën:
- Stadium 1 – gezwel is kleiner of gelijk aan 2 centimeter in diameter;
- Stadium 2 – gezwel is groter dan 2 centimeter in diameter, heeft een dikte van meer dan 1 milliliter, en er zijn geen verdachte lymfeklieren voelbaar in de liezen;
- Stadium 3 – gezwel breidt zich uit buiten de vulva of naar lymfeklieren in de lies aan dezelfde kant;
- Stadium 4 – gezwel breidt zich uit naar lymfeklieren in de lies aan de andere kant of naar elders in het lichaam.
Dit is de indeling van de Internationale Federatie voor Gynecologie en Obstetrie (FIGO).
Wat is de behandeling?
De behandeling bestaat uit een operatie waarbij weefsel in de schaamstreek met daarin het gezwel wordt verwijderd. Deze ingreep wordt vulvectomie genoemd. Vaak worden ook lymfeklieren in de lies verwijderd. Daar kunnen namelijk uitzaaiingen in zitten. Verwijdering van lymfeklieren met een operatie wordt lymfadenectomie genoemd.
Beloop en prognose
Als kanker van de vulva niet wordt behandeld zullen op den duur uitzaaiingen in de lymfeklieren van de lies optreden. Het wordt dan moeilijke om de aandoening te genezen. In principe geldt hoe eerder de diagnose wordt gesteld des te beter de prognose. Als kanker van de vulva in een vroeg stadium wordt ontdekt is het meestal nog niet uitgezaaid. Dat betekent dat het gezwel in z’n geheel kan worden verwijderd. De 5-jaarsoverleving is dan 90%. Als er wel al uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn is de 5-jaarsoverleving rond de 50%.
Engelse vertaling
Verder lezen / Referenties
- JA de Hullu en AGJ van der Zee, ‘Chirurgische behandeling van vulvacarcinoom in een vroeg stadium en de complicaties van de ingreep‘, gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2005; 149: pagina’s 336-342.
- J Klinkert en FB Lammers, ‘Onnodig uitstel bij vulvacarcinoom’, gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 1991; 135(31): pagina’s 1385-1388.