Bijgewerkt op 15 oktober 2021 door Simpto.nl
Wat is een trechterborst?
Een trechterborst is een aangeboren afwijking waarbij het borstbeen te veel naar binnen gebogen staat. De borstkas is hierdoor aan de voorkant ingedeukt. De indeuking geeft de borstkas de vorm van de kom van een trechter. Vandaar de naam trechterborst. De medische naam voor deze aandoening is pectus excavatum.
Welke symptomen zijn er?
De indeuking van de borstkas geeft vaak geen klachten. Een overduidelijke trechterborst kan echter wel tot gevoelens van schaamte leiden, bijvoorbeeld bij bezoek aan een zwembad. Dat kan weer leiden tot teruggetrokken gedrag.
Wanneer het borstbeen tegen het hart aandrukt kunnen klachten als hartkloppingen en verminderde inspanningstolerantie ontstaan.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts kan diagnose meestal direct stellen door naar de borstkas te kijken. De borstkas heeft een trechtervormige indeuking bij het borstbeen. De diagnose kan worden bevestigd met behulp van beeldvormend onderzoek. Op een röntgenfoto die van de zijkant van de borstkas wordt genomen is de afwijkende stand van het borstbeen (sternum) goed zichtbaar.
Bij ernstige vormen van trechterborst wordt vaak een CT-scan of MRI-scan gemaakt. Dat wordt gedaan om te beoordelen in hoeverre het borstbeen het hart indrukt.
Bepalen mate van indeuking
Op grond van een CT-scan van de borstkas kan de diepte van de trechterborst worden bepaald. Ook wordt vaak de verhouding tussen de breedte van de borstkas en de afstand tussen borstbeen en wervelkolom bepaald. Deze verhouding wordt de Haller-index genoemd. Hoe hoger de Haller-index, des te dieper de trechterborst. Bij een waarde van > 2,5 wordt door artsen gesproken van een ernstige pectus excavatum.
Wat is de behandeling?
Er zijn verschillende manieren waarop een trechterborst kan worden behandeld. De keuze van de behandeling is afhankelijk van de ernst van de afwijking en de hinder die de patiënt ervan ondervindt.
Ten eerste kan ervoor worden gekozen om niks te doen. Ten tweede kunnen fysiotherapie en houdingsadviezen een rol spelen bij de behandeling. Bij ernstiger vormen wordt gekozen voor een operatie.
Operatie
Vaak wordt een Haller-index van > 2,5 (zie boven) gebruikt als reden om een trechterborst te opereren. Meestal zal pas op 12-14 jarige leeftijd worden besloten te opereren. Als dit wordt besloten zijn er verschillende opties. Een veel gebruikte operatie is de zogenaamde Nussbar-procedure. Het voordeel van deze ingreep is dat het niet nodig is om de borstkas over een grote lengte open te maken. Via een kleine opening in de huid wordt een metalen beugel onder het borstbeen geschoven. De beugel duwt het borstbeen naar buiten. Zo wordt de borstkas als het ware uitgedeukt.
Bij jonge patiënten wordt meestal gekozen voor de Nussbar-methode. Bij patiënten boven de 40 jaar is de Nussbar-methode vaak niet mogelijk omdat de borstkas dan te stijf is geworden. Dan komt een operatie in aanmerking waarbij de borstkas wel wordt opengemaakt. Deze ingreep wordt de Ravitch-procedure genoemd.
Wat is de oorzaak?
Een trechterborst wordt veroorzaakt door een afwijking van de groei het kraakbeen van de ribben. Door de afwijkende groei buigt het borstbeen langzaam naar binnen toe. Deze groeistoornis van het ribkraakbeen kan voorkomen als op zichzelf staand fenomeen. Het kan echter ook voorkomen als onderdeel van een syndroom of ziektebeeld. Voorbeelden van aandoeningen met een verhoogde kans op het krijgen van een trechterborst zijn:
- acropectoraal syndroom
- arterial tortuosity syndrome
- basaalcelnevus syndroom
- brozebottenziekte
- brozebottenziekte type 1
- brozebottenziekte type 2
- brozebottenziekte type 3
- brozebottenziekte type 4
- brozebottenziekte type 5
- brozebottenziekte type 6
- craniofrontonasaal syndroom
- foetaal alcoholsyndroom
- homocystinurie
- idiopathische juveniele osteoporose
- LEOPARD-syndroom
- mitraalklepprolaps
- niet aangelegde choane
- Peters-Plus-Syndrom
- ringchromosoom 18
- syndroom van Aarskog
- syndroom van Bannayan-Riley-Ruvalcaba
- syndroom van Bruck
- syndroom van Catel-Manzke
- syndroom van De Grouchy 1
- syndroom van Frank-Ter Haar
- syndroom van Holt-Oram
- syndroom van Jacobsen
- syndroom van Koolen-de Vries
- syndroom van Loeys-Dietz
- syndroom van Lujan-Fryns
- syndroom van Marden–Walker
- syndroom van Marfan
- syndroom van Melnick-Needles
- syndroom van Noonan
- syndroom van Raine
- syndroom van Simpson-Golabi-Behmel
- syndroom van Sly
- syndroom van Sugarman
- syndroom van Teebi-Shaltout
- syndroom van Williams
- syndroom van Zunich–Kaye
- TARP-syndroom
- tekort aan het enzym alfa-mannosidase
- trechterborst
- wrinkly skin syndroom
- XYY-syndroom
- ziekte van Menkes
Verder lezen / Referenties
- ER de Loos, PF Höppener ea, ‘Trechterborst: niet alleen een cosmetisch probleem‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische les’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 5 juni 2020; 164: pagina’s 10-14.