Bijgewerkt op 6 november 2023
Wat zijn stoflongen?
Stoflongen is een aandoening van de longen die wordt veroorzaakt door inademing van kleine stofdeeltjes. De stofdeeltjes veroorzaken een ontstekingsreactie in de longen. Op den duur kan dat leiden tot verbindweefseling van de longen (longfibrose).
De aandoening komt vooral voor bij mensen die beroepsmatig veel in contact komen met stof, zoals bijvoorbeeld bouwvakkers en steenhouwers. De medische term voor stoflongen is pneumoconiose. Op grond van het soort stofdeeltjes worden stoflongen onderverdeeld in verschillende vormen.
Stoflong is niet goed te behandelen. Daarom is het van belang om het ontstaan ervan te voorkomen. De kans op het krijgen van stoflongen kan worden verminderd door gebruik van mondmaskers tijdens werkzaamheden waarbij veel stof vrij komt.
Welke vormen zijn er?
Afhankelijk van het soort stofdeeltjes dat wordt ingeademd wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van stoflong. De meeste vormen staan in de tabel hieronder vermeld.
| ZIEKTE | MEDISCHE NAAM | STOFDEELTJE | KENMERKEN |
| aluminiumstoflong | pulmonale aluminose | aluminium | – |
| asbestziekte | asbestose | asbest | komt voor bij bouwvakkers |
| berylliose | berylliose | beryllium | – |
| mijnwerkersziekte | anthracose | anthraciet | komt voor bij mijnwerkers |
| silicose | silicose | kwarts (silica) | komt voor bij steenhouwers |
| stoflong door inademing ijzerdeeltjes | pulmonale siderose | ijzer | komt voor bij lassers |
| stoflongen door inademen van tinstof | stannose | tin | – |
| talkneerslag | talcose | talk | – |
| vlaswerkersziekte | vlaswerkersziekte | vlas | komt voor bij katoenwerkers |
Hoe ontstaat het?
De ingeademde stofdeeltjes lopen vast in de longen. Ze worden door het lichaam gezien als lichaamsvreemde stoffen. Daarom komt het afweersysteem van het lichaam in actie om de stofdeeltjes op te ruimen. Dat betekent dat ze worden aangevallen door witte bloedcellen (leukocyten). Hierdoor ontstaat een ontstekingsreactie waarbij bepaalde stofjes vrijkomen uit deze witte bloedcellen. De veranderingen die deze stofjes in het longweefsel teweegbrengen leiden op den duur tot verbindweefseling (fibrose) van het longweefsel. Hierdoor kunnen de longen minder goed zuurstof opnemen. Het zuurstof gehalte in het bloed zal dalen. Dit leidt tot klachten.
Welke symptomen geeft het?
Mensen met stoflongen krijgen op den duur last van kortademigheid bij inspanning. Ook kan een piepende ademhaling optreden. Na enige tijd zal ook kortademigheid in rust optreden. Naast kortademigheid leidt stoflong vaak tot hoestklachten. Dat kan zijn een droge hoest (zonder ophoesten van slijm), of hoesten met het opgeven van slijm. Soms leidt de aandoening tot pijn in de borstkas of een drukkend gevoel op de borst.
Kijk voor meer informatie op de webpagina’s over de verschillende vormen van stoflong.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Op grond van de klachten en de beroepsmatige werkzaamheden kan de arts vermoeden dat er sprake is van stoflongen. Om de diagnose te kunnen stellen wordt aanvullend onderzoek gedaan, waaronder bloedonderzoek, longfunctieonderzoek en beeldvormend onderzoek.
Wat is de behandeling?
Een stoflong wordt meestal op dezelfde manier behandeld als COPD of longfibrose, met medicijnen, fysiotherapie en (voor rokers) stoppen met roken. In een later stadium kan extra zuurstof nodig zijn. Verder is stoppen van de blootstelling door middel van het dragen van maskers en beschermende kleding cruciaal.
Synoniemen
stoflong, pneumoconiose
Engelse vertaling
pneumoconiosis