Bijgewerkt op 20 februari 2018
Wat zijn tophi?
Tophi zijn bulten die worden veroorzaakt door ophoping van uraatkristallen. Ze zitten vaak aan vingers of tenen maar kunnen ook elders in het lichaam voorkomen, zoals ellebogen en oorschelpen. Tophi komen voor bij mensen met jicht. Daarom worden ze ook ‘jichtknobbels’ genoemd.
‘Tophi’ is meervoud van ‘tophus’. Een tophus is dus een jichtknobbel.
Symptomen
Tophi zijn vaak zichtbaar als wittig doorschemerende bulten onder de huid (zie afbeelding hierboven). Ze komen vaak voor aan de vingers en tenen. Tophi kunnen echter ook voorkomen op andere plekken van het lichaam, zoals ellebogen en oren.
Wat is de oorzaak?
Tophi kunnen ontstaan bij mensen met een verhoogd urinezuur gehalte in het bloed. Hiervoor zijn verschillende oorzaken mogelijk. De overmaat aan urinezuur in het bloed kan leiden tot de vorming van uraatkristallen. Naarmate de uraatkristallen groter worden ontstaan de bulten die we ‘tophi’ noemen.
Kijk voor een uitgebreid overzicht van oorzaken op de webpagina over hyperuricemie.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Vaak kan de arts bij het zien van de afwijking(en) de diagnose stellen. Soms is het niet direct duidelijk dat het om tophi gaat. In dat geval kan een punctie worden gedaan.
Punctie
Hierbij wordt met een naald wordt in de bult geprikt. Zo wordt een kleine hoeveelheid materiaal uit de bult weggehaald. Dit wordt vervolgens door een patholoog-anatoom onder een zogenaamde polarisatiemicroscoop bekeken. Daarbij worden de uraatkristallen zichtbaar als naaldvormige structuren. Dit is kenmerkend voor tophi.
Wat is de behandeling?
Tophi kunnen worden behandeld met geneesmiddelen die het urinezuur gehalte van het bloed verlagen. Meestal wordt in eerste instantie allopurinol voorgeschreven.
Allopurinol wordt verkocht onder de merknaam Zyloric. Er zijn ook merkloze versies van het middel beschikbaar.
Als allopurinol niet of onvoldoende werkt is febuxostat een goed alternatief. Dit middel wordt verkocht onder de merknaam Adenuric.
Meestal duurt het zo’n zes tot twaalf maanden voordat de tophi zijn verdwenen.
Beloop
Zolang er niks wordt gedaan tegen de overmaat aan urinezuur kunnen de uraatkristallen verder groeien, en de tophi dus groter worden. Ze kunnen uiteindelijk door de huid breken. Ook kunnen ze geïnfecteerd raken.
Met de juiste behandeling zullen de tophi op den duur verdwijnen. Dit duurt meestal enkele maanden tot een jaar.
Verder lezen / Referenties
- B Tomlow en N Swen, ‘Een man met een geelkleurige afwijking van de vinger’, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2012; 156: A5024.
Engelse vertaling
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 19 februari 2018
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 19 februari 2018