Bijgewerkt op 9 januari 2025 door Simpto.nl
Wat is tandenknarsen?
Bij tandenknarsen – of ‘knarsetanden’ – worden de tanden en kiezen van het bovengebit onbewust heen en weer bewogen tegen de tanden en kiezen van het ondergebit. Dit maakt een knarsend geluid. Op den duur kan het leiden tot afslijten van tanden en/of kiezen. Tandenknarsen
komt voor als afzonderlijke aandoening of als symptoom van een andere aandoening. De medische naam voor tandenknarsen is bruxisme.
Als tandenknarsen voorkomt tijdens de slaap wordt het beschouwd als een slaap-gerelateerde bewegingsstoornis (sleep-related movement disorder). Mensen met deze vorm van tandenknarsen hebben vaak ook last van snurken en slaapapneu.
Wat is de oorzaak?
Het is niet goed bekend waarom tandenknarsen optreedt. Waarschijnlijk is er sprake van een combinatie van psychische invloeden en erfelijke aanleg. Tandenknarsen overdag kan samenhangen met spanningen en gevoelens van angst en/of frustratie. Maar het kan ook een onbewuste gewoonte zijn om beter om te gaan met bepaalde situaties of zich te concentreren op iets.
Risicofactoren
Er zijn een aantal risicofactoren voor het optreden van knarsentanden, namelijk:
- stress – toename van stress, gevoelens van angst en/of frustratie kunnen allen leiden tot knarsetanden bij mensen die daarvoor gevoelig zijn;
- persoonlijkheid – mensen met een overactieve, competitieve en/of agressieve persoonlijkheid hebben een verhoogde kans op tandenknarsen;
- geneesmiddelen – gebruik van bepaalde medicijnen kan bijdragen aan het optreden van knarsetanden; voorbeelden zijn:
- aripiprazol (Abilify Maintena) depot-injectie
- citalopram (Cipramil)
- clomipramine
- dapoxetine (Priligy)
- duloxetine (Cymbalta)
- escitalopram (Lexapro, Sipralexa)
- fluoxetine (Prozac)
- lisdexamfetamine (Elvanse)
- methylfenidaat (Concerta, Ritalin)
- sertraline (Zoloft)
- venlafaxine (Efexor)
- roken – mensen die roken hebben een verhoogd risico op knarsetanden; dit kan echter ook samenhangen met de relatie tussen knarsetanden en spanning/stress;
- alcohol & drugs – zelfde als bij roken
- gebruik van energiedranken – zelfde als bij roken
- tandenknarsen komt in de familie voor – mensen bij wie knarsetanden in de familie voorkomt hebben een verhoogde kans om het zelf ook te gaan doen;
- leeftijd – knarsetanden komt vaak voor bij jonge kinderen en vermindert met het toenemen van de leeftijd;
- bepaalde aandoeningen – knarsentanden komt vaker voor bij mensen met bepaalde aandoeningen, waaronder:
- ziekte van Parkinson
- dementie
- gastro-oesofageale refluxziekte
- epilepsie
- slaapapneu
- ADHD
Welke symptomen geeft het?
De volgende symptomen en ziekteverschijnselen kunnen voorkomen:
- knarsetanden tijdens de slaap
- mensen die alleen slapen merken hier vaak niks van
- voor bedpartners kan knarsetanden luid genoeg zijn om hen wakker te maken of te houden
- afwijkingen aan het gebit:
- slijtage van tanden en kiezen
- soms zelfs breken van tanden of kiezen
- soms loszittende tanden of kiezen
- bijtwondjes aan de binnenkant van de wang (wangslijmvlies)
- pijn in de onderkaak
- pijn in de kauwspieren
- hoofdpijn
- vaak beginnend aan de slapen
- soms oorpijn
- slapeloosheid
Soms kan tandenknarsen leiden tot complicaties, zoals bijvoorbeeld spanningshoofdpijn en aantasting van het kaakgewricht.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Tandenknarsen kan bij mensen die alleen slapen lange tijd ongemerkt aanwezig zijn. De aandoening kan dan aan het licht komen als de tandarts afwijkingen aan het gebit opmerkt. Het kan gaan om slijtage van het tandglazuur, maar ook om loszittende tanden of zelfs uitgevallen tanden. Ook kan de binnenkant van de wang wondjes vertonen ten gevolge van het tandenknarsen.
Als er een bedpartner is zal deze vaak opmerken dat er sprake is van tandenknarsen.
Wat is de behandeling?
In veel gevallen is behandeling niet nodig. Kinderen die tandenknarsen groeien er vaak vanzelf overheen. Volwassenen met milde vormen van tandenknarsen hoeven meestal niet te worden behandeld. Als de aandoening vaak voorkomt en/of leidt tot complicaties wordt meestal wel een behandeling ingesteld. Behandeling wordt vaak gedaan door te tandarts. Er zijn verschillende opties voor behandeling.
Synoniemen
bruxisme, knarsetanden
Engelse vertaling
teeth grinding, bruxism
Niet gevonden wat je zocht?
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere mensen met bruxisme (knarsetanden, tandenknarsen). Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.