Bijgewerkt op 22 mei 2021
Wat is veno-occlusieve ziekte?
Veno-occlusieve ziekte is een ernstige aandoening waarbij de kleine bloedvaatjes in de lever verstopt raken. Dit kan leiden tot stuwing in de lever en uittreden van vocht uit de bloedvaten, met als gevolg oedeem en soms ook ascites (waterbuik).
Wat is de oorzaak?
De aandoening ontstaat door behandeling met hoge doses chemotherapie die wordt gegeven in het kader van een beenmergtransplantatie / stamceltransplantatie. De aandoening komt vaker voor bij gebruik van bepaalde antikankermiddelen, zoals busulfan en cyclofosfamide. Mensen met een leverziekte hebben een verhoogd het risico op het krijgen van de aandoening. Soms wordt de aandoening veroorzaakt door inname van giftige bestanddelen van bepaalde planten.
Welke symptomen geeft het?
Veno-occlusieve ziekte kan leiden tot de volgende symptomen:
- aankomen in gewicht
- pijn rechtsboven in de buik (leverstreek)
- dikke buik (door ascites)
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de symptomen, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek en de resultaten van laboratoriumonderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek kan sprake zijn van oedeem. Bij palpatie van de buik kan de lever vergroot zijn. Dit wordt hepatomegalie genoemd. Ook kan er sprake zijn van een waterbuik (ascites).
Bloedonderzoek
Bij onderzoek van het bloed zijn de leverenzymen vaak verhoogd. Ook het bilirubine gehalte is regelmatig verhoogd. Het aantal bloedplaatjes kan verlaagd zijn. Dit wordt trombocytopenie genoemd.
Wat is de behandeling?
Bij minder ernstige vormen van de aandoening worden maatregelen genomen die de overvulling tegengaan. Dat wil zeggen dat de inname van water en zout wordt beperkt. Eventueel zal de arts ook plaspillen voorschrijven, zoals bijvoorbeeld furosemide of spironolacton. Bij ernstiger vormen van de aandoening kan de arts overwegen om het antistollingsmiddel defibrotide (merknaam: Defitelio) voor te schrijven. Dit middel wordt via een infuus toegediend.
Beloop
De aandoening kan leiden tot complicaties als slecht werkende nieren (nierinsufficiëntie), aantasting van de hersenen (hepatische encefalopathie) en multi-orgaanfalen.
Synoniemen
Andere namen voor veno-occlusieve ziekte van de lever zijn VOD, veno-occlusive disease, sinusoïdal obstruction syndrome en SOS.
Engelse vertaling
hepatic veno-occlusive disease, sinusoidal obstruction syndrome