Teelbalontsteking

Bijgewerkt op 3 april 2023 door Simpto.nl

Wat is een teelbalontsteking?

Een teelbalontsteking is een aandoening waarbij de teelbal ontstoken raakt. Meestal gebeurt dit door een infectie met bacteriën of virussen.

Een andere naam voor een ontsteking van de teelbal is ‘zaadbalontsteking’ of ‘ontstoken zaadbal’. De medische term is ‘orchitis’. Als naast de ontsteking van de zaadbal ook een ontsteking van de bijbal optreedt wordt dat ‘epididymo-orchitis’ genoemd.

Hoe vaak komt ‘t voor?

Een ontsteking van de teelbal komt niet vaak voor. Deze diagnose wordt jaarlijks bij zo’n 500 mannen in Nederland gesteld.

Wat is de oorzaak?

Teelbalontstekingen worden meestal veroorzaakt door bacteriën. De meest voorkomende verwekker van een ontsteking van de teelbal is de zogenaamde Chlamydia-bacterie. Deze bacterie wordt door geslachtsgemeenschap overgedragen. Het is dus een seksueel overdraagbare vorm van teelbalontsteking. Datzelfde geldt voor een ontsteking van de teelbal die door de gonorroe-bacterie wordt veroorzaakt. De Chlamydia-bacterie en de gonorroe-bacterie zijn de meest voorkomende verwekkers van teelbalontsteking bij mannen in de leeftijdsgroep van 15-35 jaar.

Ook virussen kunnen een ontsteking van de teelbal veroorzaken. Het meest bekende voorbeeld is teelbalontsteking door het bofvirus. Ongeveer 10% van de mannen met de bof zal een ontsteking van de teelbal krijgen. Vroeger kwam dat met enige regelmaat voor, maar tegenwoordig worden de meeste mensen ingeënt tegen de bof. Daarom is teelbalontsteking door het bofvirus een zeldzame aandoening geworden. In landen waar niet wordt ingeënt tegen de bof komt deze vorm nog wel regelmatig voor.

Welke symptomen geeft het?

De volgende klachten kunnen voorkomen:

• zwelling van de zaadbal – 72%
• pijn aan de zaadbal – 71%
• rode verkleuring van de balzak – 70%
• zwelling van de balzak – 65%
• pijn aan de zaadbal tijdens geslachtsgemeenschap – 31%
• koorts – 22%
• bult(en) in de lies – 12%
• afscheiding uit de plasbuis – 8%
• bloed bij het sperma – 3%
• bloed in de urine – 3%
• donkere urine – 3%
• kleine zaadballen – 3%
• pijn bij plassen – 3%
• pijn in de lies – 3%
• pijnlijke zaadlozing – 3%
• zwaar gevoel in de zaadbal – 3%
• zwelling in de lies – 3%
• verminderde vruchtbaarheid bij de man – 2%
• dikke penis – 1%

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De arts zal op grond van het verhaal van de patiënt de diagnose meestal kunnen stellen. Bij lichamelijk onderzoek is de teelbal gevoelig en gezwollen of – bij een langdurige ontsteking – juist kleiner dan normaal.

Om vervolgens te bepalen welke verwekker de ontsteking van de teelbal veroorzaakt zal meestal onderzoek van de urine en een kweek van de plasbuis worden gedaan.

Om andere oorzaken van pijn aan de teelbal uit te sluiten kan de arts besluiten om een echo-onderzoek van de teelballen te doen.

Wat is de behandeling?

De aandoening gaat met rust meestal vanzelf over. Als de onderliggende oorzaak een Chlamydia-infectie of gonorroe is kan de arts besluiten een antibioticakuur voor te schrijven.

Beloop en prognose

Meestal zal een ontsteking van de teelbal zonder problemen genezen. Een heel enkel keertje kan onvruchtbaarheid ontstaan. Een andere zeldzame complicatie die kan optreden is een abces van de teelbal.

Synoniemen

ontsteking zaadbal, ontsteking testis, ontsteking van de zaadbal, zaadbalontsteking, zaadbal ontsteking, orchitis, ontstoken zaadbal, ontstoken testikel, ontsteking testikel, ontstoken teelbal, teelbal ontsteking, teelbalontsteking, testisontsteking

Engelse term

inflammation of the testicle, orchitis

ICD-10 code

N45