Hypomanie

Bijgewerkt op 27 maart 2024 door Simpto.nl

Inhoudsopgave
  1. Wat is hypomanie?
  2. Wat is de oorzaak?
  3. Welke symptomen geeft het?
  4. Hoe wordt de diagnose gesteld?
  5. Wat is de behandeling?
  6. Wat is het beloop?
  7. Engelse vertaling
  8. Reacties van lotgenoten

Wat is hypomanie?

Hypomanie is een aandoening die leidt tot een verhoogd energie- of activiteitenniveau, en een opvallend opgewekte stemming. Het is een lichte vorm van manie. Net als manie kan hypomanie onderdeel uitmaken van een bipolaire stoornis. Hypomane episodes wisselen daarbij af met episodes met een depressieve stemming. De behandeling van hypomanie kan bestaan uit psychotherapie en/of medicijnen.

spectrum van stemmingsstoornissen

Hypomanie is, net als depressie en manie, een stemmingsstoornis.

Wat is de oorzaak?

Het is niet helemaal duidelijk hoe hypomanie ontstaat. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol bij het ontstaan van de aandoening. In eerste instantie kunnen erfelijke factoren een rol spelen. Hypomanie komt vaker voor bij mensen bij wie hypomanie, manie of bipolaire stoornis voorkomt in de familie.

Verder kunnen bepaalde omstandigheden een rol spelen bij het ontstaan van een hypomane episode. Voorbeelden hiervan zijn:

Welke symptomen geeft het?

De symptomen die optreden tijdens een hypomane episode zijn vergelijkbaar met die van een manische episode, maar minder intens. De volgende symptomen en ziekteverschijnselen kunnen voorkomen:

  • overmatige opgewektheid / gevoel van euforie
  • veel energie hebben / overmatig actief zijn
  • ontremd gedrag, met als gevolg bijvoorbeeld:
    • dure dingen kopen
    • domme investeringen doen
    • onveilige seks hebben
  • snel afleidbaar
  • snel geprikkeld
  • veel praten
  • veel zelfvertrouwen

Na een hypomane episode kunnen mensen zich soms schamen over hun gedrag. Anderen kunnen zich niet goed herinneren wat er precies is gebeurd. Ook kan men zich oververmoeid voelen en behoefte hebben aan slaap. Als de hypomanie onderdeel is van een bipolaire stoornis kan de hypomane episode worden gevolgd door een depressieve episode.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Er is geen speciale test om de diagnose ‘hypomanie’ te stellen. Wel zijn bepaalde criteria opgesteld om vast te stellen of iemand hypomanie heeft. Deze zijn vastgelegd in de zogenaamde Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).

Om de diagnose te stellen moet aan de volgende criteria zijn voldaan:

  • er dient sprake te zijn van symptomen die passen bij hypomanie, zoals een verhoogd energieniveau en opgewekte stemming
  • de symptomen dienen minimaal vier dagen en gedurende een groot deel van de dag aanwezig te zijn
  • er moet sprake zijn van een duidelijke verandering in stemming en gedrag ten opzichte van de periode voor het ontstaan van de symptomen
  • andere oorzaken voor de symptomen moeten zijn uitgesloten, waaronder gebruik van bepaalde drugs of een versterkte werking van de schildklier (hyperthyreoïdie); dit laatste kan worden uitgesloten met behulp van bloedonderzoek
  • de symptomen zijn niet ernstig genoeg om de dagelijkse activiteiten te belemmeren

Wat is de behandeling?

Milde hypomanie hoeft niet altijd te worden behandeld door een arts. Algemene maatregelen kunnen helpen om symptomen te verlichten of mogelijk zelfs te voorkomen. Als dat niet afdoende is kan hypomanie worden behandeld met psychotherapie en met medicijnen. Verder kan het helpen om inzicht te krijgen in de factoren die een episode van hypomanie kunnen uitlokken, de zogenaamde ’triggers’ (uitlokkende factoren). Daarnaast zijn er een aantal algemene maatregelen die kunnen helpen hypomanische episodes te verlichten of te voorkomen. Ten slotte kan het nuttig zijn om in contact te komen met lotgenoten, bijvoorbeeld door aansluiting bij steungroepen voor mensen met stemmingsstoornissen.

Algemene maatregelen

Maatregelen die kunnen helpen om episodes van hypomanie te voorkomen of symptomen van hypomanie te verlichten zijn:

  • ga elke avond op dezelfde tijd naar bed en zorg voor voldoende slaap (zes tot negen uur)
  • vermijd stimulerende middelen zoals koffie, thee, cola, suiker
  • vermijd drugs en alcohol
  • vermijd luidruchtige en drukke omgevingen
  • eet gezond
  • zorg voor 30 minuten lichaamsbeweging op de meeste dagen van de week
  • leer te ontspannen, bijvoorbeeld met yoga, meditatie, aromatherapie, luisteren naar rustgevende muziek

Psychotherapie

Tijdens psychotherapie wordt in gesprek met een psychotherapeut geprobeerd om symptomen en uitlokkende factoren te herkennen en hiermee te leren omgaan.

Om er achter te komen welke uitlokkende factoren er zijn kan het helpen om een ‘stemmingsdagboek’ bij te houden. Hierin wordt opgeschreven hoe je je voelt en of de stemming verband houdt met bepaalde gebeurtenissen of omstandigheden.

Medicijnen

Medicijnen die worden voorgeschreven bij hypomanie zijn antipsychotica en stemmingsstabilisatoren. Soms worden antidepressiva voorgeschreven. De volgende middelen worden regelmatig voorgeschreven:

Het is van belang om deze middelen te gebruiken zoals voorgeschreven door de arts. Stop nooit met het innemen van een voorgeschreven medicijn zonder eerst met de arts die het middel heeft voorgeschreven te overleggen.

Triggers herkennen

Bij het herkennen van uitlokkende factoren (triggers) kan het helpen om naasten (familieleden, goede vrienden) te vragen om aan te geven wanneer ze een verandering in gedrag waarnemen. Zij nemen dat vaak eerder waar dan degene die de hypomane episode krijgt.

Contact met lotgenoten

Het kan nuttig zijn om in contact te komen met andere mensen met hypomanische of manische klachten. Dit maakt het mogelijk om ervaringen uit te wisselen en ideeën op te doen voor het omgaan met problemen.

    Wat is het beloop?

    Een episode van hypomanie duurt minimaal vier dagen, maar vaak weken of zelfs maanden. Hypomanie leidt, in tegenstelling tot manie, niet tot verminderd functioneren in het dagelijks leven. Opname in een kliniek is dan ook niet noodzakelijk. Bij sommige mensen met hypomanie kan door gebruik van antidepressiva de hypomanie doorschieten naar manie.

    Engelse vertaling

    hypomania

    Reacties van lotgenoten

    Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere mensen met hypomanie. Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.

    Geef een reactie

    Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    Scroll naar boven