Bijgewerkt op 3 april 2023 door Simpto.nl
Wat is een urethradivertikel?
Een urethradivertikel is een zakvormige uitstulping van de wand van de plasbuis.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een aangeboren uitstulping van de plasbuis (congenitale urethradivertikel), en een uitstulping die op latere leeftijd ontstaat. De laatste word ‘verworven urethradivertikel’ genoemd. De meeste urethradivertikels zijn verworven.
Wat is de oorzaak?
Bij een aangeboren uitstulping van de plasbuis is meestal sprake van een fout in de aanleg van de plasbuis. Waarom die fout optreedt wordt meestal niet duidelijk.
Bij een verworven urethradivertikel is het ook niet altijd duidelijk waardoor deze wordt veroorzaakt. Soms ontstaat de uitstulping als een blaaskatheter per ongeluk verkeerd wordt ingebracht. Soms is er een onderliggende aandoening, bijvoorbeeld prostaatkanker of nierstenen. Er zijn ook gevallen bekend van wielrenners die door langdurige druk van het zadel op de plasbuis een (ontsteking van een) urethradivertikel kregen.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
Het is niet precies bekend hoe vaak een urethradivertikels voorkomen. Veel mensen hebben ze namelijk zonder dat ze er klachten van hebben. De aandoening wordt in Nederland bij ongeveer 1.500 mensen per jaar vastgesteld. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Welke symptomen geeft het?
Vaak geeft een urethradivertikel geen klachten. Naarmate de uitstulping groter wordt en langer bestaat neemt de kans op klachten toe. Klachten treden vooral op als een infectie ontstaat. Er is dan sprake van een geïnfecteerde urethradivertikel. De volgende klachten en verschijnselen kunnen dan optreden (in afnemende frequentie):
- aandrang voelen om te plassen
- vaak plassen
- pijn bij plassen
- vaak urineweginfecties
- nadruppelen
- pijn bij geslachtsgemeenschap
- pijn in de vagina
- drukkend of vol gevoel in het bekken
- gevoel niet alles uitgeplast te hebben
- plas niet op kunnen houden
- vaak blaasontsteking
- moeilijk te behandelen blaasontsteking
- aandrang voelen om te poepen
- pijn onder in de buik
- pijn tussen anus en geslachtsorgaan
- roze of rode urine
- bloed in de urine
- plas komt moeilijk op gang
- pus uit de plasbuis
- pijn onder in de rug uitstralend naar het bovenbeen
- pijn aan het bovenbeen
- pijn aan ’t eind van de plas
- pijn onder in de rug
- pijn aan de penis
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Vaak wordt een urethradivertikel per ongelukt gevonden met beeldvormend onderzoek. Er wordt dan om een andere reden een MRI-scan of ander onderzoek gedaan. Op de afbeelding wordt dan een uitstulping van de plasbuis gezien.
Onderzoeken waarmee een urethradivertikel ontdekt kan worden zijn cystourethrografie, intraveneuze urografie, urethroscopie en echoscopie.
Hieronder een afbeelding van een cystourethrogram. De donkere ‘wolk’ is contrastvloeistof in de blaas. Vanuit het midden van de onderkant van de blaas loopt de plasbuis (urethra) naar beneden. Aan weerskanten van de plasbuis zijn grijze ‘wolkjes’ te zien. Dat zijn uitstulpingen van de plasbuis.
Wat is de behandeling?
Behandeling bestaat uit een operatie waarbij de divertikel wordt verwijderd. De opening van het divertikel naar de plasbuis moet worden gesloten.
Bij mannen gebeurt een dergelijke operatie meestal door een uroloog. De ingreep gebeurt meestal via het perineum. Dat is het gebied tussen balzak en anus. Bij vrouwen soms door een uroloog en soms door een gynecoloog. Bij vrouwen gebeurt de ingreep meestal via de voorwand van de vagina.
Synoniemen
Andere namen voor urethradivertikel zijn diverticulum urethrae, divertikel van de plasbuis, uretradivertikel, divertikel plasbuis, urethra divertikel, verwijding plasbuis, plasbuisverwijding, plasbuis verwijding, uitstulping plasbuis, uitstulping van de plasbuis, divertikel pisbuis, en urethrocele.
Engelse vertaling
diverticulum of the urethra, urethral diverticulum