Bijgewerkt op 3 april 2023
Wat is het syndroom van Gilles de la Tourette?
Het syndroom van Gilles de la Tourette – soms ook ’ticziekte’ genoemd – is een zeldzame aandoening van de hersenen die gepaard gaat met tics en het uitroepen van vieze woorden en/of het maken van obscene gebaren. Tics zijn kleine, snelle onwillekeurige bewegingen die vaak verschillende malen achter elkaar worden uitgevoerd.
Het syndroom is genoemd naar de franse arts Dr Georges Gilles de la Tourette. Hij beschreef de aandoening als eerste in 1885.
Hoe vaak komt ’t voor? Bij wie?
De aandoening komt voor bij 1-5 op de 10.000 mensen en ongeveer drie keer vaker bij mannen dan bij vrouwen. De eerste klachten beginnen vaak al op de kinderleeftijd, meestal tussen het 6de en 10de levensjaar.
Welke symptomen geeft het?
De volgende klachten passen bij het syndroom van Gilles de la Tourette:
- tics, bijvoorbeeld:
- met de ogen knipperen
- met het hoofd schudden
- tics in het gelaat, grimassen, trekken met de mond
- nagelbijten
- de tics verergeren meestal onder invloed van spanning; tijdens ontspanning en slaap zijn ze afwezig
- uitroepen van vieze woorden en het maken van snuif-, snurk-, of keelgeluiden
- uitvoeren van obscene gebaren of handelingen
- uitslaande bewegingen met schouders, armen of benen, bijvoorbeeld het ‘omhooggooien’ van de borsten
- schoksgewijze bewegingen met buik of borst
- gevoel van spanning voorafgaand aan de tics
- dit houdt verband met het proberen te onderdrukken van de tics en gebaren
- vaak leidt dit tot een storm van tics en gebaren waarna de spanning afneemt
- dwanghandelingen en/of dwanggedachten (zie obsessief-compulsieve stoornis), bijvoorbeeld
- het dwangmatig aanraken van zichzelf of andere personen of voorwerpen (bijvoorbeeld ontlasting)
- naspreken van anderen of het herhalen van woorden
- moeilijkheden met leren
- soms zelfverminking
- soms slaapwandelen
- soms bedplassen
Wat is de oorzaak?
De oorzaak van het syndroom van Gilles de la Tourette is niet precies bekend. Het lijkt erop of genetische aanleg een rol speelt. Vaak zijn er binnen één familie namelijk meerdere mensen met deze aandoening.
Wat is het beloop?
De eerste klachten ontstaan vaak al op de kinderleeftijd, meestal op de leeftijd van zes tot tien jaar. Er gaan vaak jaren overheen voordat onderkend wordt dat het om het syndroom van Gilles de la Tourette gaat. De tics nemen vaak toe in perioden met spanning, zoals rondom een echtscheiding of operatie. Soms gaat de ziekte vanzelf over.
Vaak gaat het syndroom van Gilles de la Tourette gepaard met een obsessief-compulsieve stoornis. Ongeveer éénderde van de kinderen met het syndroom van Gilles de la Tourette heeft ook aandachtstoornis met hyperactiviteit. Mede doordat de ziekte ernstige gevolgen kan hebben voor het sociaal functioneren bestaat de kans dat mensen met het syndroom van Gilles de la Tourette depressief worden. Ook lijkt er een relatie te bestaan met het voorkomen van migraine en reisziekte.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op het voorkomen van de typische klachten die passen bij het syndroom van Gilles de la Tourette. Er is momenteel geen speciale test voor het aantonen van deze ziekte. De arts zal andere oorzaken voor het voorkomen van tics uit proberen te sluiten.
Wat is de behandeling?
Kinderen met deze ziekte worden vaak behandeld met het geneesmiddel clonidine. Aan volwassenen worden vaak antipsychotica gegeven, zoals chloorpromazine of haloperidol. Een alternatief voor haloperidol is pimozide. Verder kan op verschillende manieren worden getracht om spanning te voorkomen of tegen te gaan, zoals sport, luisteren naar muziek of ook psychotherapie.
Medicinale cannabis
Het was al bekend dat het roken van sigaretten met cannabis de klachten van mensen met het Gilles de la Tourette-syndroom konden verminderen. Uit onderzoek is ook gebleken dat gebruik van medicinale cannabisproducten de symptomen van Gilles de la Tourette-syndroom kan verminderen. Behandeling met tetrahydrocannabinol (THC) leidde tot een afname van het aantal tics en het obsessief-compulsieve gedrag.
Synoniemen
ziekte van Gilles de la Tourette
Engelse vertaling
Tourette syndrome, Gilles de la Tourette syndrome
Duitse vertaling
Tourette-Syndrom, Gilles-de-la-Tourette-Syndrom
Referenties / Verder lezen
- G Gilles de la Tourette, CG Goetz, HL Llawans, trans. ‘Étude sur une affection nerveuse caractérisée par de l’incoordination motrice accompagnée d’echolalie et de coprolalie’, gepubliceerd in Arch Neurol 1885; 9: pagina’s 19-41, 158-200.
- KR Müller-Vahl, U Schneider, H Prevedel ea, ‘Delta 9-tetrahydrocannabinol (THC) is effective in the treatment of tics in Tourette syndrome: a 6-week randomized trial.’ gepubliceerd in de Journal of Clinical Psychiatry van 2003; 64: pagina’s 459-465.
- BJM van de Wetering, AP Cohen, RB Minderaa, RAC Roos en TCAM van Woerkom, ‘Het syndroom van Gilles de la Tourette‘, gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 1988; 132(1): pagina’s 21-25.
Reacties van lotgenoten
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere mensen met het Gilles de la Tourette-syndroom. Kijk eens op de webpagina over slokdarmkramp (oesofagusspasme) om te zien hoe een online discussie zich kan ontwikkelen.
Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.