Truncus coeliacus compressie syndroom

Bijgewerkt op 20 december 2024 door Simpto.nl

Wat is het truncus coeliacus compressie syndroom?

Het truncus coeliacus compressie syndroom is een zeldzame aandoening waarbij slagaders en zenuwknopen (ganglia) in de buik bekneld raken achter een bandje (ligament). Dit leidt tot ernstige buikpijn, vooral na maaltijden. De aandoening komt vooral voor bij vrouwen in de leeftijdsgroep van 20-40 jaar. De aandoening is omstreden. De diagnose wordt pas gesteld als andere oorzaken voor ernstige buikpijn zijn uitgesloten.

Een andere naam voor deze aandoening is syndroom van Dunbar, naar de arts Dr David Dunbar. Hij beschreef de aandoening in 1965 in een medisch tijdschrift.

Hoe vaak komt het voor? Bij wie?

Het truncus coeliacus compressie syndroom is zeldzaam. Hoe vaak het precies voorkomt is bij ons niet bekend. Waarschijnlijk gaat het om slechts enkele tientallen tot hooguit een paar honderd gevallen per jaar in Nederland. De aandoening komt vooral voor bij mensen in de leeftijd van 20-40 jaar, en ongeveer vier keer vaker bij vrouwen dan bij mannen. Vaak zijn mensen met deze aandoening tenger gebouwd.

Wat is de oorzaak?

De oorzaak is beknelling van bloedvaten en zenuwen in de buik. Het gaat om beknelling van de zogenaamde truncus coeliacus en/of zenuwknopen (viscerale ganglia) en/of een zenuwbundel (plexus coeliacus). Deze structuren raken bekneld tussen een stukje weefsel (mediaan ligamentum arcuatum). De truncus coeliacus is verantwoordelijk voor de bloedvoorziening van een groot deel van de ingewanden. Beknelling kan de doorbloeding van de ingewanden beperken en zelfs kunnen leiden tot ischemie. Dit zou de buikpijn kunnen verklaren. Volgens sommige onderzoekers wordt de pijn vooral verklaard door druk op de zenuwen.

Meestal ontstaat de beknelling doordat er in aanleg weinig ruimte is tussen het ligament en de genoemde structuren. Artsen spreken in dat geval van een anatomische variant. Deze variant komt vooral voor bij mensen met een tengere lichaamsbouw. Soms echter kan de beknelling optreden als de verhoudingen in de buik veranderen door bijvoorbeeld een operatie of een verwonding aan de buik.

Vanwege de beknelling tegen het ligamentum arcuatum wordt deze aandoening soms ook ligamentum arcuatumsyndroom genoemd.

Welke symptomen geeft het?

De volgende symptomen en ziekteverschijnselen kunnen voorkomen:

  • buikpijn
    • vooral in de bovenbuik
    • wordt erger na het eten
  • misselijkheid
  • braken
  • moeheid
  • diarree
  • obstipatie
  • geen trek in eten
  • afvallen / vermagering
  • ondervoeding
  • verminderde inspanningtolerantie

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose kan worden vermoed op grond van de klachten en de resultaten van beeldvormend onderzoek. Vernauwing van de truncus coeliacus kan met beeldvormend onderzoek (echo-doppler onderzoek, CT-angiografie, MRI-angiografie) zichtbaar worden gemaakt. Dergelijke afwijkingen worden echter regelmatig gezien bij mensen die geen klachten hebben. De diagnose kan daarom pas gesteld worden als andere oorzaken voor de klachten zijn uitgesloten. Hiervoor wordt meestal aanvullend onderzoek gedaan, zoals bijvoorbeeld gastroscopie.

Duplexscan bloedvaten

Echo-doppler (duplexscan) onderzoek wordt gedaan om de truncus coeliacus en afsplitsende bloedvaten in beeld te brengen en de stroomsnelheid van het bloed te meten. Afwijkingen daarvan kunnen duiden op vernauwing (door beknelling) van de truncus coeliacus. Vernauwing leidt namelijk tot een snellere doorstroming van het bloed.

CT-angiografie / MR-angiografie

Bij dit onderzoek wordt contrastvloeistof in de bloedvaten gespoten. Vervolgens wordt een CT-scan of MRI-scan gemaakt. Door de contrastvloeistof lichten de bloedvaten goed op en is een vernauwing goed zichtbaar. Vaak is ook een knik in de slagader zichtbaar. Die kan echter ook voorkomen bij mensen die geen klachten hebben.

Wat is de behandeling?

Er zijn verschillende manieren waarop het truncus coeliacus compressie syndroom kan worden behandeld. In eerste instantie kan worden gekozen voor een zogenaamd plexus coeliacus block. Hierbij wordt een verdovend middel in de zenuwbundel (plexus coeliacus) ingespoten. Dit geeft tijdelijk verlichting van de pijnklachten.

Voor een definitieve oplossing is een operatieve ingreep nodig. Daarbij wordt de beknelling van bloedvaten en zenuwen opgeheven door het ligamentum arcuatum door te snijden. Dit gebeurt door middel van een kijkoperatie (laparoscopie) of gewone operatie. De kijkoperatie wordt tegenwoordig ook wel gedaan met assistentie van een operatierobot.

Ten slotte is er nog een ingreep waarbij het dichtdrukken van de truncus coeliacus wordt tegengegaan door er een buisje (stent) in te plaatsen. Deze laatste ingreep wordt door een vaatchirurg verricht.

De behandelingen leiden meestal tot een snelle verlichting van de pijnklachten. Net als elke behandeling is er echter ook altijd een risico op bijwerkingen en/of complicaties.

Synoniemen

syndroom van Dunbar, Dunbar syndroom, median arcuate ligament syndroom, MALS, ligamentum arcuatumsyndroom

Engelse vertaling

median arcuate ligament syndrome, celiac artery compression syndrome, celiac axis syndrome, celiac trunk compression syndrome, Dunbar syndrome

Duitse vertaling

Truncus-coeliacus-Kompressionssyndrom, Arteria-coeliaca-Kompressions-Syndrom

ICD10-code

I77.4

Verder lezen / Referenties

  • JD Dunbar, W Molnar, FF Beman, SA Marable, ‘Compression of the celiac trunk and abdominal angina’, gepubliceerd in de American Journal of Roentgenology van november 1965; 95(3): pagina’s 731–744.
eerste pagina van de publicatie van Dr David Dunbar over het truncus coeliacus compressie syndroom

Niet gevonden wat je zocht?

Heb je hier niet gevonden wat je zocht? Dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kan een uitgebreide discussie ontstaan. Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Dat gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl zijn gezien. Daar kan enige tijd overheen gaan.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven