Bijgewerkt op 29 december 2023
Wat is digitalisvergiftiging?
Digitalisvergiftiging is een vergiftiging door inname van (bestanddelen van) vingerhoedskruid. Vingerhoedskruid is een in Nederland en België veel voorkomende plant. De wetenschappelijke naam van vingerhoedskruid is Digitalis purpurea. De medische naam van deze aandoening is digitalisintoxicatie.
Wat is de oorzaak?
De oorzaak van digitalisvergiftiging is inname van vingerhoedskruid. Vingerhoedskruid bevat verschillende bestanddelen die inwerken op het hart. Dit worden hartglycosiden genoemd. Het gaat om stofjes als digoxine, digitoxine, gitoxine, gitorine en gitaloxine. Ze binden aan de zogenaamde Na+-K+-pomp in de celmembraan van hartspiercellen. Dit leidt tot verhoging van de hoeveelheid calcium in de hartspiercellen. Dit kan afwijkingen veroorzaken van de hartslag en de geleiding van prikkels door het hart. De hartslag zal dalen en vertraagde geleiding van prikkels kan leiden tot een zogenaamd hartblok (AV-blok).
Welke symptomen geeft ’t?
Digitalisvergiftiging kan tot de volgende klachten en verschijnselen leiden:
Vingerhoedskruid bevat de chemische stof digoxine. Deze stof wordt in de geneeskunde gebruikt als geneesmiddel tegen hartfalen. De symptomen van digitalisvergiftiging zijn vergelijkbaar met die van een overdosis digoxine.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed op grond van het verhaal van de patiënt, de symptomen, en bevindingen op het ECG (hartfilmpje). Op het ECG zijn vaak afwijkingen zichtbaar die passen bij een vergiftiging met vingerhoedskruid. Het gaat om ST-depressie, verkorting van de QT-tijd, veranderingen van de T-top en de aanwezigheid van een U-golf. De diagnose kan vaak worden bevestigd met bloedonderzoek. Hierin kan een verhoogd digoxine gehalte worden gevonden. Dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn.
Synoniemen
vergiftiging met vingerhoedskruid, vingerhoedskruidvergiftiging, vingerhoedskruidintoxicatie, intoxicatie met vingerhoedskruid, digitalisintoxicatie, intoxicatie met vingerhoedskruid, intoxicatie door vingerhoedskruid
Verder lezen / Referenties
- JS Kingma, IM Frenay, AJ Meinders, VF van Dijk en AM Harmsze, ‘Een giftige lente-smoothie van wilde kruiden; accidentele intoxicatie met vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)‘, gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 20 november 2020; 164(47): pagina’s 34-39.