Bijgewerkt op 12 juni 2023
Wat is tromboflebitis?
Tromboflebitis is een ontsteking van een bloedvat die leidt tot de vorming van bloedstolsels in dat bloedvat. De ontstaat meestal aan de oppervlakkige bloedvaten van de benen of de armen.
Wat is de oorzaak?
Tromboflebitis begint met het ontstaan van een bloedstolsel in een ader. Dat wordt meestal veroorzaakt doordat het bloed niet goed kan doorstromen. De kans op het ontstaan van een bloedstolsel is hoger door inactiviteit, bijvoorbeeld lang stilzitten (vliegreis, bioscoop) of lang stilliggen (door ziekte). Zwangere vrouwen hebben door druk van de zwangere baarmoeder op bloedvaten ook een verhoogde kans op stolselvorming in bloedvaten van de benen. Ook het hebben van spataderen verhoogt de kans op vorming van bloedstolsels in de aderen.
Andere risicofactoren voor het krijgen van tromboflebitis zijn:
- hoge leeftijd
- het gebruik van geneesmiddelen of anticonceptiepillen die oesotrogenen bevatten
- overgewicht
- roken
- het voorkomen van trombose in de familie
- verwonding van de bloedvaten
- infuus of catheter in het bloedvat
- bepaalde vormen van kanker
Welke symptomen geeft het?
Tromboflebitis leidt meestal tot roodheid, zwelling en irritatie van de huid ter plaatse van het ontstoken bloedvat. De betreffende plek is meestal gevoelig voor aanraking of druk.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek, en de resultaten van bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek zijn vaak afwijkingen aan de huid zichtbaar op de plek van de tromboflebitis. Vaak kan ook een streng worden gevoeld. Deze wordt gevormd door het aangetaste bloedvat met daarin het bloedstolsel.
Bloedonderzoek
Vaak wordt bloedonderzoek gedaan om te bepalen of het d-dimeer gehalte verhoogd is. Dit ondersteunt de diagnose trombose/tromboflebitis. Ook kunnen bepalingen worden aangevraagd die wijzen op een onderliggende aandoening die tot trombose kan leiden.
Beeldvormend onderzoek
Met behulp van echoscopie kan het bloedvat in beeld worden gebracht. Hierin is het stolsel zichtbaar. Ook is het mogelijk om de doorstroom van het bloed te meten. Deze is verlaagd.
Als echoscopie geen duidelijke diagnose oplevert kunnen andere onderzoeken worden gedaan, zoals bijvoorbeeld MR-venografie, CT-venografie of MR-angiografie.
Wat is de behandeling?
De meeste gevallen van tromboflebitis verdwijnen binnen twee weken vanzelf. Soms echter raakt het bloedvat geïnfecteerd waardoor de klachten langer aanhouden.
De arts kan geneesmiddelen voorschrijven die pijn en ontsteking onderdrukken, zoals NSAIDs. Ook wordt vaak geadviseerd om het betreffende been hoog te houden. Dit bevordert de doorstroming van bloed door het been. Bij infectie van het bloedvat worden antibiotica voorgeschreven. Bloedverdunners worden soms voorgeschreven om uitbreiding van de stolsels tegen te gaan.
Als de tromboflebitis wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening is het van belang deze te behandelen. Zo kunnen bijvoorbeeld spataderen worden gestript.
Welke complicaties zijn er?
Tromboflebitis kan op den duur leiden tot het zogenaamde postflebitisch syndroom. Dit veroorzaakt pijn, zwelling en een ‘zwaar gevoel’ in het betreffende lichaamsdeel.
Heel soms kan tromboflebitis leiden tot longembolie. Dit gebeurt echter minder vaak dan bij trombose.
Kun je het voorkomen?
Een paar leefstijladviezen zijn van belang om het ontstaan van tromboflebitis tegen te gaan, zoals:
- blijf in beweging – voorkom langere tijd stilzitten of stilliggen op bed; zelfs tijdens zitten of liggen kun je je spieren met oefeningen in beweging houden;
- vermijd strak zittende kleding – strakke kleding duwt bloedvaten dicht en belemmert zo de bloeddoorstroming; dit verhoogt het risico op stolselvorming in de bloedvaten;
- drink voldoende – hiermee voorkom je dat het bloed door uitdroging indikt; ingedikt bloed stolt makkelijker; vermijd echter alcoholische drank;
Verder helpen bloedverdunners (anticoagulantia) om de vorming van bloedstolsels in de bloedvaten te voorkomen. Dergelijke middelen mogen alleen op doktersvoorschrift worden gebruikt.
Wat is tromboflebitis migrans?
Bij tromboflebitis migrans komt de tromboflebitis steeds terug op een andere plaats, vaak aan de benen. Het komt vooral voor bij mensen met kanker. Het gaat dan vooral om longkanker, maagkanker en alvleesklierkanker. Kijk voor meer informatie op de webpagina over tromboflebitis migrans.
Synoniemen
thromboflebitis
Engelse vertaling
thrombophlebitis, superficial thrombophlebitis