Bijgewerkt op 6 juni 2024
Wat is dementia paralytica?
Dementia paralytica is een ernstige aandoening van de hersenen waarbij delen van de hersenen verweken. Dit kan tot verschillende ernstige klachten leiden. Dementia paralytica is een late complicatie van syfilis. Het ontstaat vaak pas tientallen jaren nadat iemand syfilis heeft opgelopen.
Hoe vaak komt het voor?
Dementia paralytica is tegenwoordig een zeldzame ziekte. Dat komt doordat syfilis tegenwoordig goed behandeld kan worden met antibiotica. Voor de ontdekking van penecilline kwam dementia paralytica regelmatig voor.
Wat is de oorzaak?
Dementia paralytica wordt veroorzaakt door een infectie met de Treponema pallidum bacterie. Dat is de bacterie die syfilis veroorzaakt. Het is echter niet de bacterie zelf die de schade aan de hersenen veroorzaakt, maar de antilichamen die tegen de bacterie worden aangemaakt. De schade aan de hersencellen ontstaat doordat deze worden aangevallen door de lichaamseigen antistoffen. Er is daarom sprake van een auto-immuunziekte.
Welke symptomen geeft het?
Bij dementia paralytica kunnen veel verschillende symptomen optreden. Welke dat zijn hangt af van de plaats in de hersenen waar de beschadigingen optreden. De volgende klachten komen regelmatig voor:
- hoofdpijn
- trillingen in de aangezichtsspieren
- moeite met praten
- convulsies (epileptische aanvallen)
- niet goed voor zichzelf zorgen (decorumverlies)
- grootheidswaanzin
- dementie
- depressiviteit
- geestelijke aftakeling
- minder kracht in benen en armen, uiteindelijk leidend tot verlamming
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, het lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, onderzoek van hersenvocht en beeldvormend onderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek kan een zogenaamde ‘Argyll-Robertson pupil’ worden gevonden. Daarbij zal de pupil niet vernauwen door licht, maar als bij convergentie. Dit laatste betekent dat als de arts zijn vinger naar de neus van de patient beweegt en de patient vraagt de vinger met de ogen te volgen de pupil wel zal vernauwen.
Synoniemen
hersenverweking door syfilis, hersenatrofie door syfilis, luetisch encefalitis.
Engelse vertaling
general paralysis of the insane, paralytic dementia