Bijgewerkt op 20 januari 2024 door Simpto.nl
Wat is het Staphylococcal Scalded Skin Syndroom (SSSS)?
Het Staphylococcal Scalded Skin Syndroom – vaak afgekort tot ‘SSSS’ – is een ernstige huidinfectie die voorkomt bij baby’s en jonge kinderen. De aandoening leidt tot blaren en ontvellingen van de huid.
SSSS werd voor het eerst beschreven in de 19de eeuw door Baron Gottfried Ritter von Rittershain. Daarom wordt de ziekte ook wel ‘ziekte van Ritter‘ of ‘ziekte van Ritter von Rittershain’ genoemd.
Wat is de oorzaak?
SSSS wordt veroorzaakt door een infectie met bacterien. Meestal gaat het om stafylokokken, namelijk Staphylococcus aureus. Deze bacterie maakt stofjes aan die ’toxines’ worden genoemd. Deze toxines tasten een laag van de opperhuid aan waardoor deze loslaat. Zo ontstaan blaren en ontvellingen.
Welke symptomen geeft het?
SSSS leidt tot loslating van de huid, meestal op verschillende plekken van het lichaam. Vaak begint de aandoening met rode verkleuring van de huid, vervolgens ontstaan slappe blaren die leiden tot volledige ontvellingen.
Naast de huidafwijkingen komen koorts en algemeen ziekzijn (algehele malaise) vaak voor als klachten.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Meestal wordt de diagnose gesteld op grond van de huidafwijkingen. Het zogenaamde ‘Nikolsky teken’ is positief.
Ter bevestiging van de diagnose kan een huidbiopsie worden genomen. Hierbij wordt een stukje huid aan de rand van een blaar geprikt. Dit stukje huid – het ‘biopt’ genaamd – wordt door een patholoog-anatoom onder de microscoop bekeken. Er is dan sprake van blaarvorming in de bovenste huidlaag (stratum granulosum van de epidermis).
Vaak zullen ook kweken worden afgenomen, bijvoorbeeld van neus, keel en huid, om te achterhalen of er inderdaad sprake is van een infectie met Staphylococcus aureus.
Wat is de behandeling?
Kinderen met deze aandoening worden meestal opgenomen in het ziekenhuis. Ze worden behandeld met antibiotica, zoals bijvoorbeeld flucloxacilline, en eventueel pijnstillers. De antibiotica worden vaak direct in de bloedbaan (intraveneus) toegediend.
Als de huidafwijkingen grote delen van het lichaam bestrijken kan dat leiden tot vochtverlies. In dat geval zal extra vocht via een infuus direct in de bloedbaan worden toegediend.
Beloop en prognose
Zonder adequate behandeling kan bij uitgebreide huidafwijkingen door vochtverlies en elektrolytstoornissen een levensbedreigende situatie ontstaan. De aandoening is gelukkig goed te behandelen. Bij succesvolle behandeling is de prognose goed en zal de huid over het algemeen zonder littekens genezen.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
Staphylococcal Scalded Skin Syndroom is een zeldzame aandoening. Jaarlijks komt deze aandoening in Nederland naar schatting enkele tientallen malen voor.
SSSS komt vrijwel uitsluitend voor bij pasgeboren baby’s en kinderen.
Synoniemen
Andere namen voor staphylococcal scalded skin syndroom zijn SSSS, stafylogeen scalded-skin syndroom, ziekte van Ritter, ziekte van Ritter von Ritterhain en dermatitis exfoliativa neonatorum.
Engelse vertaling
staphylococcal scalded skin syndrome
Duitse vertaling
Staphylococcal scalded skin syndrome, SSS-Syndrom, SSSS
Verder lezen / Referenties
- AS Aalfs en FM Jonkman, ‘Acute huidloslating bij een pasgeborene‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische les’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2013; 157: A5272.
- MEC Bakker en KMEJ Oberndorff, ‘Een meisje met een pijnlijke, rode huid‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in Beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2013; 157: A5310.
- M Kamphuis, A IJzermans, R Bilo en E van de Putte, ‘Ontvellingen op billen en benen‘, gepubliceerd in Medisch Contact van 7 maart 2019: pagina 30.
- M Molenaar-Hoogendijk, FJ Boute en MAM Loots , ‘Een zuigeling met blaren op de bovenbenen‘ gepubliceerd in de rubriek ‘Diagnose in Beeld’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 2016; 160: A9666.