Bijgewerkt op 24 september 2017 door Simpto.nl
Wat is spruw?
Spruw is een schimmelinfectie van het slijmvlies in de mond. Meestal geeft dit witte plekken op de tong of elders in de mond. Het wordt veroorzaakt door de Candida-schimmel. Spruw komt vooral voor bij baby’s en bij volwassenen met een verminderde weerstand. De medische naam voor deze aandoening is ‘orale candidiasis’.
Oorzaak spruw
Spruw wordt veroorzaakt door een infectie met de schimmel Candida albicans. Candida albicans is een schimmel die veel volwassenen bij zich dragen zonder dat ze daar last van hebben.
Onder bepaalde omstandigheden kan deze schimmel bij baby’s terechtkomen en spruw veroorzaken. Zo kan de schimmel tijdens de baring van de vagina van de moeder worden overgedragen op het kind. Ook kan de moeder de Candida-schimmel bij zich dragen op de tepels en zo tijdens borstvoeding de schimmel overdragen.
Ten slotte is het ook mogelijk dat de Candida-schimmel aanwezig is op een voorwerp dat door de baby in de mond wordt gestopt, bijvoorbeeld een speen of een stuk speelgoed. Omdat het afweersysteem van baby’s nog niet ontwikkeld is krijgen zij spruw.
Bij volwassenen kan ook een Candida-infectie in de mond ontstaan. Dan is er echter vaak sprake van een onderliggende reden waardoor het afweersysteem minder goed werkt. Risicofactoren voor het krijgen van een Candida-infectie in de mond bij volwassenen zijn:
- Algemene risicofactoren:
- Hoge leeftijd;
- Ernstige ziekte, bijvoorbeeld kanker;
- Suikerziekte (diabetes);
- Roken;
- Gebruik van afweeronderdrukkende geneesmiddelen (immunosuppressiva), zoals bijvoorbeeld prednison of azathioprine;
- Gebruik van antikankermiddelen (chemotherapie);
- Gebruik van bepaalde antibiotica;
- HIV-infectie.
- Verminderde weerstand in de mond:
- Gebruik van zogenaamde inhalatiecorticosteroïden; dat zijn geneesmiddelen die vooral worden gebruikt bij de behandeling van astma;
- Dragen van een kunstgebit (gebitsprothese), en met name ook het ‘s nachts dragen van het kunstgebit;
- Verminderde speekselvorming in de mond, zoals bijvoorbeeld bij syndroom van Sjögren.
Hoe vaak komt ‘t voor?
Spruw is een veel voorkomende aandoening. De aandoening komt voor bij 4-5% van de baby’s. Dat betekent dat jaarlijks zo’n 7.500 baby’s in Nederland ermee te maken krijgen.
Is spruw erfelijk?
Nee, spruw is geen erfelijke ziekte. Het kan wel zijn dat bepaalde kinderen meer vatbaar zijn voor het krijgen van de aandoening.
Symptomen spruw
Het meest kenmerkende symptoom van spruw is het voorkomen van witte plekjes in de mond. De witte plekjes kunnen op het wangslijmvlies zitten, maar ook op de tong, op het gehemelte, of in de keel.
Een kenmerk van de witte plekjes is dat ze met stevig poetsen weg te vegen zijn. Onder het verwijderde witte beslag zit meestal felrood mondslijmvlies. Er is ook een vorm van Candida-infectie van de mond waarbij geen witte plekjes voorkomen, maar alleen dergelijke felrode plekken.
Verder kan de aandoening leiden tot problemen bij de borstvoeding.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan meestal direct door de arts worden gesteld. De symptomen zijn namelijk zeer kenmerkend voor de aandoening.
Soms kan het nodig zijn om aanvullend onderzoek te doen. Zo kan een uitstrijkje van de het mondslijmvlies worden bekeken onder de microscoop. Hiermee kan de Candida-schimmel zelf worden gezien.
Ook is het mogelijk om materiaal dat is afgenomen uit de mond te kweken. Hierbij zal de Candida-schimmel aangetoond worden in de kweek.
Zelden zal het nodig zijn om een biopsie te nemen. Bij een biopsie wordt een stukje uit het afwijkende slijmvlies weggenomen. Dit wordt vervolgens door een patholoog-anatoom onder de microscoop bekeken. De arts kan besluiten dit te doen als uitgesloten moet worden dat de witte plek wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld leukoplakie.
Behandeling spruw
Behandeling van deze aandoening is alleen nodig als de spruw niet vanzelf over gaat of leidt tot aanhoudende problemen bij de borstvoeding.
De aandoening kan worden behandeld met bepaalde antischimmelmiddelen. Voorbeelden van dergelijke middelen zijn nystatine, miconazol, ketoconazol en itraconazol.
Sommige antischimmelmiddelen worden geleverd in een gel. De gel is makkelijk op het aangetaste mondslijmvlies aan te brengen.
Bij patiënten met een verminderde weerstand door bijvoorbeeld een HIV-infectie kan het nodig zijn om de antischimmelmiddelen als tablet of infuus te geven.
Beloop en prognose
Spruw is een onschuldige aandoening. Vaak zal de aandoening bij kinderen vanzelf over gaan. Als dat niet het geval is kan de aandoening over het algemeen goed worden behandeld met antischimmelmiddelen.
Bij volwassenen met een verminderde weerstand kan het voorkomen dat de aandoening weer terugkeert. Ook komt het voor dat de aandoening zich uitbreidt naar bijvoorbeeld de slokdarm.
Engelse term
ICD10-code
B37.0
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 23 mei 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 24 september 2017