Bijgewerkt op 6 december 2023
Wat is een teratoom van de eierstok?
Een teratoom van de eierstok is een zeldzaam gezwel van de eierstok dat bestaat uit weefsels die eigenlijk niet thuishoren in de eierstok. Zo kan een eierstokteratoom bijvoorbeeld tanden en haren bevatten. De aandoening is in de meeste gevallen goedaardig. Een andere naam voor deze aandoening is ‘wondergezwel van de eierstok’. De medische naam voor een teratoom van de eierstok is ‘ovariumteratoom’. Dit artikel gaat over oorzaak, symptomen, diagnostiek en behandeling van het teratoom van de eierstok.
Hoe vaak komt het voor?
Teratomen van de eierstok zijn zeer zeldzaam. Jaarlijks wordt deze diagnose in Nederland bij naar schatting 10-20 vrouwen gesteld. De aandoening wordt vooral vastgesteld bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Maar het kan ook voorkomen dat het gezwel jarenlang onopgemerkt blijft en pas op latere leeftijd klachten geeft. Bij ongeveer 10% van de vrouwen met een ovariumteratoom zit de afwijking in beide eierstokken.
Welke symptomen geeft het?
Een teratoom van de eierstok geeft in het begin vaak geen klachten. Maar als het gezwel groter wordt kunnen organen en andere structuren in de knel komen.
De volgende klachten voorkomen:
- dikke buik
- vol gevoel in de buik
- uitblijven van de eerste menstruatie
- afvallen
- buikpijn
- pijn in de zij
- verstopping
- pijn linksonder in de buik
- pijn rechtsonder in de buik
- zwelling in de buik
- pijn in de linker zij
- pijn in de rechter zij
- bloedverlies uit de vagina
- pijn onder in de buik
- plas niet op kunnen houden
- pijn in de rug
- vaak plassen
- misselijk
- braken
- stoppen van de menstruatie
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Omdat de aandoening zo zeldzaam is zal een huisarts niet snel aan de mogelijkheid van een teratoom denken. Meestal zal een huisarts een vrouw met een zwelling in de (onder)buik doorverwijzen voor beeldvormend onderzoek, of naar een medisch specialist. Bij meisjes zal dat vaak een kinderarts zijn; bij vrouwen vaak een gynecoloog. Als beeldvormend onderzoek zal in eerste instantie vaak een echo van de buik worden aangevraagd. De afwijking kan nog beter in beeld worden gebracht met een CT-scan of een MRI-scan van de buik.
Op de MRI-scan hierboven is een groot gezwel in de buik zichtbaar. Aan de verschillende grijstinten in de afwijking kun je zien dat deze bestaat uit zowel vloeibare als vaste inhoud.
Wat is de behandeling?
Teratomen van de eierstok worden meestal met een operatie verwijderd. Na verwijdering kan het gezwel door een patholoog-anatoom worden onderzocht.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie verschillende eierstokteratomen, namelijk:
- matuur eierstokteratoom – het gezwel bevat uitgerijpte weefsels, zoals huid, haren, tanden, spierweefsel, schildklierweefsel etc.; een andere naam voor een matuur teratoom van de eierstok is ‘dermoïdcyste’.
- immatuur eierstokteratoom – het gezwel bevat weefsel dat nog niet is uitgerijpt;
- struma ovarii – hierbij bestaat het teratoom voornamelijk uit schildklierweefsel.
Beloop en prognose
In de meeste gevallen wordt een teratoom van het ovarium zonder problemen verwijderd en is de patiënt genezen. De levensverwachting is dan normaal. Soms kunnen complicaties voorkomen.
Volgroeide teratomen van de eierstokken zijn meestal goedaardig. Niet volgroeide (immature) teratomen kunnen heel soms kwaadaardig worden.
Een complicatie die bij sommige vrouwen kan optreden is een draaiing van de eierstok. Dit wordt een ’torsio van het ovarium’ genoemd. Doordat de bloedtoevoer hierbij wordt afgekneld leidt dit meestal tot plotselinge buikpijn.
Synoniemen
dermoïdcyste van het ovarium, wondergezwel van de eierstok, eierstokteratoom, ovariumteratoom en teratoom van het ovarium.
Engelse vertaling
ovarian teratoma
Verder lezen / Referenties
- C Pietersma, J Jonkman en J Kaijser, ‘Een vrouw met een zwelling in de buik‘, gepubliceerd in Medisch Contact van 12 november 2015: pagina 2205.
- WI van der Veen, MVE Veenendaal, M Nix, ‘Een vrouw met bolletjes in de onderbuik‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 22 juli 2022; 166(29): pagina 36.
Reacties van lotgenoten
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met anderen met een teratoom van de eierstok (dermoïdcyste van het ovarium). Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.
Ik heb er drie gehad ook eentje op nier.twee toen ik 17 was.Helaas geen kinderen.nu hoop ik dat ze weg blijven.ik had ze oo beidde eierstokken.
Ik heb een mature eierstok teratoom gehad was zo groot als een bloemkool zei’ de Arts. Altijd een misselijk en een opgezette Buick. En hoofdpijnen. In eerste instantie hoorde daar
T bij mij! Dat was wat de huisarts in eerste instantie dacht. Ik was nl gespannenal een tijd je. Maar toch bij toeval voor de vakantie naar de huisarts zelf de ochtend al direct door naar gynecoloog die dezelfde dag en dag later onderzoek naar nieren en Darmen deed en dus de 2 de dag (door goed oplettende arts) al op de operatie tafel lag. Daarna nooit helemaal de oude geworden en ook een schildklier aandoening( Hashimoto)Mijn lichaam hound veel vocht vast. Toenertijd linker eierstok verwijderd met teratoom paar jaar later ook de baarmoeder verwijder. Ik was toen 34 jaar oud en had al 3 kinderen!!
Yvonne, ik heb het 15 jr. geleden gehad. Het schijnt een langzaamgroeiend iets te zijn.
Heb dit gehad in 1983. Ze hadden niet in de gaten toen was het was. Ik voelde me doodziek heel moe, niets te vinden bij laproschopie, uiteindelijk met darm onderzoek hebben ze het gelukkig gezien, eierstok en eileider is toen verwijderd. Had al twee zonen na operatie heb ik na twee jaar nog een gezonde zoon gekregen.
Mijn vraag? zou ik dit altijd gehad kunnen hebben? of ontstaat zoiets later.
M.v.g
Yvonne, het schijnt een langzaam groeiend iets te zijn. Ik heb het 15 jr. geleden gehad. Gezwel van 10 cm. doorsnede.